Đến thăm vùng đất có số người tuổi thọ cao nhất Việt Nam (kỳ 1)

Nguyễn Văn Quân-Chủ nhật, ngày 30/03/2014 06:00 GMT+7

Một bên tiếp giáp với huyện Phù Yên của Sơn La, một phía gối đầu lên huyện Đà Bắc của tỉnh Hòa Bình, Đồng Sơn có lẽ là xã xa xôi nhất của huyện miền núi Tân Sơn (Phú Thọ).Từ lâu, người ta vẫn gọi mảnh đất cuối này là thung lũng… tuổi trời.

Và không phải không có lí khi vị chủ tịch xã Hà Trường Ngọt bật mí khoe với tôi: "Trung ương Hội Người cao tuổi Việt Nam đã xác định được nhiều địa phương có đông số người sống trên trăm tuổi như Mường Lựm (Sơn La), Bình Chuẩn (Nghệ An) và xếp đầu trong số đó là Đồng Sơn (Phú Thọ) chúng tôi…"

‘ Phong cảnh Đồng Sơn mê hoặc những người khách lần đầu đặt chân tới

Vùng đất lạ kỳ

Ngồi nói chuyện, ông Hà Trường Ngọt có sự so sánh rất vui rằng, trong toàn huyện, Đồng Sơn thuộc dạng nghèo nhất nhưng không hiểu sao "cái lộc giời" về sự trường thọ của con người nơi đây lại ấn tượng vậy. "Toàn xã chưa đầy tám trăm hộ dân nhưng đã có tới hàng chục người sống trên trăm tuổi. Còn tám mươi tuổi trở xuống thì không nhắc nhé, vì sợ đếm không hết đâu."

Trời nhập nhoạng tối và sương mù không thôi giăng mắc, ông Hà Văn Nẩy, phó chủ tịch MTTQ xã Đồng Sơn vẫn nhiệt tình đưa chúng tôi xuống xóm Mít 2, một trong ba xóm có số lượng những người cao niên nhiều nhất (cùng với xóm Xuân 1, Xuân 2). Vừa vén sương vừa chập chững bước, ông Nẩy bảo, thời tiết ở Đồng Sơn nếu so với các nơi khác thì thật khắc nghiệt, mùa đông, không nói quá nhưng chuyện nước trong thùng đóng thành băng phải cho lên bếp đun cho tan chảy ra mới có thể sử dụng sinh hoạt được còn mùa hè thì chưa đâu nóng, gió Lào đã quăng quật vào đây ngay từ lúc chớm vào hè. Năm nào cũng một chu kỳ và vòng quay nóng lạnh ấy. Nhưng cũng chính điều đó, tự bao đời nay đã dũa mài cho con người nơi đây một sức đề kháng để chống chọi với thiên nhiên một cách lạ kỳ.

Theo chân ông Hà Văn Nẩy chúng tôi ngược dòng suối Bứa quanh năm nước chảy trong lành để như lời ông Nẩy," có thể diện kiến và hỏi chuyện những bậc cao niên một cách thuyết phục nhất". Ông Nẩy năm nay gần sáu mươi tuổi, đã lên chức ông nội từ lâu nhưng chuyến ngược suối Bứa, ông vẫn khiến những kẻ hậu sinh như chúng tôi phải mướt mồ hôi mới có thể "bám chân" cho kịp. Vừa đi đường vừa kể chuyện, ông Nẩy bảo, suốt cả dải Tây Bắc của tổ quốc, nhiều nơi ông đã đặt chân tới nhưng quả thực, chưa nơi nào mà ông có cảm giác, thiên nhiên ưu ái ban tặng con người những loài kỳ hoa dị thảo nhiều như Đồng Sơn quê ông. "Cách đây chỉ mười năm thôi, có thể nhiều người kinh ngạc nhưng cá dưới dòng suối này cả xã tôi ăn không hết. Vừa nhiều lại đa chủng loại nên có thể nói, phiên chợ Đồng Sơn đã được thành lập từ lâu nhưng cũng chả có ai đến họp. Cứ gần như tự sản tự tiêu anh ạ. Cá dưới suối, rau trên rừng, Đồng Sơn gần như biệt lập với thế giới bên ngoài. Những khái niệm như ô nhiễm môi trường, hóa chất độc hại… gần như chưa bao giờ tồn tại nơi đây".

Một điều đặc biệt nữa, như lời vị phó chủ tịch Mặt trận tổ quốc xã, Đồng Sơn có rất nhiều loại rau rừng, củ cây rừng quý có thể làm món ăn hàng ngày cũng như làm những dược liệu quý để sử dụng trong thuốc Nam. Rau dớn, rau Đắc đẻ, rau chuối, măng rừng… ông Nẩy bảo với tôi rằng, người Đồng Sơn sống thọ sống lâu là cũng bởi rau rừng cá suối này thôi, chứ các thứ "nóng", nhiều đạm như thịt thì hạn chế lắm mới có để ăn. Người đầu tiên chúng tôi vào vấn an là cụ Hà Thị Noi, cụ Noi chính là bác ruột của ông Nẩy. Thật may cho chúng tôi, khi vừa bước lên thềm nhà thì cũng đúng lúc gặp cụ bà 101 tuổi này đang… vác cuốc đi làm vườn. Dáng người nhỏ nhắn, mắt đã chân chim, da đã đồi mồi nhưng có thể nói, chưa hề có dấu hiệu của sự chậm chạp hay hạn chế tuổi già xuất hiện ở cụ Hà Thị Noi. Cụ Noi hay chuyện, tính cởi mở, khi tôi hỏi cụ chỉ tủm tỉm bảo rằng, thực ra ở đất này, tuổi như cụ… vẫn chưa được coi là thượng thọ. Khi cái chân chưa mỏi, cái tay cái đầu chưa mệt thì mình cứ phải đi làm thôi, đi làm chính là một sự… tập thể dục hữu hiệu nhất.

‘ Đã quá tuổi "xưa nay hiếm" nhưng cụ Hà Thị Noi vẫn có thể lao động (ảnh Văn Quân)

Ngồi nói chuyện cụ Noi cũng bảo trong dòng họ mình rất nhiều người sống đến ngoài 100 tuổi, chỉ có bố mẹ cụ là "chẳng may" mất sớm, hai cụ thân sinh là Hà Văn Bốp và Hà Thị Chép mất khi "mới" đều… 99 tuổi. Chuyện gần chuyện xa, vừa lúc ấy thì ông Nẩy lôi đâu từ góc chạn ra một chai rượu phủ kín bồ hóng, ông bảo ông muốn chúng tôi thưởng thức một loại rượu mà ông khẳng định, chắc chắn chúng tôi chư a bao giờ được nếm và theo ông, đây cũng là một trong những "thần dược" bồi bổ nguyên khí mang đậm chất Đồng Sơn. Ông Nẩy gọi tên là rượu hoẵng. Rượu được nấu rất kỳ lạ. Chỉ ủ chứ không nấu. Ban đầu ngâm rồi vắt tinh gạo ra nước, cho vào hũ sành để cạnh bếp, nước được sức nóng từ bếp dán tiếp làm sôi lên, chờ cặn bã lắng xuống sẽ xuất hiện một lớp nước trong veo nổi lên, người ta sẽ múc ra cho vào bình, hạ thổ sau vài tháng lấy ra dùng. Rượu lúc đó sẽ có vị đằm và ngọt dịu, tự lên ga để bảo ôn cũng như giữ được hơi lâu ngày. Ông Nẩy quả quyết, cách nấu đó chỉ duy nhất tồn tại ở Đồng Sơn quê ông mà thôi. Một "tiêu chí" để cất rượu hoẵng thành công đó là chỉ vài chén nhỏ, người uống phải có cảm giác lâng lâng, say say nhưng không hề bị đau đầu mà chỉ có cảm giác an thần, dễ ngủ.

TIN MỚI

    X

    ĐANG PHÁT

    Bản tin thời tiết chào buổi sáng 3 phút trước