Đối phó với hiện tượng nghẹn ở người cao tuổi

Nghẹn là một triệu chứng xảy ra khi nuốt, thức ăn bị tắc ở họng hoặc thực quản, biểu hiện bằng nuốt khó khăn hoặc đột ngột khó thở, ho dữ dội. Người bị nghẹn có thể tử vong trong vài phút nếu không được cấp cứu kịp thời.

Nguyên nhân

Hiện tượng khó nuốt và nghẹn ở người cao tuổi là bệnh rất hay gặp do khi cơ thể bị lão hóa, các ống tiêu hóa cũng bị thu hẹp dần, thành biểu mô của niêm mạc miệng sẽ mỏng hơn... gây khó khăn trong quá trình nhai nuốt.

Lợi của người cao tuổi co rút lại làm khả năng nhai kém đi, ngay cả khi răng của họ vẫn còn nguyên. Do đó, người cao tuổi thường giữ thức ăn trong miệng lâu hơn và họ phải nuốt những mẩu thức ăn to hơn.

Cấp cứu ngay tại chỗ bằng cách khai thông đường thở

- Trong trường hợp người bị nghẹn vẫn tỉnh táo, hãy để nạn nhân ngồi, hơi cúi nửa người trên ra phía trước. Động viên người già gắng sức ho mạnh vì khi ho sẽ tạo ra dòng khí nhằm đẩy thức ăn ra ngoài đường hô hấp hoặc ít ra cũng tạo được khe hở cho việc thở.

- Người cấp cứu đứng đằng sau, để nạn nhân ngồi hơi cúi về phía trước, ôm ngang bụng nạn nhân, hai tay khóa chặt, dùng ngón cái miết mạnh vào bụng trên 4 lần theo chiều lên miệng nạn nhân. Làm vài lần để đẩy thức ăn ở khí quản, ở cửa thanh môn ra, hoặc tạo khe hở để phục hồi chức năng hô hấp.

- Nếu nạn nhân trong tình trạng bất tỉnh: Cho nạn nhân nằm nghiêng, lấy ngón tay ấn lưỡi nạn nhân xuống, dùng khuỷu tay đánh mạnh 4 cái vào vùng lưng chỗ giữa hai xương bả vai. Hoặc để nạn nhân nằm ngửa, đầu ngả ra sau, người làm cấp cứu tỳ chặt khuỷu tay vào bụng nạn nhân, hích 4 cái hướng vào trong lên trên. Mục đích tạo dòng không khí từ phổi, đẩy phần tắc nghẽn ra, tạo thông đường thở cho bệnh nhân.

- Nếu thức ăn đặc, nhầy, dính như bánh trôi, bánh kem... thì ngoài cách cấp cứu nêu trên, phải để nạn nhân nằm nghiêng, dùng hai ngón tay móc hoặc kẹp thức ăn bị tắc ra. Chỉ cần lách được khe hở là có thể cứu sống được bệnh nhân.

- Nếu áp dụng các phương pháp trên mà tình trạng bệnh nhân vẫn không được cải thiện, cần hô hấp nhân tạo ngay bằng cách: để nạn nhân nằm ngửa trên nền nhà cứng, nắm hai tay nạn nhân ép xuống ngực nạn nhân rồi nhấc lên cao quá vai, làm liên tục. Sau đó nhanh chóng chuyển nạn nhân tới cơ sở y tế gần nhất để được xử trí kịp thời.
Nghẹn hoàn toàn có thể tránh được nếu người cao tuổi và người thân chú ý:


- Nhắc người cao tuổi nên ăn chậm, nhai kỹ vì khả năng nhai, nuốt kém.

- Không bao giờ được phép giục người cao tuổi ăn nhanh để tránh tình trạng nghẹn hay hóc dị vật đường thở.

- Trong bữa ăn, nên tập trung, tránh cười đùa.

- Người cao tuổi không nên nói chuyện khi ăn và mải mê suy nghĩ. Cũng không mang tâm trạng bực bội vào bữa ăn vì căng thẳng, lo buồn, cáu giận làm ăn mất ngon, dễ rối loạn động tác nuốt.

- Nên làm những thức ăn mềm, dễ tiêu hóa hoặc cắt thức ăn thành những miếng nhỏ cho người cao tuổi. Tránh cho người cao tuổi ăn những thức ăn cứng, khó nhai.