Lợi nhuận chuyển từ lãi thành lỗ. Lỗ nhiều thành lỗ ít. Ngay cả các công ty vốn lớn trên sàn, số liệu báo cáo tài chính sau kiểm toán cũng có sự chênh lệch dù mức độ không nhiều và cũng không ít trường hợp, lợi nhuận sau kiểm toán tăng lên gấp đôi, gấp ba.
Ông Jun Torres, Phó Tổng Giám đốc Công ty Ernst&Young Việt Nam cho biết: “Có 2 yếu tố cơ bản có thể gây ra sai sót trọng yếu trong báo cáo tài chính. Thứ nhất là sai sót. Sai sót ở đây có thể là lỗi bỏ sót hoặc lỗi thực thi, phát sinh khi một số giao dịch trọng yếu không được hạch toán hoặc ghi nhận đầy đủ dẫn đến việc làm tăng hoặc giảm doanh thu, chi phí và theo đó trình bày sai lợi nhuận hoặc lỗ của công ty, hoặc áp dụng sai các chuẩn mực hoặc nguyên tắc kế toán. Thứ hai là gian lận”.
Theo nhiều chuyên gia trong lĩnh vực kiểm toán, sự sai lệch số liệu có thể chấp nhận với điều kiện là mức độ vừa phải. Lý do là bởi quãng thời gian cách nhau tới hơn 2 tháng cho sự ra đời báo cáo sau kiểm toán.
Ông Nguyễn Thanh Nghị, Công ty kiểm toán KPMG cho biết: “Công ty phải ra báo cáo vào ngày 20/1, trong khi báo cáo kiểm toán ra ngày 31/3. Sự khác biệt về mặt thời gian cũng có thể là nguyên nhân dẫn đến sai sót”.
Việc sai lệch số liệu dù là chủ ý hay vô tình đều dẫn đến tình trạng lợi nhuận tăng hoặc giảm. Nhưng dù nhiều hay ít đều ảnh hưởng tới hình ảnh của công ty và giá giao dịch cổ phiếu trên thị trường và chính nhà đầu tư là người phải trực tiếp trả giá cho những sai lệch thông tin đó.
Một báo cáo tài chính kiểm toán chất lượng cần thời gian để thực hiện. Trong khi đó, nhà đầu tư hoặc thị trường vốn lại đòi hỏi việc công bố kịp thời các thông tin chỉ một vài ngày sau ngày kết thúc niên độ. Nếu các công ty chờ đợi việc kiểm toán hoàn thành rồi mới công bố thông tin thì thông tin đó có thể đáng tin cậy nhưng không kịp thời.
Do vậy, ngoài sự tỉnh táo của chính các nhà đầu tư đặc biệt trước những báo cáo có sự gia tăng đáng kể trong doanh thu và tỷ lệ lợi nhuận gộp thì có lẽ, thị trường cũng cần những chế tài xử phạt từ cơ quan quản lý. Bởi như hiện nay, các công ty có báo cáo tài chính sai lệch mới chỉ dừng ở việc nhắc nhở, mà nhắc nhở mãi cũng thành quen…