Nghỉ lễ dài: Buồn hay vui?
Hình ảnh nhiều điểm du lịch, khu vui chơi quá tải và cả trên những con đường trở về thành phố sau lễ 30/4 và 1/5 có lẽ là hình ảnh ấn tượng nhất tuần qua. Tất nhiên, như hai mặt của một vấn đề, sẽ có người buồn kẻ vui với kỳ nghỉ lễ này. Nghỉ lễ dài - Lợi nhiều hơn hay hại nhiều hơn vẫn là chủ đề với rất nhiều ý kiến tranh luận khác nhau.
Chỉ riêng tháng 4 vừa qua, tính hai dịp lễ (10/3 âm lịch và nghỉ lễ 30/4) và các ngày thứ Bảy, Chủ Nhật trong tháng thì số lượng ngày nghỉ chiếm 1/3 tổng số ngày trong tháng. Việt Nam có nghỉ lễ dài hay không?
Theo biểu đồ số ngày nghỉ trong năm, số ngày lễ và Tết tại nước ta năm 2019 là 24 ngày, gần 1 tháng. Nếu so một số nước trên thế giới thì đây là mức trung bình. Tại châu Á, Trung Quốc là quốc gia có số ngày nghỉ lễ nhiều bậc nhất, với hai kỳ nghỉ dài là nghỉ Tết Nguyên đán và Quốc khánh. Nhật Bản là quốc gia có những kỳ nghỉ lễ thường niên ngắn nhất.
Tác động của nghỉ lễ đến nền kinh tế như thế nào? Nghiên cứu tại Trung Quốc cho thấy, dịp Tết Nguyên đán, chi tiêu tăng vọt, bất chấp sản xuất đi xuống. GDP Trung Quốc giảm 25% quý I hàng năm do Tết Nguyên đán.
Hiện chưa có thống kê chính thức về mối liên hệ giữa năng suất lao động với việc nghỉ lễ. Tuy nhiên, chương trình nghỉ lễ hợp lý sẽ phải tạo điều kiện cho người lao động tái tạo sức sản xuất cũng như không gây ra sức ì khi quay lại làm việc.
Sân bay Haneda tại Tokyo đông đúc vào ngày đầu tiên của Tuần lễ Vàng. Ảnh: Kyodo.
Ở các quốc gia khác trên thế giới cũng có những băn khoăn tương tự. Một ví dụ gần nhất như ở Nhật Bản, người Nhật vừa trải qua kỳ nghỉ kéo dài tận 10 ngày, được gọi là "Tuần lễ Vàng", bắt đầu cuối tháng 4 đến đầu tháng 5. Theo một cuộc khảo sát tại Nhật cho thấy, rất nhiều người cảm thấy không hài lòng khi được nghỉ quá lâu. Tại sao người lao động Nhật Bản lại không vui?
Đầu tiên phải kể đến những hệ lụy từ kỳ nghỉ lễ dài như tình trạng tắc đường nghiêm trọng, sự quá tải tại các khu vui chơi, giải trí, nghỉ dưỡng và giá cả các mặt hàng tăng lên. Điều đó lý giải tại sao có trên 70% người dân đã chọn nghỉ ngơi tại nhà trong 10 ngày nghỉ lễ với lý do tiết kiệm chi tiêu. Đây là kết quả khảo sát của một công ty bảo hiểm lớn tại Nhật Bản, được Đài truyền hình NHK đưa tin.
Các nhà quan sát cũng nhận thấy, trước và sau kỳ nghỉ, tình trạng làm thêm giờ của nhân viên tăng lên đáng kể để bù đắp cho khối lượng công việc ùn ứ trong kỳ nghỉ, nhất là những công ty thường xuyên làm ăn với nước ngoài. Ngoài ra, tại một xã hội nhiều người già, thiếu lao động như Nhật Bản, kỳ nghỉ dài dễ phát sinh những tiêu cực tại các cơ sở kinh doanh vốn thiếu lao động hay các trung tâm y tế, chăm sóc người cao tuổi.
Một số quốc gia thiệt hại kinh tế do nghỉ lễ kéo dài
Không chỉ Nhật Bản, một loạt các con số từ các quốc gia cho thấy, nhiều nền kinh tế có vẻ không thích thú với chuyện nghỉ ngơi dài ngày.
Ở Australia vừa có kỳ nghỉ 10 ngày kỉ niệm 3 ngày lễ, ước tính khoảng 200.000 đơn xin nghỉ ốm trên toàn quốc, thiệt hại kinh tế ước tính lên tới 60 triệu AUD. Trong khi đó, Kenya ước tính một kỳ nghỉ Giáng Sinh có thể khiến nền kinh tế thâm hụt khoảng 1 tỷ USD chủ yếu đến từ việc các ngân hàng đóng cửa.
Nghỉ lễ kích cầu tiêu dùng, mua sắm, du lịch
Nghỉ lễ dài khiến một số nơi du lịch quá đông đúc, ngành dịch vụ quá tải nhưng không thể phủ nhận một điều, các kỳ nghỉ này sẽ kích cầu tiêu dùng, mua sắm, du lịch. Theo phân tích của trang Reuters, một nền kinh tế đang có dấu hiệu chậm lại như Nhật Bản, kì nghỉ dài ngày này có thể sẽ thổi một luồng gió mới với các khách sạn, cửa hàng bán lẻ, nhà hàng và dịch vụ giao thông.
Các kỳ nghỉ lễ là cơ hội để kích cầu tiêu dùng mua sắm và du lịch, tạo ra một cú hích cho ngành bán lẻ và dịch vụ. Thế nhưng làm thế nào để cân bằng với năng suất lao động bị mất đi? Tại Trung Quốc, ngoại trừ Tết Âm lịch và ngày Quốc Khánh, các kỳ nghỉ khác chỉ kéo dài từ 1-3 ngày. Trung Quốc cũng là quốc gia có số ngày nghỉ lễ nhiều nhất thế giới - 25 ngày nghỉ lễ trong 1 năm. Nhưng bù lại, Trung Quốc lại cho phép người lao động nghỉ có lương chỉ vỏn vẹn 5 ngày/năm.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!