Đã thành thông lệ, chiều 30 Tết, bà con dân tộc Thái ở huyện Quỳnh Nhai, Sơn La lại làm mâm cơm tất niên, trước là cúng ông bà tổ tiên, sau là để mời quan khách, anh em họ hàng. Bữa cơm chiều 30 Tết đã trở thành nét đẹp truyền thống, đạo lý sâu xa của người Thái về việc giáo dục chữ hiếu, nguồn cội cho cháu con.
Từ sáng 30 Tết, gia đình ông Lò Văn Khâu, xóm 1, xã Mường Giàng, huyện Quỳnh Nhai đã tập trung dọn dẹp nhà cửa và chuẩn bị mâm cơm tất niên. Từ ngày hôm trước, mọi người trong dòng họ đã cùng nhau gói bánh chưng, mỗi chiếc bánh sau khi gói xong sẽ được buộc thành từng cặp.
Bà Lò Thị Chủ, vợ ông Khâu, cho biết: “Để chuẩn bị Tết, trước hết chúng tôi gói bánh để cúng tổ tiên, con cháu nhớ đến ông bà, sau khi gói bánh xong sẽ buộc lại thành cặp, tượng trưng cho sự đoàn kết trong dòng họ, đặc biệt con cháu không được quên tổ tiên của mình. Sau đó, bánh sẽ được đem luộc để cúng tổ tiên”.
Đêm 30 Tết, tất cả mọi người cùng nhau quây quần trong bữa cơm. Những câu chuyện của năm cũ, những hy vọng của năm mới đều được thông qua những câu hát ngọt ngào và sâu lắng.
Ông Điêu Văn Lụng, cũng là người dân xóm 1, giải thích: “Mâm cơm ngày cuối năm, cuối tháng của một năm gia đình tôi chuẩn bị sau một năm lao động vất vả chọn được những của ngon, vật lạ để chuẩn bị Tết. Trước khi đón giao thừa, chúng tôi thường làm một mâm cơm, mâm cơm này có một đĩa đầu gà, có chân, có đầu thì nó có ý nghĩa cũng như dân ở miền xuôi nói: Đầu gà, mái lợn. Đầu tiên, nó là lịch sự. Thứ hai, ý nghĩa là thượng khách đến, bà con anh em đến thì chứng tỏ gia đình chúng tôi rất mến khách”.
Ngoài những món ăn chính thì mâm cơm tất niên của người Thái không thể thiếu món “Pa Pỉnh Tộp” - tức món cá nướng úp, hay các loại bánh như khẩu si, khẩu sén…
Dù đã chuyển tới nơi ở mới nhưng đồng bào Thái vẫn duy trì được phong tục truyền thống. Mùa xuân đang đến trên khắp các bản làng ở huyện Quỳnh Nhai, phong tục đón Tết, mừng Xuân dù mỗi dân tộc có sự khác nhau ở tục lệ, nhưng đều gặp nhau ở tinh thần nhân văn, khát vọng ấm no, hạnh phúc và thịnh vượng.