"Nếu phát biểu như thế thì mọi thứ đều đúng"
Sáng nay (5/11), Quốc hội tiếp tục phiên thảo luận về kinh tế - xã hội trong khuôn khổ kỳ họp thứ 10.
Trong phần phát biểu của mình, đại biểu Nguyễn Thanh Hồng (đoàn Bình Dương) có xin tranh luận với Bộ trưởng Bộ Công thương Trần Tuấn Anh, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường về vấn đề thủy điện.
"Nếu Phát biểu như Bộ trưởng Trần Tuấn Anh thì mọi thứ đều đúng, chỉ có trời mới sai vì cho mưa nhiều quá. Bộ trưởng cũng có nói do chính quyền địa phương, do quy hoạch, khâu tổ chức thực hiện…thì e rằng chưa ổn", ông Hồng nói.
Đại biểu Nguyễn Thanh Hồng (đoàn Bình Dương)
"Tôi thấy có một nhận xét thế này, ở đâu có nhiều nhà máy thủy điện thì ở đó gắn liền với lũ ống, lũ quét, sạt lở, ngập lụt. Các cụ xưa có câu nói "tức nước vỡ bờ. Chúng ta làm nhiều đập thủy điện nó không vỡ ở chỗ đạp thủy điện thì nó sẽ vỡ ở các chỗ khác. Nước dâng cao thì phải tìm đường thoát, thoát trái quy luật tự nhiên thì sẽ gây ra nhiều hậu quả", đại biểu đoàn Bình Dương nói thêm.
Cũng nói về vấn đề quy hoạch thủy điện, theo đại biểu Trương Trọng Nghĩa (đoàn TP.HCM), phải xét trên vấn đề, một dòng sông chịu được bao nhiêu thủy điện?
"Nếu dòng sông này có 3 cái thủy điện nó khác, chúng ta cho 8 cái thì nó khác. Khi xét duyệt cái 1, 2, 3 cái thủy điện đầu tiên thì tác động nó khác, đến cái thứ 4, 5, 6… thì tác động của nó đã khác rồi. Không thể xét duyệt như cái thứ 1, 2, 3 được", ông Nghĩa nói.
Theo ông Nghĩa, nếu chúng ta đơn giản hóa đi cái này, thì sẽ không thấy được trách nhiệm của Nhà nước ở đâu.
Không nên vì lũ lụt mà đổ hết cho thủy điện
Cũng liên quan đến vấn đề thủy điện, tại một góc nhìn khác, trong phát biểu của mình, theo đại biểu Lê Thanh Vân (đoàn Cà Mau), nói về thủy điện và sự tàn phá của nó trong đợt mưa lũ vừa rồi thì chúng ta cần xem xét ở khía cạnh lịch sử.
Theo ông Vân, khi xây dựng thủy điện Sông Đà thì mục tiêu ban đầu là trị thủy.
"Con sông Đà hung dữ, bao nhiêu đời cha ông ta hứng chịu. Nhiều chuyên gia Liên Xô sang xây dựng, lúc đầu là trị thuỷ, sau đó mục tiêu mới là phát điện. Chính vì việc điều tiết lũ cho nên Hà Nội tránh được những trận lụt lịch sử.
Hãy nhớ năm 1971, trung ương phải phá đê ở Chương Mỹ (Hà Tây cũ) để cứu Hà Nội. Tuy nhiên từ ngày có Sông Đà thì việc điều tiết nước rất tốt, lũ lụt ở vùng đồng bằng Sông Hồng cơ bản được kiểm soát. Đấy là mặt tốt của thủy điện", ông Vân phát biểu.
Đại biểu Lê Thanh Vân (đoàn Cà Mau)
Tuy nhiên theo đại biểu Lê Thanh Vân, mặt trái của thủy điện chính là sự lạm dụng trong đặt vị trí xây dựng của các dự án. Một số chủ nhà máy thủy điện trục lợi thông qua phá rừng để lấy nguồn gỗ quý, đây là điều đáng lên án.
"Nếu còn nói đến vai trò của thủy điện chúng ta phải thấy được lợi ích của nó. Chúng ta cần nhìn khách quan và đa chiều. Con người chính là chủ thể vi phạm pháp luật. Không nên vì lũ lụt mà đổ hết cho thủy điện", đại biểu Vân nhấn mạnh.
Câu chuyện của 40 – 50 năm nữa
Cũng liên quan đến vấn đề này, đại biểu Dương Trung Quốc (đoàn Đồng Nai) cho rằng, nói về câu chuyện thủy điện thì cần bàn về câu chuyện của 40 đến 50 năm sau chứ không phải câu chuyện của hôm nay.
"Nếu ta không nhìn trước được thì chúng ta sẽ để lại di họa cho con cháu mai sau.
Hôm qua, tôi hỏi Bộ trưởng Bộ TN&MT Trần Hồng Hà thì Bộ trưởng có nói một giải pháp hợp lý hơn, đó là ngay từ đầu khi tham gia dự án thủy điện thì chủ đầu tư đã phải đóng khoán tiền như là phí môi trường để sau này xử lý hậu quả khi dự án thủy điện hến hạn sử dụng" - ông Quốc nói.
Đại biểu Dương Trung Quốc (đoàn Đồng Nai)
Theo quan điểm của đại biểu đoàn Đồng Nai, cách mà Bộ trưởng Bộ Công thương Trần Tuấn Anh nói là khi nào xong thì mới xử lý thì xin ví dụ, có những câu chuyện khi lấy đất của dân mà còn chưa đền bù cho họ chứ nói gì để 40 đến 50 năm sau thì ai là người bỏ tiền ra giải quyết vấn đề này.
"Cho nên, việc này phải nắm đằng chuôi, Nhà nước phải đóng vai trò quản lý, chứ doanh nghiệp thì họ rất dễ thoái thác", ông Quốc nhấn mạnh.
Vào ngày hôm qua (4/11), trưởng Bộ Công thương Trần Tuấn Anh cho biết, hiện nay cả nước có 429 đập thủy điện và các công trình thủy điện ở các quy mô khác nhau. Với dung tích trữ nước khoảng 56 tỷ m3 và đóng một công suất là khoảng 20.000MW, chiếm 37% công suất nền, công suất phát của đất nước trong hiện nay và đây là một nguồn năng lượng rất quan trọng phục vụ cho nhu cầu về năng lượng của đất nước cho phát triển kinh tế - xã hội cũng như nhu cầu đời sống của nhân dân.
Không phủ nhận những tác động từ mặt tiêu cực do thủy điện, đặc biệt là tác động đến môi trường, cả đất, nước và khí hậu cũng như đời sống của dân sinh. Như chúng tôi đã báo cáo, ở đây là những vấn đề tổng thể và tùy thuộc vào cách thức của con người trong khai thác những nguồn lực của thiên nhiên và nguồn tài nguyên thiên nhiên.
Vì vậy, những câu chuyện tác động đến dòng chảy, tác động đến cấu trúc địa chất đất ở khu vực cũng như các nguồn lợi thủy sản, đời sống của nhân dân cũng chưa thực tế. Trong bối cảnh các công cụ, các cơ sở pháp lý tương đối đầy đủ, không tránh khỏi có những câu chuyện tại một số địa phương như việc thực thi không nghiêm.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!