Năm 2011, Công ty TNHH thực phẩm Ngưu Dừa, do ông Cheng Ting Yi, quốc tịch Trung Quốc làm giám đốc xin được đầu tư vào tỉnh Bến Tre. Có được giấy phép, ông Yi tiến hành thuê 0,7 ha đất ở xã Nhuận Phú Tân, huyện Mỏ Cày Bắc với giá 840 triệu đồng, thời hạn thuê là 15 năm.
Dù có đến 2 doanh nghiệp nước ngoài thuê đất trái phép trên địa bàn nhưng Ủy ban nhân dân xã Nhuận Phú Tân lại không hề hay biết.
Ông Dương Văn Sang, Chủ tịch UBND xã Nhuận Phú Tân, Mỏ Cày Bắc, Bến Tre cho biết: “Chúng tôi thấy doanh nghiệp có giấy chứng nhận đầu tư, họ có công chứng hợp đồng mướn đất thì nghĩ là hợp lệ. Mình cũng không hỏi han gì thêm”.
‘ Ảnh: VTV News
Ngoài Công ty Ngưu Dừa, tại Bến Tre có khoảng 10 doanh nghiệp nước ngoài khác tự ý thuê mướn đất của người dân chế biến dừa hoặc nuôi trồng thủy sản. Trung tâm xúc tiến đầu tư, đơn vị được Ủy ban nhân dân tỉnh Bến Tre giao nhiệm vụ tiếp nhận, kiểm tra các dự án do người nước ngoài tại địa phương cho biết, tình trạng trên có nguyên nhân từ sự thiếu hiểu biết pháp luật Việt Nam của một số doanh nghiệp nước ngoài.
Bà Từ Thị Hồng Hạnh, Phó Giám đốc Trung tâm xúc tiến đầu tư tỉnh Bến Tre cho rằng: “Một số doanh nghiệp nước ngoài không nắm được quy định của Việt Nam, bởi nếu họ nắm rõ họ sẽ đến cơ quan quản lý đất đai thực hiện. Họ cứ nghĩ rằng, họ có thể gặp người dân xác lập hợp đồng giữa hai bên và có cơ quan công chứng là đúng quy định”.
Tuy nhiên, cũng không thể đổ hết phần lỗi cho nhà đầu tư. Bởi hầu hết hợp đồng thuê mướn đất người dân và doanh nghiệp nước ngoài đều được Phòng Công chứng số 1, Sở Tư Pháp tỉnh Bến Tre chứng thực.
Theo ông Trần Quang Minh, Phó Giám đốc Sở Tài Nguyên và Môi trường tỉnh Bến Tre, chính quyền địa phương và các ban ngành cấp phép đầu tư cũng có một phần trách nhiệm.
“Chính quyền xã không sâu sát, họ không nắm rõ luật đất đai. Các ban ngành cấp phép rồi lại không kiểm tra thường xuyên. Họ cũng chưa hiểu đúng luật đất đai nên không hướng dẫn doanh nghiệp nước ngoài cho đúng” – ông Trần Quang Minh nói.
Hiện Ủy ban nhân dân tỉnh Bến Tre đã thành lập đoàn kiểm tra, rà soát lại toàn bộ hoạt động của các doanh nghiệp nước ngoài. Chủ trương của tỉnh là đền bù, thu hồi phần đất người dân cho thuê mướn, sau đó tiếp tục cho nhà đầu tư thuê lại.
Đây không chỉ là bài học quý trong quản lý đất đai của riêng Bến Tre mà còn cho các địa phương khác. Bởi thời gian qua, có không ít trường hợp người nước ngoài đến Việt Nam tự ý thuê đất để sản xuất.