Giải thưởng Quả bóng vàng Việt Nam được cố nhà báo Minh Hùng (SGGP) khởi xướng, sau khi đội tuyển bóng đá Việt Nam lần đầu tiên có mặt ở trận bán kết môn bóng đá nam tại SEA Games 18 (năm 1995), kể từ khi trở lại tham dự ở đại hội thể thao lớn nhất Đông Nam Á, bằng bàn thắng vàng của tiền đạo Trần Minh Chiến.
Có một điều rất bất ngờ, khi Trần Minh Chiến là cái tên khởi xướng ý tưởng cho giải thưởng Quả bóng vàng Việt Nam ra đời, nhưng giải thưởng năm ấy (1995), Trần Minh Chiến chỉ xếp thứ 4 trong danh sách bình chọn.
Người đoạt Quả bóng vàng đầu tiên của Việt Nam là tiền đạo Lê Huỳnh Đức. Đoạt Quả bóng bạc năm ấy là thủ môn Nguyễn Văn Cường (Bình Định) và hậu vệ Nguyễn Hữu Đang (Khánh Hòa) đoạt Quả bóng đồng.
Lê Huỳnh Đức là 1 trong 2 cầu thủ từng 3 lần đoạt danh hiệu Quả bóng vàng Việt Nam - Ảnh: Hoàng Hùng
Sau giải thưởng Quả bóng vàng đầu tiên, Huỳnh Đức còn 2 lần đoạt danh hiệu cao quý nhất này vào năm 1997 và 2002. Ngoài ra, Lê Huỳnh Đức còn đoạt các danh hiệu Quả bóng bạc 1998, 1999, 2000.
Sau Lê Huỳnh Đức, một cầu thủ khác cũng họ Lê tên Công Vinh đang sánh ngang “kỷ lục” của Huỳnh Đức với 3 lần đoạt danh hiệu Quả bóng vàng vào các năm 2004, 2006, 2007.
Ở môn bóng đá nữ, tiền đạo Đoàn Thị Kim Chi (TP.HCM) đang giữ kỷ lục với 4 lần đoạt giải Quả bóng vàng vào các năm 2004, 2005, 2007, 2009. Tuy nhiên, cầu thủ nữ đầu tiên nằm trong tốp 3 cầu thủ của giải thưởng này là Lưu Ngọc Mai. Do năm 2001 chưa có giải thưởng Quả bóng vàng dành riêng cho nữ, nên Lưu Ngọc Mai đoạt giải Quả bóng đồng bên cạnh giải thưởng Quả bóng vàng (Võ Văn Hạnh) và Quả bóng bạc (Đỗ Khải).
Công Vinh đang sở hữu 3 Quả bóng vàng Việt Nam, bằng với Huỳnh Đức
Cần nói thêm, người đầu tiên đoạt danh hiệu Quả bóng vàng của nữ là thủ môn Nguyễn Thị Kim Hồng (TP.HCM) vào năm 2002. Năm ấy chỉ có 1 giải thưởng Quả bóng vàng duy nhất dành cho nữ. Đến năm 2003 mới bắt đầu có các giải thưởng Quả bóng vàng, bạc, đồng dành cho nữ song song với các danh hiệu của nam.
Giải thưởng Cầu thủ trẻ xuất sắc (dành cho các cầu thủ trẻ dưới 21 tuổi) được tổ chức lần đầu tiên vào năm 2000, và Phạm văn quyến là người đầu tiên đoạt danh hiệu này. Mãi đến năm 2012 mới có thêm giải thưởng cầu thủ trẻ dành cho nữ, và Chương Thị Kiều (TP.HCM) đã “ẵm” danh hiệu.
Tiền vệ Thành Lương từng 1 lần giành Quả bóng vàng
Trong khi đó, giải thưởng Cầu thủ ngoại xuất sắc cũng bắt đầu được BTC tiến hành bầu chọn và trao thưởng từ năm 2000, cầu thủ đầu tiên đoạt danh hiệu này là Iddi Batambuje (SLNA).
Qua 20 năm, giải thưởng Quả bóng vàng lần đầu tiên không tổ chức bầu chọn và trao giải vào năm 2013.