Kể từ khi được chính phủ Mỹ thành lập để giam giữ những người bị tình nghi là khủng bố cho tới nay, nhà tù tại Vịnh Guantanamo luôn là chủ đề gây tranh cãi với các luận điểm hết sức trái ngược của những người ủng hộ cũng như phản đối. Sự mâu thuẫn cũng được thể hiện qua số phận trái ngược của những cựu tù nhân từng bị giam giữ tại đây.
Haji Ghalib, Thống đốc khu vực Bati Kot, Nangarhar, từng phục vụ trong lực lượng cảnh sát Afghanistan cho tới năm 2003, khi ông bị cáo buộc có liên hệ với các lực lượng nổi dậy. Ghalib bị cách chức, bắt giam và chuyển tới giam giữ tại nhà tù Guantanamo cho tới năm 2007 – khi ông được chứng minh là vô tội.
Ông Haji Ghalib cho biết: "Họ nhận ra rằng tôi vô tội nhưng không bao giờ bồi thường cho những tổn thất của tôi. Khi tôi bị bắt, người Mỹ đã tịch thu 5 chiếc ô tô, tôi đã mất 5 năm và nhiều tài sản của mình".
Sau khi được trả tự do, Ghalib biến sự oán giận của mình thành động lực chiến đấu, không phải với người Mỹ mà nhằm vào đối tượng mà ông coi là kẻ thù thực sự của Afghanistan – phiến quân Taliban và giờ đây là IS. Trong số đó có cả Abdul Rahim Muslim Dost – một người bạn từng ở tù tại Guantanamo cùng ông.
Ông Haji Ghalib cho biết thêm: "Muslim Dost, người bạn cùng ở tù với tôi, giờ là 1 chỉ huy cấp cao của IS. Nhưng tôi vẫn ủng hộ chính phủ đã bắt giam tôi 5 năm tại Guantanamo, tra tấn và cho đến giờ vẫn không quan tâm đến những thiệt hại mà tôi phải chịu.
Là 1 người có năng khiếu gây ảnh hưởng, Muslim Dost đã dành thời gian của mình tại Guantanamo để truyền bá tư tưởng cực đoan cho các tù nhân khác. Một báo cáo của tổ chức Afghanistan Analysts Network cho biết, nhiều tù nhân Guantanamo sau khi ra tù đã gia nhập các phong trào cực đoan.
Ông Kako, cựu tù nhân Guantanamo, nói: "Nhà tù này đã thay đổi suy nghĩ của nhiều người như Muslim Dost. Nó thực sự là nơi tồi tệ nhất thế giới và tôi nghĩ, tốt nhất, nó nên bị đóng cửa".
Thế nhưng, để Guantanamo không trở thành nơi ươm mầm của chủ nghĩa khủng bố, nhiều người tin rằng, các nhà chức trách còn phải tiến hành nhiều biện pháp khác nữa.
Ông Kako cho biết thêm: "Để giúp những cựu tù nhân Guantanamo ổn định cuộc sống, nên có sự bồi thường cho những mất mát của họ".
Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam tại TV Online!