Tổng thống Mỹ Donald Trump và Ngoại trưởng Tillerson tại Philippines. (Ảnh: Reuters)
Do phải hoàn thành một khối lượng công việc rất lớn của các Hội nghị, cùng với rất nhiều các cuộc gặp song phương nên lịch trình các Hội nghị cấp cao trong ngày 14/11 tiếp tục phải thay đổi. Sau khi Hội nghị cấp cao Đông Á diễn ra muộn 90 phút, Tổng thống Mỹ Donal Trump đã phải rời hội nghị lên đường về nước sau khi chụp ảnh chung với lãnh đạo các nước. Tuy nhiên trước đó, Tổng thống đã có bài phát biểu trước các nhà lãnh đạo dự hội nghị cấp cao Đông Á tại bữa trưa làm việc.
Tại Hội nghị lần này, các nhà Lãnh đạo đã thông qua trên nguyên tắc việc bổ sung "hợp tác biển" thành lĩnh vực ưu tiên mới của Hội nghị cấp cao Đông Á với mục tiêu tăng cường hợp tác giữa các thành viên trong chia sẻ thông tin, nghiên cứu khoa học và bảo vệ môi trường biển và ứng phó với các thách thức an ninh phi truyền thống trên biển như vấn đề cướp biển, cướp có vũ trang, tội phạm xuyên quốc gia, ô nhiễm biển, tại nạn hàng hải.
Về vấn đề Biển Đông, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định lại lập trường đã được ASEAN thống nhất, trong đó có các nguyên tắc được nêu tại Thông cáo chung Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN hồi tháng 8 vừa qua. Thủ tướng hoan nghênh việc ASEAN và Trung Quốc thông qua khung Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông vào tháng 8 vừa qua và khẳng định việc cần thiết thúc đẩy đàm phán một Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông mang tính khả thi, ràng buộc pháp lý và phù hợp với luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển, nhằm góp phần duy trì Biển Đông hòa bình, ổn định lâu dài và bền vững.
Các nước cũng trao đổi sâu về tình hình quốc tế và khu vực, bày tỏ quan ngại về diễn biến trên Bán đảo Triều Tiên, ở Biển Đông và tình hình ở Bang Rakhine của Myanmar trong thời gian gần đây. Đánh giá về tình hình thế giới nói chung và khu vực Ấn Độ-Thái Bình Dương nói riêng đang đứng trước những thử thách lớn hơn bao giờ hết, với hàng loạt các thách thức mới nổi tác động trực tiếp đến an ninh và ổn định của toàn thế giới như sự lan rộng của chủ nghĩa khủng bố và bạo lực cực đoan, các vấn đề xuyên biên giới, an ninh mạng, mua bán người, biến đổi khí hậu, các nhà Lãnh đạo cho rằng các nước cần phải cùng nhau cam kết hợp tác ứng phó và nỗ lực thực hiện mục tiêu chung duy trì hoà bình, ổn định và phát triển của khu vực.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh, ASEAN cũng như các nước khác trong khu vực và trên thế giới đang phải đối mặt với rất nhiều thách thức, trong đó có chủ nghĩa khủng bố và bạo lực cực đoan, vấn đề phổ biến vũ khí hạt nhân, an ninh mạng và an ninh biển. Thủ tướng cũng chia sẻ quan ngại về tình hình bán đảo Triều Tiên, nhất là các vụ thử tên lửa đạn đạo và hạt nhân vừa qua, đe dọa môi trường hòa bình, ổn định ở khu vực. Trong bối cảnh đó, Thủ tướng cho rằng, hợp tác Cấp cao Đông Á thời gian tới cần tăng cường đối thoại và hợp tác thực chất; xây dựng cấu trúc khu vực mở, cân bằng, minh bạch, dựa trên luật lệ, cũng như tăng cường vai trò của Cấp cao Đông Á trong xử lý các thách thức khu vực, đồng thời hoan nghênh việc Cấp cao Đông Á đưa hợp tác biển trở thành lĩnh vực ưu tiên mới.
Đáng chú ý, tại Hội nghị lần này, các nhà Lãnh đạo đã nhất trí thông qua 4 Tuyên bố của Cấp cao Đông Á về "Chống rửa tiền và chống tài trợ chủ nghĩa khủng bố", "Chống lan truyền tư tưởng khủng bố", "Vũ khí hoá học" và "Hợp tác giảm nghèo".
Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!