Bắc Ninh mạnh tay dẹp ô nhiễm, xưởng tái chế “di cư” sang tỉnh khác

Với chủ trương không đánh đổi môi trường để lấy phát triển kinh tế, thời gian qua, tại địa bàn tỉnh Bắc Ninh, chính quyền địa phương đã triển khai nhiều giải pháp đồng bộ, quyết liệt để đóng cửa toàn bộ các cơ sở sản xuất tái chế giấy, tái chế kim loại tại các làng nghề, cụm công nghiệp. Những gì diễn ra trên thực tế đã cho thấy hiệu quả, đến nay, môi trường đã từng bước được hồi sinh.

Hiện tại, toàn bộ 326 cơ sở sản xuất tái chế giấy trên địa bàn phường Võ Cường đều đã dừng hoạt động. Trong đó, có cả hơn 100 doanh nghiệp nằm tại 2 cụm công nghiệp Phong Khê 1 và Phong Khê 2.

Theo chủ trương ban đầu, dự kiến đến hết năm 2029, các doanh nghiệp trong cụm công nghiệp mới phải ngừng sản xuất. Nhưng đến nay, buộc phải đóng cửa trước thời hạn 4 năm vì không đảm bảo điều kiện chạy máy. Tương tự, tại Cụm công nghiệp Phú Lâm, những cỗ máy tái chế giấy công suất lớn từng là nỗi khiếp sợ với dòng sông Ngũ Huyện Khê thì nay cũng thành một đống sắt vụn theo đúng nghĩa. Xưởng thì đóng cửa để hoang. Xưởng thì đang treo biển tháo dỡ. Việc dừng hoạt động các cơ sở sản xuất đã tạo ra sự thay đổi lớn về môi trường đất, nước và không khí.

Phát triển kinh tế để gia tăng thu nhập là điều luôn được khuyến khích nhưng quan trọng hơn là lợi nhuận được tạo ra không phải từ sự hủy hoại môi trường vì bài học từ các làng nghề, cụm công nghiệp ở Bắc Ninh vẫn còn nguyên giá trị. Thực tế, kể từ khi địa phương này không cho phép hoạt động nữa, nhiều ông chủ đã bắt đầu tìm đường di dời nhà máy đến nơi khác để tiếp tục sản xuất.

Lần theo thông tin thu thập được thì Cụm công nghiệp Âu Lâu, thuộc phường Âu Lâu, tỉnh Lào Cai là một trong những địa điểm được một số chủ lò tái chế giấy ở Bắc Ninh đặt nhà xưởng. 5 nhà xưởng nằm san sát nhau, được đánh số thứ tự theo lần lượt. Dựa vào nguyên liệu sản xuất là giấy phế liệu các loại cùng với những cỗ máy quen thuộc dễ dàng nhận ra đây là các cơ sở tái chế giấy.

Hiện chưa rõ các nhà xưởng tái chế giấy có đủ điều kiện để hoạt động tại cụm công nghiệp hay không? Tuy nhiên, thực tế ghi nhận, các nhà xưởng này đã sản xuất rầm rộ. Bằng mắt thường cũng có thể nhận thấy, nước thải từ dây chuyền tái chế có sắc màu đậm đặc. Dù được bố trí hệ thống bể chứa để xử lý nhưng dòng suối kế bên vẫn dần bị biến đổi màu sắc.

Cách đó không xa, đoạn sát bờ sông Hồng, thuộc khu đất của Khu công nghiệp Minh Quân, trong khoảng nửa năm trở lại đây cũng ồ ạt mọc lên các nhà xưởng tái chế giấy.

Báo cáo của Chi cục Bảo vệ môi trường thuộc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Lào Cai cho thấy tại khu công nghiệp Minh Quân, hiện có 16 cơ sở thuộc diện đã hoạt động; đang đầu tư và hoàn thiện hồ sơ pháp lý. Trong báo cáo không nhắc đến cơ sở nào có loại hình sản xuất tái chế giấy.

Thực tế, sau khi đổ phế thải lấn sông Hồng, một số nhà máy tái chế giấy mọc lên ngay cạnh đó. Bên cạnh các cơ sở vẫn đang gấp rút xây dựng, lắp đặt dây chuyền sản xuất thì một số cơ sở đã vận hành.

Hiện chưa có thống kê đầy đủ về các cơ sở tái chế giấy đang hoạt động và sắp sửa mọc lên tại hai địa điểm kể trên. Một thực tế đã được phóng viên nhận ra đó là vị trí đặt nhà xưởng có thể là mới nhưng thiết bị, dây chuyền, công nghệ tái chế thì vẫn là cũ.

Thay vì xả thải ra sông Ngũ Huyện Khê thì nay có thể là khu vực đầu nguồn sông Mẹ sẽ phải hứng chịu. Và những làn khí thải từ các lò tái chế giấy xả ra vẫn là bầu trời chung, vốn không của riêng ai.