“Bài toán” mới của Bảo tàng khi lượng khách đông kỷ lục

Tuy nhiên, gắn liền với tín hiệu tích cực về lượng khách gia tăng, phá kỷ lục của những năm trước còn là bài toán chất lượng phục vụ du khách đến với Bảo tàng.

Đây là vấn đề thực tế được Phó Cục trưởng Cục Di sản Văn hóa (Bộ VHTTDL) Phạm Định Phong lưu ý tại Hội nghị về công tác nghiệp vụ do Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam tổ chức ngày 9/12 tại Hà Nội.

Theo Phó Cục trưởng Phạm Định Phong, trước năm 2025, kỷ lục đón khách trên toàn quốc chỉ đạt khoảng 1,3 triệu lượt, thuộc về Bảo tàng Chứng tích chiến tranh. Sau khi trụ sở mới của Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam đi vào hoạt động trên đường Đại lộ Thăng Long, đã nhanh chóng ghi dấu một điểm đến ấn tượng, không chỉ tại Hà Nội mà với đông đảo du khách trong và ngoài nước.

"Con số trên 3 triệu lượt khách tham quan mà Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam đón tiếp trong năm đã lập nên kỷ lục mới. Đây thực sự là con số ấn tượng không chỉ với các Bảo tàng ở Việt Nam mà thậm chí với cả hệ thống Bảo tàng trên thế giới", ông Phong khẳng định.

Lãnh đạo Cục Di sản Văn hóa cũng thẳng thắn: liệu chất lượng phục vụ trên 3 triệu lượt khách tham quan đến với Bảo tàng có tương xứng? "Nếu khách tham quan mua vé theo các tour du lịch nhưng không được phục vụ như kỳ vọng thì đó sẽ là một "nốt trầm" trong hoạt động của Bảo tàng. Khi các tour du lịch chấm điểm, nếu có sự phàn nàn của khách tham quan thì sẽ ảnh hưởng đến chất lượng tour, tức là ảnh hưởng đến việc duy trì các tour đưa khách tham quan đến Bảo tàng", ông Phong lưu ý.

Nhiều nội dung về nâng cao chất lượng hoạt động, đặc biệt về chất lượng trưng bày, phục vụ khách tham quan, nâng cao chuyên môn nghiệp vụ của cán bộ Bảo tàng- những người truyền cảm hứng đến du khách- cũng đã được các chuyên gia văn hóa, di sản, bảo tàng đề cập.

Năm 2025, hệ thống bảo tàng toàn quân đã có những bước tiến quan trọng trong hoạt động chuyên môn, đặc biệt trong đẩy mạnh công tác sưu tầm và bảo tồn, tiếp nhận 13.423 tư liệu, hình ảnh, hiện vật. Riêng Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam sưu tầm, tiếp nhận 687 hiện vật, phục vụ các dự án trưng bày, đồng thời vận chuyển an toàn tuyệt đối các hiện vật khối lớn.

Nhiều đơn vị đạt kết quả nổi bật như Bảo tàng Quân khu 2 sưu tầm 1.073 hiện vật, Bảo tàng Quân khu 4 sưu tầm 1.104 tư liệu, phục hồi và lắp đặt thành công 4 máy bay AD-6, UH-1, A-37 và MiG-21.

Hoạt động trưng bày, triển lãm được chú trọng, với 285 cuộc triển lãm lớn nhỏ được tổ chức trong toàn hệ thống, nội dung ngày càng chuyên sâu, hình thức thể hiện đổi mới, góp phần nâng cao hiệu quả tuyên truyền, giáo dục truyền thống. Riêng Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam tổ chức 35 cuộc trưng bày, triển lãm; Bảo tàng Hậu cần - Kỹ thuật thực hiện 29 cuộc triển lãm lưu động. 

Công tác tuyên truyền - giáo dục đạt kết quả nổi bật khi hệ thống bảo tàng toàn quân phục vụ trên 4 triệu lượt khách tham quan. Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam tại địa điểm mới đón hơn 3 triệu lượt khách và trên 150 đoàn đối ngoại cấp cao. Bên cạnh đó, các địa chỉ Bảo tàng Chiến thắng B-52, Bảo tàng Phòng không - Không quân, Bảo tàng Quân khu 7, Quân khu 5… có lượng khách tham quan lớn.

Một số bảo tàng dù đóng trong doanh trại vẫn tổ chức tốt các hoạt động phục vụ nhân dân và bộ đội tại vùng sâu, vùng xa, biên giới. Công tác truyền thông được đẩy mạnh với việc ứng dụng công nghệ số, tham quan 3D, AR/VR và hàng trăm kênh mạng xã hội đạt hàng chục triệu lượt tiếp cận.

Công tác kiểm kê được triển khai đúng quy định, với 66.304 hiện vật được kiểm kê, nhiều đơn vị từng bước ứng dụng phần mềm và số hóa dữ liệu hiện vật.

Công tác bảo quản được thực hiện đồng bộ tại kho và hệ thống trưng bày, trang bị đầy đủ thiết bị kỹ thuật, phân loại, sắp xếp khoa học, bảo quản thành công 106.590 hiện vật, trong đó nhiều hiện vật khối lớn ngoài trời được xử lý, phục hồi đạt hiệu quả cao.

Công tác trưng bày đã ứng dụng công nghệ cao như sa bàn 3D mapping sử dụng công nghệ trình chiếu ánh sáng và âm thanh để tái hiện các trận đánh, chiến dịch lịch sử quan trọng như Chiến dịch Điện Biên Phủ kết hợp trên mô hình sa bàn, tạo cảm giác chân thực và sống động về không gian chiến trường.

Lắp đặt các màn hình tra cứu, cho phép khách tham quan chủ động tìm hiểu thông tin chi tiết, hình ảnh, video tư liệu về từng hiện vật hoặc giai đoạn lịch sử. Số hóa hiện vật, không gian trưng bày, cho phép khách tham quan khám phá thông qua máy tính hoặc thiết bị di động.

Phó Cục trưởng Cục Di sản văn hoá (Bộ VHTTDL) Phạm Định Phong bày tỏ mong muốn, trong thời gian tới, hệ thống bảo tàng toàn quân tiếp tục phát huy những thành tích đã đạt được, hướng tới mở rộng hơn nữa các hoạt động nhằm thu hút đông đảo nhân dân, du khách trong và ngoài nước tham quan. Từ đó, lan toả được lịch sử, giá trị, ý nghĩa của quân đội Việt Nam anh hùng.

Phát biểu tại Hội nghị, Thượng tướng Trương Thiên Tô, Phó chủ nhiệm Tổng cục chính trị biểu dương và đánh giá cao các bảo tàng trong toàn hệ thống đã nỗ lực vượt qua khó khăn, thách thức, đề ra nhiều giải pháp mới, thích ứng tình hình để tổ chức hoạt động nghiệp vụ, nâng cao chất lượng chuyên môn, từng bước thu hút khách tham quan, tuyên truyền, giáo dục truyền thống.

Trong thời gian tới, Thượng tướng Trương Thiên Tô yêu cầu hệ thống bảo tàng toàn quân tiếp tục phát huy giá trị di sản văn hóa, không ngừng đổi mới nội dung, hình thức hoạt động, tăng cường công tác tuyên truyền, quảng bá, thu hút khách tham quan và tham gia vào công tác bảo tàng, phát huy giá trị các di tích lịch sử quân sự, góp phần nâng cao vai trò của công tác bảo tàng.