
Ung thư là bệnh lý ác tính của tế bào, khi bị kích thích bởi các tác nhân sinh ung thư, tế bào tăng sinh một cách vô hạn, vô tổ chức và không tuân theo các cơ chế kiểm soát về phát triển của cơ thể. Ung thư không phải là một bệnh mà là tên gọi chung của một tập hợp rất nhiều bệnh có những đặc tính cơ bản giống nhau của bệnh ung thư và có khoảng hơn 200 bệnh ung thư khác nhau ở người.
Theo ước tính của Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (IARC), vào năm 2022, trên thế giới có khoảng 20 triệu ca ung thư mới và 9,7 triệu ca tử vong. Ước tính số người còn sống trong vòng 5 năm sau khi được chẩn đoán mắc ung thư là 53,5 triệu. Khoảng 1 trong 5 người mắc ung thư trong suốt cuộc đời, khoảng 1 trong 9 nam giới và 1 trong 12 phụ nữ tử vong vì căn bệnh này. Trong đó, ung thư phổi, tuyến tiền liệt, đại trực tràng, dạ dày và gan là những loại ung thư phổ biến nhất ở nam giới. Còn ở nữ giới phổ biến nhất là ung thư vú, đại trực tràng, phổi, cổ tử cung và tuyến giáp. Ước tính có hơn 35 triệu ca ung thư mới vào năm 2050, tăng 77% so với ước tính 20 triệu ca vào năm 2022.
Các yếu tố nguy cơ gây ung thư
Sử dụng thuốc lá, uống rượu, chế độ ăn uống không lành mạnh, ít vận động là những yếu tố nguy cơ gây ung thư và các bệnh không lây nhiễm khác. Trong đó, hút thuốc lá là nguyên nhân của 30% các loại ung thư, gây ra 20 loại ung thư khác nhau và 90% nguyên nhân của ung thư phổi; lạm dụng rượu bia là nguyên nhân gây ra các loại ung thư như ung thư miệng, họng, ung thư gan...; thói quen ít vận động cũng là nguyên nhân gây nên một số bệnh ung thư như ung thư vú, ung thư đại trực tràng; vấn đề về ô nhiễm không khí và môi trường cũng là những yếu tố nguy cơ gây ung thư.
Một số bệnh nhiễm trùng cũng là yếu tố nguy cơ gây ung thư. Khoảng 13% số ca ung thư được chẩn đoán vào năm 2018 trên toàn cầu là do nhiễm trùng gây ung thư, bao gồm vi khuẩn Helicobacter pylori, virus gây u nhú ở người (HPV), virus viêm gan B, virus viêm gan C và virus Epstein-Barr.
Virus viêm gan B và C và một số loại HPV làm tăng nguy cơ ung thư gan và ung thư cổ tử cung. Nhiễm HIV cũng làm tăng nguy cơ phát triển ung thư cổ tử cung gấp 6 lần và làm tăng đáng kể nguy cơ phát triển một số loại ung thư khác như ung thư Kaposi.
Biện pháp phòng tránh và giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư
Ung thư có tỷ lệ tử vong cao và mang lại nhiều gánh nặng, nhưng có khoảng 30% đến 50% các ca ung thư có thể phòng tránh được bằng cách lựa chọn lối sống lành mạnh và thực hiện các biện pháp phòng bệnh. Gánh nặng ung thư cũng có thể được giảm bớt thông qua việc phát hiện sớm ung thư và quản lý những bệnh nhân mắc ung thư. Ngay cả với ung thư giai đoạn cuối, nỗi đau của bệnh nhân cũng có thể được giảm bớt bằng cách chăm sóc giảm nhẹ tốt.
Các biện pháp phòng tránh và giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư bao gồm:
Không hút thuốc lá hoặc sử dụng thuốc lá dưới bất kỳ hình thức nào; không sử dụng rượu bia, chất kích thích.
Thực hiện chế độ ăn uống lành mạnh: ăn nhiều rau, củ, quả; hạn chế sử dụng chất béo, thịt đỏ, thức ăn chứa nhiều muối, tránh đồ uống có đường; không ăn thực phẩm mốc, ôi thiu, thực phẩm nhiễm hóa chất, thuốc trừ sâu, thuốc tăng trọng...
Xây dựng chế độ tập luyện, nghỉ ngơi hợp lý, giữ tinh thần thoải mái, tích cực.
Cho con bú cũng giúp giảm nguy cơ ung thư ở mẹ. Sinh hoạt tình dục lành mạnh, an toàn giúp phòng tránh các bệnh lây truyền qua đường tình dục như HIV…
Thực hiện tiêm phòng đầy đủ các bệnh truyền nhiễm có vaccine phòng bệnh như viêm gan B, ung thư cổ tử cung.
Thường xuyên vệ sinh nơi ở và nhà cửa, dọn dẹp thông thoáng môi trường sống. Tránh tiếp xúc quá nhiều với nắng, nên dùng kem chống nắng, sử dụng khẩu trang, kính bảo vệ mắt khi đi ra khỏi nhà.
Ngoài ra, với bệnh ung thư, phát hiện càng sớm, tỷ lệ chữa khỏi càng cao, tiết kiệm về chi phí, do đó người dân cần duy trì thói quen khám sức khoẻ định kỳ, khi có bất kỳ dấu hiệu nghi ngờ ung thư cần đến các cơ sở y tế để được thăm khám, phát hiện sớm hoặc loại trừ bệnh ung thư.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!
VTV.vn - Bệnh nhân (51 tuổi, Hải Phòng) vào Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương trong tình trạng vàng da nặng và suy gan cấp do tự ý ngừng thuốc điều trị viêm gan B.
VTV.vn - Sáng 8/2, ngày đầu tiên của Lễ hội Xuân hồng 2025, bất chấp thời tiết giá rét, hơn 1.000 người đã đến tham gia hiến máu.
VTV.vn - Theo WHO, bệnh sởi đang có xu hướng gia tăng tại nhiều quốc gia, trong khi các hội chứng cúm và nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính có dấu hiệu tăng nhanh từ cuối năm 2024.
VTV.vn - Mặc dù con được các bác sĩ chẩn đoán gãy xương nhưng lo lắng con mổ bị đau nên gia đình đưa về nhà đắp thuốc nam.
VTV.vn - Trẻ mắc cúm đợt này chủ yếu vẫn là hai chủng cúm A và B. Biến chứng nặng thường gặp ở trẻ dưới 5 tuổi, trẻ có bệnh nền, hoặc trẻ chuyển nặng gia đình mới đưa đến viện.
VTV.vn - Trước dịch bệnh cúm mùa, Sở Y tế TP. Hồ Chí Minh khuyến cáo người dân không nên hoang mang, lo lắng, nhưng không lơ là, chủ quan.
VTV.vn - Tỷ lệ tăng huyết áp hiện nay chiếm đến 25% ở người trưởng thành Việt Nam (cứ 10 người thì có 3 người bị) và đang có xu hướng tăng cao đến mức báo động đỏ.
VTV.vn - Trong năm 2024 và tính đến thời điểm hiện tại, Bệnh viện Bạch Mai đã điều trị cho hàng nghìn ca bệnh cúm mùa, trong đó có nhiều trường hợp nặng và phải thở máy.
VTV.vn - Tại Hưng Yên, phòng khám đa khoa An Bình được đông đảo người dân biết đến là địa chỉ chăm sóc sức khỏe uy tín, tin cậy. Tự hào là địa chỉ được nhiều người tìm kiếm nhất.
VTV.vn - Bộ Y tế vừa ban hành tăng cường hướng dẫn các biện pháp bảo vệ sức khoẻ người dân trước ảnh hưởng của rét đậm, rét hại và hướng dẫn chăm sóc sức khỏe mùa lạnh.
VTV.vn - Cúm mùa tại Việt Nam đang có xu hướng gia tăng, đòi hỏi sự chủ động và cảnh giác từ cả cơ quan y tế lẫn người dân trong công tác phòng chống.
VTV.vn - Các bác sĩ Khoa Cấp cứu - Đột quỵ 24/7, Bệnh viện Thuận Mỹ ITO Đồng Nai vừa cấp cứu thành công trường hợp đột quỵ nặng, giúp người bệnh hồi phục chỉ sau 1 giờ điều trị.
VTV.vn - Bệnh viện Nhi Hà Nội vừa tiếp nhận một bệnh nhi 8 tuổi, nhập viện trong tình trạng đa chấn thương nặng do bị chó nhà cắn.
VTV.vn - Thời gian gần đây, Trung tâm Y tế thị xã Quảng Yên (Quảng Ninh) ghi nhận số ca mắc cúm mùa gia tăng đột biến, trong đó có nhiều bệnh nhân có diễn biến nặng.
VTV.vn - Thời gian gần đây, tại các tỉnh phía Bắc nói chung và Hà Tĩnh nói riêng đang có hiện tượng gia tăng số lượng các bệnh nhân mắc cúm.