Tháng 5/2014, thông qua Tòa án Pháp, 26 công ty hóa chất ở Mỹ nhận được đơn khởi kiện đòi thừa nhận tác hại của chất độc hóa học họ đã cung cấp cho quân đội Mỹ gây ra cho sức khỏe con người trong chiến tranh ở Việt Nam những năm 1960-1970. Người đứng đơn kiện là một phụ nữ Pháp gốc Việt - bà Trần Tố Nga. Câu chuyện của bà đã thu hút sự quan tâm của một nhóm các nhà làm phim Mỹ, họ đã cùng bà về Việt Nam để thực hiện một bộ phim tài liệu về nạn nhân da cam - dioxin Việt Nam.
Củ Chi là một trong những địa điểm bị quân đội Mỹ rải chất độc da cam - dioxin nhiều nhất tại Việt Nam. Tại đây, lần đầu tiên bà Nga bị phơi nhiễm với chất độc da cam vào cuối năm 1966 khi đang là phóng viên chiến trường của Thông tấn xã Giải phóng, nay là Thông tấn xã Việt Nam.
Trong ba người con của bà Nga, người con gái đầu lòng đã mất khi mới 17 tháng tuổi vì dị tật tim bẩm sinh, người con gái thứ hai mắc chứng bệnh hiếm gặp về máu, người con gái thứ ba mang nhiều căn bệnh về da. Bản thân bà mắc tiểu đường tuýp 2, khắp các mạch máu trong cơ thể bà, tại phổi và tim đều có các hạt nhỏ, nhiều hạt đã bị canxi hóa.
Năm 2009, những người ủng hộ nạn nhân chất độc da cam trên toàn thế giới đã triệu tập một “Tòa án công luận quốc tế” ở Paris, bà Trần Tố Nga được mời đến làm nhân chứng, kể lại câu chuyện của bà và bi kịch của những cựu binh bị nhiễm chất độc da cam đang ngày đêm chung sống với bệnh tật. Kể từ đây, bà bắt đầu theo đuổi vụ kiện đòi lại công lý cho hơn 3 triệu nạn nhân chất độc da cam - dioxin Việt Nam.
Ngay khi biết đến câu chuyện của bà, đạo diễn người Mỹ Alan Adelson và ê-kíp của ông - những nhà làm phim từng nhiều lần được đề cử giải Oscar nhận ra rằng, họ đã tìm được nhân vật chính cho bộ phim ấp ủ nhiều năm nay. Riêng đạo diễn Adelson đã dành 3 năm nghiên cứu chuyên sâu, nhờ đó phát hiện một sự thật mà phía Mỹ chưa từng công bố.
Ông Alan Adelson, Đạo diễn phim tài liệu người Mỹ cho biết: “Chúng tôi đã nghiên cứu rất sâu về thông tin liên lạc giữa các công ty hóa chất và quân đội cũng như Chính phủ Mỹ. Chúng tôi có chứng cớ thuyết phục rằng, họ hoàn toàn biết về tác hại của hóa chất này đối với sức khỏe của con người. Thậm chí họ còn biết rằng hóa chất này có thể sẽ gây ra những biến dạng trên con người và những dị tật sẽ tiếp tục sau nhiều thế hệ”.
Mặc dù đơn kiện của các nạn nhân Việt Nam từng ba lần bị Tòa án Mỹ bác bỏ, chính việc bà Trần Tố Nga mang quốc tịch Pháp đã cho phép Tòa án Pháp có quyền xem xét đơn kiện. Phiên tòa tiếp theo của vụ kiện dự kiến sẽ diễn ra vào tháng 10 năm nay.
Mời quý độc giả theo dõi Truyền hình trực tuyến các kênh của Đài Truyền hình Việt Nam.