Ghế HLV trưởng ĐTVN "nóng" với HLV ngoại nhưng "nguội" với HLV nội. Ai mới là kiến trúc sư trưởng của bóng đá Việt Nam?
Cơ hội nào cho HLV nội
Cùng với sự phát triển chung của bóng đá nước nhà, Việt Nam cũng đã sản sinh ra lớp HLV nội chất lượng mà năng lực đã được kiểm chứng tại V-League, các giải bóng đá trẻ khu vực, thế giới và nhận được nhiều sự tôn trọng của giới chuyên môn, người hâm mộ trong nước và quốc tế.
Bóng đá Việt Nam đã từng thử sức sử dụng các HLV nội cho vị trí thuyền trưởng đội tuyển quốc gia qua một số thời kỳ, cũng có một số thành công, nhưng cũng có nhiều lần thất bại. Tuy nhiên, cũng giống như những lần thử sức với HLV ngoại, thành công ở đội tuyển quốc gia còn phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố trong từng thời điểm khác nhau. Việc rút kinh nghiệm từ những lần HLV nội lên nắm quyền đội tuyển quốc gia trong quá khứ để đóng cánh cửa với HLV nội trong tương lai sẽ có tác dụng ngược với những nỗ lực xây dựng nền bóng đá vững mạnh của nước nhà.
Không có cơ hội ở những vị trí HLV trưởng cấp độ quốc gia trong nước, các HLV Hàn Quốc như Shin Tae Yong tích cực xuất ngoại để tích góp kinh nghiệm quốc tế và gặt hái những thành công.
Giới chuyên môn, truyền thông đã nhắc nhiều tới điểm yếu của nền bóng đá Việt Nam khi các cầu thủ trẻ không có cơ hội cọ xát và thi đấu mà thường xuyên mài đũng quần trên băng ghế dự bị tại V-League. Điều này khiến các tài năng trẻ của Việt Nam ít có cơ hội được trưởng thành, phát triển và thi đấu thiếu tự tin khi ra sân chơi quốc tế.
Tương tự như vậy, các HLV nội của Việt Nam cũng cần có những cơ hội cọ xát quốc tế cần thiết để phát triển, đặc biệt ở vị trí HLV trưởng đội tuyển quốc gia. Sẽ là quá sớm để tạo cơ hội cho những vị HLV trẻ tài năng và có dấu ấn nhất định tại V-League như Huỳnh Đức, Hữu Thắng, Thành Công lên nắm ghế nóng, tuy nhiên những HLV nội đang ở độ tuổi sung sức, kinh nghiệm dày dặn và trình độ chuyên môn cao như HLV Hoàng Anh Tuấn, HLV Đinh Thế Nam hay HLV Vũ Tiến Thành đều xứng đáng có cơ hội đóng góp cho đội tuyển quốc gia.
Theo dõi các trận đấu dưới thời các vị HLV nội này, các đội bóng dưới tay họ đều có lối chơi kiên cường, mang bản sắc Việt Nam và rất khó bị đánh bại. Việc sử dụng tốt tiếng Anh cũng giúp những HLV như Hoàng Anh Tuấn, Vũ Tiến Thành tiếp cận kịp thời với các kiến thức chuyên môn bóng đá thế giới mới nhất, khả năng kết nối tốt với giới chuyên môn quốc tế, và mang đến hình ảnh mới, hiện đại của thế hệ HLV bản địa trưởng thành từ môi trường bóng đá Việt.
Nhiều ý kiến cho rằng, vì nhiều lý do, các HLV nội ngại ứng cử vào vị trí HLV trưởng ĐTVN. Ở bất cứ quốc gia nào trên thế giới, được khoác trên mình chiếc áo HLV trưởng đội tuyển quốc gia và đóng góp cho Tổ quốc là niềm vinh dự, hạnh phúc và tự hào của mỗi HLV. Có chăng bóng đá Việt Nam chưa trải thảm đỏ để đón những "hiền tài" nội xung phong tận hiến cho bóng đá nước nhà.
Bóng đá Argentina vô địch thế giới bằng HLV trẻ nội địa Lionel Scaloni, người cũng từng được mệnh danh là kẻ đóng thế ở đội tuyển quốc gia.
Vai trò của Giám đốc kỹ thuật
Ở những nền bóng đá phát triển, vai trò của Giám đốc kỹ thuật là đặc biệt tối quan trọng. Giám đốc kỹ thuật chính là kiến trúc sư trưởng của cả một nền bóng đá, từ công tác đào tạo trẻ, phát triển chuyên môn cho đội ngũ HLV trẻ kế cận, định hướng lối chơi, phong cách của một nền bóng đá và đặc biệt hỗ trợ cho HLV trưởng các cấp độ đội tuyển đi đúng hướng cùng với con tàu bóng đá của quốc gia đó. Vị trí HLV trưởng đội tuyển quốc gia có thể thay thế khi không đạt thành tích tốt, còn vị trí Giám đốc kỹ thuật luôn đòi hỏi sự ổn định để đồng hành lâu dài cùng một nền bóng đá.
Bắt kịp xu hướng phát triển của bóng đá thế giới, liên đoàn bóng đá Việt Nam cũng đã có những bước đi phù hợp với những vị trí Giám đốc kỹ thuật trong quá khứ và có những thành công nhất định. Nổi bật trong số đó là cựu Giám đốc kỹ thuật người Đức Jurgen Gede, người anh hùng thầm lặng nhưng góp phần không nhỏ vào thành công của HLV Hoàng Anh Tuấn, hay thậm chí là HLV Park Hang Seo. Mới đây nhất, câu lạc bộ mới nổi Trường Tươi Bình Phước cũng có bước đi táo bạo khi bổ nhiệm cựu giám đốc kỹ thuật ĐTVN là ông Yusuke Adachi làm "kiến trúc sư trưởng" cho dự án bóng đá đầy tham vọng của mình.
Cựu giám đốc kỹ thuật Jurgen Gede đứng sau thành công của bóng đá Việt Nam trong một thời gian dài. (Ảnh: Đức Đồng)
Là kiến trúc sư trưởng của cả nền bóng đá, giám đốc kỹ thuật luôn là người phải có tiếng nói quyết định tới việc lựa chọn HLV trưởng ở các cấp độ đội tuyển, trực tiếp tham gia sàng lọc hồ sơ, trao đổi và phỏng vấn các ứng cử viên và đưa ra khuyến nghị cho liên đoàn bóng đá. Trong quá trình làm việc, giám đốc kỹ thuật cũng là người thường xuyên trao đổi, phối hợp và có những góp ý cần thiết với HLV trưởng các cấp độ đội tuyển để đảm bảo con thuyền chung bóng đá đang đi đúng hướng.
Ở chiều ngược lại, HLV trưởng ở các cấp độ đội tuyển, đặc biệt là HLV trưởng U23 và đội tuyển quốc gia cũng cần phải biết cách phối hợp và làm việc chặt chẽ với vị "kiến trúc sư trưởng" để đảm bảo cỗ máy hoạt động trơn tru. Giám đốc kỹ thuật là người xây dựng hệ thống, cung cấp, đào tạo, định hướng các hạt mầm, sau đó bàn giao cho HLV trưởng để tối ưu hóa những tài năng của cả nền bóng đá và tối ưu hóa kết quả qua những giải đấu. Đây cũng có thể là một trong những tiêu chí quan trọng khi VFF muốn chọn lựa những HLV có chuyên môn tốt, khả năng thích nghi cao và có độ tuổi trẻ trung, cầu thị, dễ dàng phối hợp trong công việc.
Bóng đá Thái Lan mặc dù có những thành công nhất định như trong bài nhận định mới đây của thời báo VTV Times nhưng cũng đang loay hoay tìm lời giải cho bài toán khi phải để trống vị trí Giám đốc kỹ thuật hay phải để HLV trưởng đội tuyển quốc gia Ishii kiêm nhiệm cả hai vị trí then chốt này.
Hiện bóng đá Việt Nam có giám đốc kỹ thuật người Nhật là chuyên gia Koshida Takeshi và cơ quan tham mưu về tuyển chọn HLV trưởng các cấp độ đội tuyển là Hội đồng HLV quốc gia.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!