Tại hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 24 diễn ra tại Myanmar, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã phát đi một thông điệp hết sức nóng bỏng trong bài phát biểu trước hội nghị, đó là hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông, mối quan tâm chung của ASEAN, của khu vực và thế giới, đang bị đe dọa nghiêm trọng.
Tình hình nghiêm trọng này xuất phát từ việc Trung Quốc ngang nhiên đưa giàn khoan nước sâu cùng hơn 80 tàu vũ trang, tàu quân sự và máy bay hộ tống đi vào vùng biển Việt Nam và đã hạ đặt giàn khoan này tại vị trí nằm sâu 80 hải lý trong thềm lục địa và vùng Đặc quyền kinh tế của Việt Nam. Đây là sự vi phạm đặc biệt nghiêm trọng Luật pháp quốc tế, Công ước Liên Hợp Quốc về Luật biển năm 1982 và Tuyên bố về Ứng xử của các bên trên biển Đông (DOC) mà Trung Quốc là một bên tham gia ký kết.
Nhìn lại cả một quá trình, có thể thấy vấn đề tranh chấp trên biển Đông giữa Trung Quốc với một số nước trong khu vực Đông Nam Á vẫn luôn là tiêu điểm của tình hình khu vực nói riêng và quốc tế nói chung. Việc Trung Quốc tiến hành các hành động ngang ngược trên biển Đông để hiện thực hóa yêu sách “đường lưỡi bò” hết sức vô lý, đã làm cho tình hình biển Đông luôn rơi vào tình trạng bất ổn và nguy hiểm, làm cho quan hệ giữa Trung Quốc với một số nước ASEAN rơi vào căng thẳng.
Tình hình nghiêm trọng trên biển Đông đã làm cho ASEAN phải đối mặt với thách thức nghiêm trọng nhất đối với hòa bình và an ninh của ASEAN trong nhiều năm trở lại đây. Vì vậy, việc tăng cường đoàn kết, thống nhất trong khối ASEAN và nhất quán phương châm giải quyết vấn đề biển Đông dựa trên nguyên tắc hòa bình, tôn trọng luật pháp quốc tế là vấn đề mấu chốt để giải quyết các vấn đề trên biển Đông với Trung Quốc.
Đây cũng là nội dung chính mà chương trình Đối thoại chính sách tuần này đề cập, với sự tham gia trao đổi của các khách mời: Ông Phạm Quang Vinh - Thứ trưởng Bộ Ngoại giao; PGS. Thiếu tướng Lê Văn Cương, Nguyên Viện trưởng Viện Chiến lược, Bộ Công an; Ông Nguyễn Hùng Sơn - Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Biển Đông, Bộ Ngoại giao.
Sau đây là nội dung chi tiết: