Xăng dầu là một trong 5 nhóm chịu thuế MT.
Vì quá trình phát triển kinh tế với tốc độ cao như những năm vừa qua đã làm phát sinh nhiều vấn đề về môi trường, sinh thái, trở thành một thách thức đối với sự phát triển bền vững cần phải giải quyết kịp thời. Tuy nhiên, đi vào cụ thể, vẫn còn một số điểm còn nhiều ý kiến khác nhau.
Đề cập đối tượng chịu thuế, theo như dự thảo luật, hiện chỉ có 5 nhóm hàng chịu thuế bảo vệ môi trường là: Xăng, dầu; than; dung dịch HCFC; túi nhựa xốp và thuốc bảo vệ thực vật. Một số ý kiến chưa tán thành cho rằng, còn nhiều mặt hàng khác tác động trực tiếp đến môi trường và sức khỏe con người, đặc biệt là các loại hóa chất độc hại đã được quy định trong nhiều văn bản, như các loại nước tẩy rửa, hạt nix…
Các đại biểu kiến nghị, rà soát, bổ sung thêm danh mục các sản phẩm gây ô nhiễm môi trường phải chịu thuế trên nguyên tắc: Bất cứ sản phẩm nào gây ô nhiễm môi trường thì đều phải đóng thuế, đồng thời, để khuyến khích sử dụng các sản phẩm ít gây ô nhiễm hơn thì thuế suất phải qui định khác nhau, trên cơ sở nguyên tắc, gây ô nhiễm ít thì nộp thuế ít và ngược lại.
Về phương pháp xác định số lượng hàng hóa tính thuế, dự thảo luật hiện qui định: “Đối với hàng hoá sản xuất trong nước, số lượng hàng hoá tính thuế là số lượng hàng hoá sản xuất đã được bán ra, trao đổi, tiêu dùng nội bộ hoặc biếu tặng. Tuy nhiên, có đại biểu cho rằng, quy định trên chưa chặt chẽ, vì quá trình sản xuất ra các hàng hóa trong danh mục hàng độc hại cho môi trường đã là quá trình gây tác động tiêu cực đến môi trường. Do vậy, đối với nhiều mặt hàng, số lượng hàng hóa chịu thuế phải là toàn bộ hàng hóa sản xuất ra, bất kể là hàng đó có bán được, có được sử dụng hay biếu, tặng hay không.
Về việc tính thuế theo mức thuế tuyệt đối, tức là qui định bằng số tiền cụ thể chứ không phải bằng tỷ lệ phần trăm, bên cạnh những ý kiến ủng hộ, cũng còn ý kiến khác, cho rằng trong bối cảnh trượt giá mạnh như hiện nay, việc áp dụng phương pháp tính thuế tuyệt đối dễ làm phát sinh bất hợp lý, khiến thường xuyên phải điều chỉnh biểu khung và mức thuế. Vì vậy, qui định thuế suất theo phần trăm là dễ thực thi và phù hợp với hầu hết các qui định thuế suất khác trong hệ thống pháp luật.
Về căn cứ xác định khung thuế, vấn đề cốt lõi của dự án luật và cũng là vấn đề phức tạp. Một số đại biểu đã liệt kê thuế suất của một số mặt hàng được qui định trong dự thảo, cho rằng, có sự khác biệt quá lớn về khung thuế suất mà không có cơ sở lý giải thuyết phục, ví dụ, mức trần của khung thuế suất đối với xăng là 25% tính trên giá bán, nhưng của than lại bằng 1% tính trên giá bán, trong khi đó túi nhựa xốp lên tới 100% giá bán...
Một số đại biểu đã yêu cầu có nghiên cứu, đánh tác động về kinh tế - xã hội, mức độ gây ô nhiễm môi trường của từng sản phẩm, nhằm tránh quy định thuế suất một cách chủ quan, không đảm bảo công bằng về chính sách giữa các ngành sản xuất tương tự.
Đề cập thẩm quyền xác định thuế, một số ý kiến cho rằng, Quốc hội nên qui định cụ thể ngay từ trong luật cả khung thuế và thuế suất cụ thể, vì càng qui định cụ thể thì càng dễ thực thi trong cuộc sống, dễ cho cả doanh nghiệp và cơ quan quản lí. Tuy nhiên, nhiều ý kiến thể hiện ủng hộ cách qui định như trong dự thảo. Theo đó, Quốc hội quy định khung thuế suất và giao Ủy ban TVQH quy định các mức thuế cụ thể. Các đại biểu ủng hộ quan điểm này cho rằng, qui định như vậy vừa đảm bảo tuân thủ đúng pháp luật là thẩm quyền xác định thuế thuộc Quốc hội, vừa cho phép điều chỉnh linh hoạt, vì Ủy ban Thường vụ Quốc hội họp mỗi tháng một lần.
Theo tổ chức hoạt động của Quốc hội, các ý kiến khác nhau trong phiên thảo luận tại tổ hôm nay sẽ được tổng hợp, phân loại và trình ra Quốc hội để thảo luận, cho ý kiến một lần nữa trong một phiên họp toàn thể, trước khi trình Quốc hội thông qua.
Cũng trong ngày làm việc, Quốc hội đã nghe Chính phủ và các cơ quan của Quốc hội đọc tờ trình và báo cáo thẩm tra đối với dự án luật Thanh Tra (sửa đổi) và dự án luật Khoáng sản (sửa đổi).