Chỉ trong 6 tháng đầu năm 2013, Quảng Nam đã có 12 phu vàng chết tại các bãi vàng trái phép. Tuy nhiên, do được dàn xếp theo kiểu thoả thuận ngầm mà hầu hết vụ việc nghiêm trọng nêu trên không được điều tra làm rõ nguyên nhân nên gia đình các nạn nhân phải gánh hết mọi hậu họa. Trong khi đó, các chủ vàng vẫn ở ngoài vòng pháp luật.
Đơn cử như bãi vàng 39 thuộc xã Phước Hòa, huyện Phước Sơn, tỉnh Quảng Nam là nơi xảy ra sự cố 3 phu vàng chết không rõ nguyên nhân. Tuy nhiên, chỉ vài tiếng đồng hồ sau đó, các chủ bãi vàng ấy đã kịp đánh sập hầm để phi tang và lén lút đưa xác các nạn nhân về quê mai táng…
‘ Một bãi khai thác vàng ở Quảng Nam. (Ảnh: Báo Thanh niên)
Qua mặt chính quyền địa phương, không khám nghiệm tử thi, vậy nên, nguyên nhân gây ra những các chết thương tâm vẫn chưa được làm rõ.
Ông bà Nguyễn Văn Chén - phụ thân của nạn nhân Nguyễn Văn Tuyện ở làng Phương Độ, xã Xuân Phương, huyện Phú Bình, tỉnh Thái Nguyên, sau khi nhận lại xác con, 1 trong 3 nạn nhân chết tại bãi vàng 39 từ các chủ bãi vàng vẫn không cầm được nước mắt khi nói về cái chết oan ức, không rõ nguyên nhân của con trai mình…
Ở tuổi 73, bà vẫn cặm cụi viết từng lá đơn gởi UBND tỉnh Quảng Nam, Công an tỉnh Quảng Nam mong cứu xét. Và cũng như các gia đình nạn nhân khác, các cấp chính quyền ở Thái Nguyên cũng rất mong các cấp ngành liên quan của Quảng Nam sớm vào cuộc để làm rõ nguyên nhân.
Ông Dương Nghĩa Định, Chủ tịch UBND xã Xuân Phương, Phú Bình, Thái Nguyên có ý kiến đề nghị cơ quan chức năng tỉnh Quảng Nam làm rõ nguyên nhân tử vong của các phu vàng xấu số và có chế tài quản lý tốt việc khai thác khoáng sản trái phép.
Toàn tỉnh Thái Nguyên hiện đang có hàng trăm lao động, đang làm thuê tại các bãi vàng trái phép của Quảng Nam. Do lao động mang tính tự phát, nên các cấp chính quyền ở Thái Nguyên không thể đơn phương quản lý được. Sau những cái chết không rõ nguyên nhân, họ đang lo lắng và rất cần sự phối kết hợp từ phía chính quyền Quảng Nam.
Ông Nghiêm Sơn Hà, Trưởng Công an xã Tân Lợi, Đồng Hỷ, Thái Nguyên cho biết: “Gia đình nạn nhân nói rằng con em họ tử vong do cảm, công an Quảng Nam thì nói chết ngạt, không được khám nghiệm tử thi nên không biết. Vậy nguyên nhân thực sự là gì? Do đó, chính quyền sở tại cần làm rõ trách nhiệm để dân an tâm và được đảm bảo quyền lợi chính đáng. Nếu cần, phải có sự phối hợp giữa các bên liên quan”.
Ăn chia theo tỉ lệ 3 - 7 tại các bãi vàng trái phép, đồng nghĩa với việc, những người làm thuê thường xuyên đối mặt với tử thần chỉ hưởng được 30% số vàng khai thác được, 70% còn lại là của các chủ vàng. Nhưng thật trớ trêu, khi xảy ra sự cố chết người, các chủ vàng vẫn cao chạy, xa bay, bỏ mặc cho gia đình các nạn nhân đối mặt với muôn vàn khó khăn…
Nhận xác con, chôn cất trong đau thương, ông bà Nguyễn Văn Chén, phụ thân của nạn nhân Nguyễn Văn Tuyện, cũng như 3 gia đình nạn nhân có con cùng chết tại bãi vàng 39 luôn muốn biết nguyên nhân dẫn đến cái chết của con mình và chết ở đâu, để được một lần vào thắp nén nhang, trước khi nhắm mắt xuôi tay...
Đây cũng chính là lời thỉnh cầu, của hàng chục gia đình có con em xấu số, chết không rõ nguyên nhân tại các bãi vàng trái phép ở Quảng Nam.