Theo Ủy ban Tư pháp của Quốc hội, hầu hết các trường hợp kêu oan là do đương sự cho rằng mình đã bị ép cung, nhục hình. Nhưng do quá trình hỏi cung được xem là hoạt động tác nghiệp bí mật của cơ quan điều tra nên không ai có thể chứng minh có hay không hành vi bức cung, nhục hình. Vì vậy, để minh bạch hóa quá trình hỏi cung cần đảm bảo quyền tham gia của luật sư ngay từ khi có quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can.
Trên thực tế, có những cơ quan điều tra còn gây khó khăn cho luật sư trong việc thực thi nhiệm vụ của mình nên việc tham gia ngay từ đầu còn hạn chế.
Khi người tham gia tố tụng vắng mặt, Bộ luật tố tụng hình sự hiện hành vẫn cho phép Tòa tiến hành xét xử. Như vậy, các thẩm phán sẽ không thể thẩm vấn đương sự mà thường chỉ tập trung vào bản cáo trạng, ít chú ý và xem xét các tình tiết gỡ tội khi luật sư tranh tụng với công tố viên nên rất dễ dẫn đến oan sai.
Có một thực tế là cơ chế họp ba ngành tố tụng lâu nay được thực hiện như một cơ chế "bất thành văn". Từ khi kết luận điều tra đến trước khi mở phiên tòa, nhiều vụ án đã có sự thống nhất từ trước của các cơ quan tiến hành tố tụng về kết quả giải quyết nên tranh tụng tại Tòa vì thế không còn mấy ý nghĩa.
Tranh tụng tại phiên tòa chính là sự đánh giá kết quả hoạt động của các giai đoạn điều tra, truy tố. Chính vì vậy, Nghị quyết 08 của Bộ Chính trị cũng đã nêu rõ, phán quyết của Tòa phải căn cứ chủ yếu vào kết quả tranh tụng tại phiên tòa thì bản án mới đảm bảo công bằng và thuyết phục. Nhưng để Nghị quyết này thực sự đi vào cuộc sống, Bộ luật tố tụng hình sự cần được sửa đổi, bổ sung cho phù hợp.
Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam TV Online!