Nguy cơ ung thư - Những yếu tố có thể và không thể kiểm soát

Bệnh tim mạch và ung thư có một điểm tương đồng rất lớn đó là: lựa chọn lối sống lành mạnh có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh. Một nghiên cứu gần đây đã chia nhỏ các yếu tố nguy cơ ung thư thành 4 loại: hút thuốc lá, uống rượu, béo phì và ít tập luyện. Những người không có các yếu tố trên có thể ngăn ngừa khoảng 30% bệnh ung thư.

Một số loại ung thư có thể dễ dàng ngăn ngừa được hơn những loại khác, ví dụ như ung thư phổi: lối sống lành mạnh (không hút thuốc, hạn chế rượu) có thể ngăn ngừa được khoảng 80% số ca, trong khi các yếu tố trên chỉ giúp giảm được 30% các trường hợp ung thư ruột già.

Lựa chọn lối sống lành mạnh giúp giảm nguy cơ ung thư hiệu quả

Những yếu tố nguy cơ ung thư không thể kiểm soát

- Di truyền và tiền sử bệnh gia đình: nếu bạn có tiền sử gia đình về ung thư, bạn sẽ có nguy cơ ung thư cao hơn người bình thường.

- Tuổi: càng lớn tuổi, nguy cơ mắc ung thư càng cao. Theo bác sĩ Nguyễn Thị Minh Hương -Trưởng Khoa Ung bướu, Bệnh viện Thu Cúc: "Phần lớn các ca ung thư gặp ở người lớn tuổi, đặc biệt là sau tuổi 55. Với mỗi loại ung thư, độ tuổi chẩn đoán trung bình là khác nhau: 61 tuổi đối với vú , 66 tuổi đối với tuyến tiền liệt , 68 tuổi đối với đại trực tràng và 70 tuổi đối với phổi."

- Sự phân chia tế bào: một nghiên cứu gần đây cho thấy các cơ quan có tế bào phân chia thường xuyên có tỷ lệ mắc bệnh ung thư cao hơn.  

Càng lớn tuổi, nguy cơ mắc ung thư càng cao

Những yếu tố nguy cơ nào bạn có thể thay đổi?

Theo WHO, hơn 4 trong 10 trường hợp ung thư có thể được ngăn ngừa bằng cách thay đổi lối sống và hơn 30% các ca tử vong ung thư có thể được ngăn ngừa bằng cách:

- Bỏ thuốc lá: bỏ thuốc lá hoặc không hút thuốc giúp bạn giảm nguy cơ mắc ung thư, đặc biệt là ung thư phổi, vòm họng, thực quản… 

Bỏ thuốc lá hoặc không hút thuốc giúp bạn giảm nguy cơ mắc bệnh.

- Hạn chế rượu: hạn chế rượu là rất đơn giản để ngăn ngừa ung thư ruột kết và các loại ung thư đường tiêu hóa khác.

- Tránh béo phì: duy trì cân nặng hợp lý, giữ chỉ số BMI từ 18,5 đến 27,5; ăn uống khoa học, nhiều rau xanh và trái cây là cách đơn giản và hiệu quả giúp phòng ngừa ung thư.

- Bảo vệ cơ thể trước khói bụi và ô nhiễm môi trường: ô nhiễm không khí, phơi nhiễm với các chất gây ung thư: ô nhiễm không khí chịu trách nhiệm cho 1-4% các bệnh ung thư. Một số nghề nghiệp lao động chân tay, thường xuyên tiếp xúc với hóa chất cũng có nguy cơ mắc ung thư cao. Do vậy, cách tốt nhất là phải tránh các vùng không khí ô nhiễm, không tiếp xúc trực tiếp với hóa chất.  

- Tập thể dục: tập thể dục hoặc đi bộ 150 phút mỗi tuần hoặc chạy 75 phút một tuần giúp bạn giảm nguy cơ mắc 13 loại ung thư.

- Khám tầm soát ung thư định kỳ: Đây là việc làm hết sức cần thiết nhằm giúp phát hiện sớm những bất thường, tổn thương tiền ung thư. Từ đó, ngăn ngừa ung thư hiệu quả. Tại Việt Nam, tầm soát ung thư đã và đang được triển khai tại nhiều bệnh viện Trung ương và ngoài công lập.