Theo Ths.Bs Nguyễn Văn Tiến, Trung tâm Truyền thông giáo dục sức khỏe, Viện Dinh dưỡng Quốc gia, để người cao tuổi luôn khỏe mạnh, cần chú ý đến những điều sau:
Cần giảm khẩu phần ăn so với thời trẻ, trước hết là ăn giảm chất đường bột
Nhu cầu năng lượng ở người 60 tuổi giảm đi 20%, ở người trên 70 tuổi giảm đi 30% so với người 25 tuổi. Theo nhu cầu khuyến nghị của người Việt Nam, với người cao tuổi nhu cầu về năng lượng là từ 1700-1900 kcal/người/ngày. Năng lượng từ ngũ cốc cung cấp 68%, các chất béo cung cấp 18% và các chất đạm cung cấp 14% tổng nhu cầu năng lượng trong khẩu phần ăn hàng ngày. Người cao tuổi cần điều chỉnh chế độ ăn để giữ cân nặng ổn định, để chỉ số BMI từ 18,5-22,9.
Về chế độ ăn của người cao tuổi cần lưu ý: Chia bữa ăn thành nhiều bữa nhỏ, tạo không khí vui vẻ thoải mái. Khi ăn, cần nhai chậm nhai kỹ thức ăn. Nên ăn các thức ăn thực vật như: Vừng, lạc, đậu đỗ, rau xanh và hoa quả chín, ăn ít thịt thay vào đó là cá, tôm. Chế biến các món hấp, luộc nhừ thay thế các món rán nướng. Nên ăn thay đổi thực đơn thường xuyên, tránh đơn điệu để bữa ăn sẽ ngon hơn. Các món ăn chế biến mềm, thái nhỏ, hầm kỹ để phù hợp với hàm răng yếu và dễ tiêu hóa. Không ăn quá no, nhất là vào buổi tối, sau khi ăn xong nên ngồi hoặc đi lại nhẹ nhàng trong vòng 30 phút sẽ giúp dạ dày nhào trộn thức ăn và dễ tiêu.
Ăn giảm thịt, giảm chất béo và giảm muối
Về chất đạm, nhu cầu Protein từ 60-70 gam/ngày, trong đó đạm động vật chiếm 30% tổng số Protein. Người cao tuổi ăn ít thịt, thay vào đó là các thực phẩm giàu can xi như: Cá, tôm, cua (100 g tép chứa 910 mg can xi, 100 g cua chứa 5040 mg can xi). Các Protein thực vật như đậu đỗ, vừng lạc, đậu phụ vì chúng có nhiều chất xơ giúp thải lượng Cholesterol. Hạn chế ăn các thực phẩm có nhiều Cholesterol như: nội tạng động vật, óc. Nên ăn ít nhất 3 bữa cá/1 tuần, 3 quả trứng/1 tuần và ăn thêm sữa chua (dễ tiêu và có lợi cho tiêu hóa).
Về chất béo, nên ăn cả dầu thực vật và mỡ động vật, tỷ lệ chất béo thực vật chiếm 35% tổng lượng chất béo. Dầu thực vật tốt với người có tăng huyết áp, không có Cholesterol và ít Acid béo bão hòa (dưới 40%) hơn mỡ động vật.
Ngoài giảm cơm, người cao tuổi cần chú ý giảm thịt, giảm mỡ, giảm đường. Thịt tính bình quân không vượt quá 1,5kg đầu người trong một tháng, mỡ/dầu dưới 600g, đường dưới 500g.
Ngoài ra, ăn hạn chế các thực phẩm có hàm lượng muối cao như các loại dưa cà muối. Hạn chế những đồ ăn, thức uống gây mất ngủ như: Cà phê, chè đặc. Hạn chế ăn mặn, lượng muối ăn dưới 150g/người/tháng, vì ăn muối nhiều có liên quan đến bệnh tăng huyết áp.
Ăn thêm đậu, lạc, vừng và cá
Ở người có tuổi, tiêu hóa hấp thụ chất đạm đều kém nên dễ xảy ra tình trạng thiếu chất đạm. Ở đậu, lạc, vừng và cá có nhiều chất đạm, ngoài ra chúng lại có nhiều chất dầu giúp đề phòng các bệnh về tim mạch. Cho nên người cao tuổi nên ăn nhiều món ăn từ đậu tương như đậu phụ, sữa đậu nành, tào phớ.
Mỗi gia đình nên có một lọ vừng lạc để bổ sung cho bữa ăn hằng ngày. Mỗi tuần ăn 2-3 bữa cá. Nên ăn cá nhỏ, kho nhừ hai lửa để ăn được cả xương có thêm canxi đề phòng bệnh xốp xương ở người cao tuổi. Ðậu, lạc, vừng, cá có tác dụng phòng, chống các bệnh tim mạch; đậu phụ còn có tác dụng phòng chống ung thư.
Ăn nhiều rau tươi, quả chín
Người có tuổi cần chú ý ăn nhiều rau để có chất xơ kích thích nhu động ruột, tránh táo bón. Các chất xơ trong rau quả còn có tác dụng như cái chổi quét hết các chất bổ béo thừa đẩy ra theo phân, giúp cơ thể phòng chống bệnh xơ vữa động mạch. Rau tươi, quả chín còn cung cấp các chất dinh dưỡng hết sức quan trọng đối với người cao tuổi là các vitamin và chất khoáng.
Nhu cầu chất xơ 25g/ngày, đặc biệt là chất xơ hòa tan có tác dụng làm giảm Cholesterol và đường máu, nó tốt với người tiểu đường, tăng huyết áp. Người cao tuổi thường bị loãng xương và thiếu các vitamin, khoáng chất. Cần ăn các loại rau xanh hoa quả giàu vitamin và khoáng chất, mỗi ngày nên ăn 300g rau xanh và 100g hoa quả.
Uống đủ nước theo nhu cầu
Người cao tuổi thường thường uống ít nước do sợ đi tiểu nhiều, mất ngủ. Nước giúp cho tiêu hóa tốt hơn và đào thải các chất cặn bã của cơ thể. Uống từ 1.5-2 lít nước/ một ngày, cần chủ động uống nước không chờ khát mới uống. Nên uống nước trà xanh tốt cho tim mạch và các loại thức uống có tác dụng an thần như hạt sen, chè ngó sen...
Người cao tuổi nên sinh hoạt điều độ, ăn, ngủ đúng giờ. Để làm chậm quá trình lão hóa và duy trì cân nặng hợp lý bằng việc tập thể dục nhẹ nhàng hàng ngày. Mỗi buổi sáng dậy vận động 30 phút, trưa nằm nghỉ hoặc ngủ 15 phút, tối nên đi bộ 30 phút giúp ngủ ngon hơn. Ði bộ là cách vận động tốt nhất, phù hợp với người cao tuổi và có thể phòng bệnh xơ cứng động mạch, và cải thiện tình trạng đau mỏi xương.
Người cao tuổi nên có một chế độ dinh dưỡng hợp lý, tinh thần thoải mái, thực hiện chế độ vận động vừa sức, phù hợp với sức khỏe và tuổi tác của từng người để có tuổi thọ tốt hơn. Hiện tượng lão hóa không thể dừng lại theo thời gian, nhưng nếu biết vận dụng thời gian để tập thể dục thì chẳng những sức khỏe của người cao tuổi sẽ cải thiện mà còn làm quá trình lão hóa chậm hơn. Bên cạnh đó, mỗi gia đình tiếp tục phát huy truyền thống đạo đức dân tộc trong việc tôn trọng, chăm sóc người cao tuổi.
Việt Nam đang nằm trong top 5 quốc gia có tốc độ già hóa dân số nhanh nhất thế giới với những tác động mạnh mẽ đối với sự phát triển kinh tế - xã hội. Theo kết quả điều tra quốc gia về người cao tuổi năm 2011 cho thấy: hơn 60% số người cao tuổi có tình trạng sức khỏe yếu hoặc rất yếu cần người chăm sóc. Các bệnh mãn tính thường gặp ở người cao tuổi là bệnh mạch vành, tăng huyết áp, đột quỵ, đái tháo đường, ung thư, tắc nghẽn mạch phổi, thoái hóa khớp, loãng xương, sa sút trí tuệ... phải điều trị suốt đời. Do đó, việc chăm sóc sức khỏe người cao tuổi trong bối cảnh hiện nay rất quan trọng, đòi hỏi cả xã hội phải chung tay vào cuộc, góp phần phát huy vai trò của người cao tuổi và thích ứng với quá trình già hóa dân số.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!
VTV.vn - Miền Bắc đang ở những ngày mưa nồm khó chịu, đây là điều kiện thuận lợi cho các loại virus, vi khuẩn và nấm mốc sinh sôi, gây nhiều bệnh ảnh hưởng đến sức khoẻ.
VTV.vn - Bệnh viện Đại học Y dược Shing Mark (Đồng Nai) vừa phối hợp các bác sĩ ngoại khoa, cứu sống sản phụ sinh mổ lần 2 có u nang ẩn sau phúc mạc, rối loạn đông máu nặng.
VTV.vn - Trung tâm Y tế huyện Phù Ninh (Phú Thọ) vừa tiếp nhận sản phụ 20 tuổi, nhập viện trong tình trạng chuyển dạ, con lần 2 có sẹo mổ cũ, thai 38 tuần 1 ngày.
VTV.vn - Tình trạng người dân, nhất là người già và trẻ nhỏ phải đến khám tại Bệnh viện Đa khoa Hà Đông (Hà Nội) do các bệnh về đường hô hấp đang có xu hướng gia tăng.
VTV.vn - Gần 12 nghìn người gồm các du khách và người dân TP Vũng Tàu đã đi bộ leo Núi Nhỏ để hưởng ứng phong trào “Khỏe để xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”.
VTV.vn - TP. Hồ Chí Minh là địa phương đầu tiên trên cả nước chính thức triển khai mạng lưới cộng tác viên sức khoẻ cộng đồng dự kiến với hơn 15.000 người tham gia
VTV.vn - Ông Trịnh Ngọc Hiệp, Phó Giám đốc Sở Y tế tỉnh Khánh Hòa cho biết, các nạn nhân được điều trị đúng phác đồ cấp cứu giải độc tại các cơ sở y tế.
VTV.vn - Theo báo cáo của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Yên Bái, từ đầu năm 2024 đến nay, trên địa bàn tỉnh ghi nhận 69 ca mắc bệnh thủy đậu.
VTV.vn - Để tiến tới loại trừ bệnh lao ra khỏi cộng đồng vào năm 2030, ngành Y tế tỉnh Đắk Lắk đang tích cực triển khai nhiều hoạt động và tuyên truyền nâng cao ý thức người dân.
VTV.vn - Mới đây, Thanh tra Sở Y tế TP. Hồ Chí Minh nhận được báo cáo về sự cố y khoa sau phẫu thuật thẩm mỹ khiến một phụ nữ 70 tuổi tử vong.
VTV.vn - Sau tai nạn, bé trai (10 tuổi, Bình Thuận) được đưa đi khám tại một phòng khám ở địa phương, chưa ghi nhận bất thường. Khi về nhà, bé bất ngờ nôn ra máu đỏ sậm.
VTV.vn - Sản phụ 35 tuổi, nhập viện khi mang thai 37 tuần 6 ngày, thai lần 3, vết mổ đẻ cũ, bụng có cơn gò cứng.
VTV.vn - Khoa Mắt - Bệnh viện Đại học Y Hà Nội vừa tiếp nhận người bệnh V.T.T.. (nữ, 75 tuổi) đến khám với triệu chứng mắt phải nhức, mờ kèm theo đau đầu.
VTV.vn - Bệnh viện Nhi Trung ương vừa có cảnh báo về tình trạng trẻ nhập viện cấp cứu do uống nhầm thuốc, hóa chất.
VTV.vn - Đây là kết quả phân lập mẫu bệnh phẩm của một bệnh nhi trong vụ nghi ngộ độc sau ăn cơm gà được điều trị tại Bệnh viện Vinmec Nha Trang.