Có người cho rằng việc trao đổi này tựa như bán chữ. Nhưng không phải thế. Không ai bán chữ mà chỉ có người mua giấy để xin chữ. Đó là cách tặng lộc qua nét chữ một cách rất tinh tế và khéo léo của người Việt trong những ngày đầu xuân.
"Mỗi năm hoa đào nở
Lại thấy ông đồ già
Bày mực tàu, giấy đỏ
Bên phố đông người qua"
Đây là 4 câu thơ trong bài Ồng Đồ của tác giả Vũ Đình Liên nói lên tục xin chữ của người dân vào những ngày đầu xuân. Năm nào cũng vậy, chị Lê Hồng Mai, Hà Nội cũng xin ông đồ một vài chữ chị tâm niệm để dành tặng cho gia đình.
Chị Lê Hồng Mai tâm sự: "Đây gần như là một tục lệ của người Hà Nội. Tôi đi xin chữ từ hồi học lớp 12 cho đến bây giờ. Hôm nay tôi đến đây xin 2 chữ chữ Phúc và chữ Thọ. Chữ Phúc tôi xin cho cả gia đình, mong muốn sang năm mới gặp nhiều may mắn. Chữ Thọ dành tặng riêng cho ông ngoại năm nay 80 tuổi".
Còn anh Vũ Xuân Khang ở Thái Bình hiện đang học năm thứ 3 của trường đại học Kiến trúc, sau khi nghe người thân rủ nhau đi xin chữ, anh cũng muốn đến đây để tìm hiểu.
Anh Vũ Xuân Khang nói: "Tôi xin chữ cho gia đình. Bản thân tôi cũng chưa biết xin chữ gì nên nhờ ông đồ tư vấn".
Ông Trần Văn Trác, Ba Đình, Hà Nội cho biết: "Năm nay, tôi xin chữ xuân với một mong muốn giúp cho gia đình ngày càng xuân, làm ăn càng ngày càng phát triển và cũng đồng thời cũng mong muốn đất nước chúng ta bước vào xuân mới mọi người vui vẻ, các gia đình đều hòa thuận hạnh phúc bình an".
Xưa, những người được mọi người xin chữ là những nho sĩ, những thầy giáo, thầy đồ có tiếng hiền tài, đức độ, học rộng biết nhiều, viết chữ đẹp. Người xin chữ vừa mong được phúc của người cho chữ, vừa mong xin được chữ đúng với tâm nguyện phấn đấu của gia đình, bản thân. Những người đi học thường xin chữ Trí, Tài, Nhẫn. Người buôn bán xin chữ Lộc, chữ Tín. Người đi làm xin chữ Danh. Gia đình thường xin chữ Phúc, Lộc, Thọ, Tâm. Đến xin chữ ở phố Văn Miếu còn có cả những vị khách nước ngoài.
Anh Jack và Chị Sami, du khách Australia cho biết: "Chúng tôi đều là những sinh viên và phải trải qua kỳ thi sắp tới, vì thế trong chuyến du lịch lần này đến Việt Nam, tôi muốn ghé thăm Văn Miếu đề cầu may và cũng muốn xin ông đồ một chữ để có thể đạt kết quả tốt".
Nhiều ông đồ già cho biết: ngày nay, nhiều người trẻ tỏ ra là những người chuộng chữ nghĩa, rủ nhau đi xin chữ ồn ào huyên náo, đôi khi chỉ là sở thích. Song cũng không ít người trẻ thật sự đam mê với vốn văn hoá cổ truyền dân tộc, theo mẹ, theo bà, theo ông ra phố tìm lại những bóng hình xưa cũ để mà học hỏi thêm cho bản thân mình.
Nhìn các ông đồ già, đồ trẻ say sưa với những nét vẽ mượt mà trên nền giấy gió chúng tôi có cảm nhận được sự tận tâm, đam mê của họ vào từng nét chữ. Người ta xin chữ để cầu may và cũng vì trong lòng cảm thấy cần bồi dưỡng một bản tính, một khả năng nào đó để hoàn thiện mình hơn. Chữ được đem tặng thay cho lời chúc đầu năm.
Ông đồ Trịnh Tuấn nói: "Các bạn biết nho học đến quốc ngữ bị một lỗ hổng hơn 30 năm do lỗ hổng của dân tộc đó là thời kỳ chiến tranh.năm 1945 thì chấm dứt nền nho học, phải vài chục năm sau mới thấp thoáng những ông đồ trong bài thơ của Vũ Đình Liên. Người đầu tiên đi ra để viết chữ đó chính là Lam Sơn Hồng Thanh và cảnh hiu hắt lúc đó khiến Lam Sơn Hồng Thanh đã từng nói rằng "Giờ đây, sót lại một người, rải manh chiếu rách viết lời vàng son "... Từ đó đến nay, đã có rất nhiều ông đồ viết chữ là một nét đẹp của người Hà Thành.
Ông đồ Lại An Khánh, câu lạc bộ thư pháp Hương Nam nói: "Mỗi người ra đây xin chữ không phải nhất nhất là phải xin chữ gì hoặc sang năm phải xin chữ gì. Bình thường, người ta đến đây xin chữ để cầu may mắn khi sang năm mới".
Cùng với vạn vật hòa vào sắc xuân của trời đất, những dòng chữ "như phượng múa rồng bay" mà các ông đồ gửi gắm là những món quà tinh thần biểu thị cho những ước vọng ngày xuân. Ngày tết trở nên ấm áp hơn với sắc đỏ, sắc vàng của giấy viết, của những nét chữ ông đồ cùng với đó là nét tươi vui hân hoan của người xin được chữ như ý muốn, cầu mong một năm mới an khang thịnh vượng.