Một sự kiện
ngoại giao khác được cả khu vực và thế giới quan tâm trong tuần này là Hội nghị
cấp cao ASEAN được tổ chức tại Lào. Báo chí quan tâm không chỉ là vì đây là sự
kiện có mặt của nhiều lãnh đạo các cường quốc trên thế giới mà còn để xem các
nhà lãnh đạo ASEAN và Trung Quốc sẽ đưa quan điểm về vấn đề Biển Đông như thế
nào, nhất là sau khi Toà trọng tài ra phán quyết về vụ Philippines kiện Trung
Quốc.
Báo Tuổi trẻ
cho biết Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tại hội nghị đã khẳng định mỗi nước thành
viên đều có lợi ích và trách nhiệm trong việc tăng cường đoàn kết và thống nhất
trong ASEAN, kết hợp hài hòa lợi ích quốc gia với lợi ích của ASEAN.
Các nhà lãnh đạo ASEAN và Tổng thư ký Liên hợp quốc tại Hội nghị (Ảnh: Reuter)
Trong khi đó, Thủ tướng
Singapore Lý Hiển Long cũng nhận định: Chúng ta có những lập trường khác nhau
nhưng đừng để những sự khác biệt này chia rẽ chúng ta. Nếu các quốc gia thành
viên ASEAN bị chia rẽ, chúng ta sẽ đánh mất sự liên hệ và giá trị của chúng ta
đối với những đối tác của chúng ta.
Tờ Quân đội
nhân dân cho biết tại các cuộc họp, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã đề nghị các
bên tăng cường hợp tác, phát huy các tiềm năng và cam kết chính trị, xây dựng
lòng tin, giải quyết hòa bình các tranh chấp.
Cờ các nước ASEAN và các nước đối tác bên ngoài Hội nghị (Ảnh: Reuter)
Báo Thanh
niên cho biết đặc biệt tại cuộc họp ASEAN Trung Quốc, tuyên bố chung đã đề cập
tới vấn đề biển Đông, đó là tái khẳng định sự tôn trọng và cam kết bảo đảm tự
do hàng hải và hàng không trên vùng Biển Đông vốn được quy định bởi các nguyên
tắc phổ quát của luật pháp quốc tế, bao gồm Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển
năm 1982. Trong tuyên bố chung cũng nhấn mạnh việc giải quyết tranh chấp bằng
biện pháp hòa bình, không đe dọa sử dụng vụ lực hoặc sử dụng vũ lực, mà bằng
tham vấn và thương lượng hữu nghị.
Tuyên bố
chung của ASEAN và Trung Quốc cũng nhất trí áp dụng Bộ quy tắc ứng xử với các
tình huống không mong muốn trên biển ở biển Đông, nhằm giảm thiểu nguy cơ va chạm
và ngăn chặn leo thang khi va chạm xảy ra giữa phương tiện hải quân của các nước
tham gia. Cùng với đó, các lãnh đạo ASEAN và Trung Quốc cũng đã thông qua bản
hướng dẫn về đường dây liên lạc nóng giữa quan chức cấp cao thuộc Bộ ngoại giao
trong việc ứng phó với các tình huống khẩn cấp trên biển.
Báo Pháp luật Thành phố Hồ Chí Minh trích dẫn trả lời phỏng vấn của Phó Giáo sư Simon Tay –
Chủ tịch viện Các vấn đề Quốc tế Singapore cho biết: Đây là tín hiệu tích cực và
các biện pháp cụ thể đã đề ra, và Trung Quốc đã bày tỏ sự quan tâm tới việc
ngăn chặn leo thang do sự cố và hiểu nhầm.
Dù có thể
chưa thỏa mãn đối với những kỳ vọng đặt ra, tuy nhiên những động thái tại Hội
nghị cấp cao ASEAN - Trung Quốc cũng đã cho thấy ASEAN và Trung Quốc có thể giải
quyết các khác biệt, và quan hệ giữa Trung Quốc và ASEAN có thể vượt lên trên
những bất đồng.
Trong hơn 2 ngày, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã tham dự 35 hội nghị và tiếp xúc song
phương, trong đó có 11 Hội nghị Cấp cao ASEAN. Tại các hội nghị này, các bài
phát biểu của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã nhấn mạnh vào việc tạo dựng và tăng
cường lòng tin giữa các quốc gia, đề cao việc giải quyết hòa bình các tranh chấp
và tôn trọng luật pháp quốc tế, thực hiện nghiêm túc tuyên bố về ứng xử của các
bên ở Biển Đông DOC và hướng tới đạt được Bộ quy tắc ứng xử ở biển Đông COC, với
dấu mốc được các nhà lãnh đạo đặt ra là vào giữa năm 2017.
Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam tại TV Online!