Các địa phương tăng tốc chuyển đổi số, thu hẹp khoảng cách giáo dục vùng miền

Những năm qua, chuyển đổi số trong giáo dục không chỉ là xu thế tất yếu mà còn là yêu cầu cấp thiết trong tiến trình đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục Việt Nam. Từ miền núi Thanh Hóa đến vùng đồng bằng ở Hưng Yên hay đô thị như Cần Thơ, hành trình ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy, học và quản lý đang diễn ra với nhiều nỗ lực, sáng tạo, nhưng cũng không ít thách thức về nhân lực, hạ tầng và nguồn lực đầu tư.

Nỗ lực không ngừng để "lên mạng" dạy học ở vùng khó 

Tại Thanh Hóa, nhiều trường học ở khu vực nông thôn, miền núi đã và đang chủ động ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy, dù điều kiện cơ sở vật chất còn nhiều hạn chế. Ở Trường THCS Dân Lực (xã Triệu Sơn), việc kết nối tivi thông minh, thiết kế bài giảng điện tử đã giúp giờ học trở nên trực quan, sinh động hơn. Nhà trường hiện có 13 phòng học được trang bị tivi thông minh, máy trợ giảng kết nối mạng cùng thư viện điện tử với hơn 6.000 đầu sách.

Theo cô Nguyễn Thị Oanh, Hiệu trưởng nhà trường, mục tiêu chuyển đổi số chỉ có thể đạt được khi hạ tầng công nghệ được đầu tư đồng bộ. "Chúng tôi mong được hỗ trợ thêm phòng tin học và máy tính để tăng tính tương tác giữa thầy và trò, nhất là trong các môn ngoại ngữ," cô Oanh chia sẻ.

Không riêng Dân Lực, Trường THCS Triệu Thị Trinh (xã Triệu Sơn) cũng tích cực tổ chức các khóa tập huấn cho giáo viên về ứng dụng công nghệ thông tin. Dù còn phải dạy hai ca vì thiếu phòng học, nhà trường vẫn nỗ lực đưa nội dung số vào các tiết giảng để tăng hứng thú học tập.

Tại Trường THCS Phú Lộc (xã Hoa Lộc), 100% giáo viên đã biết sử dụng giáo án điện tử và phần mềm trình chiếu. Đáng chú ý, nhà trường còn bước đầu ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong hỗ trợ giảng dạy. Tuy nhiên, theo Hiệu trưởng Nguyễn Văn Cẩn, khó khăn vẫn còn nhiều: "Chúng tôi có 369 học sinh nhưng chỉ 15 máy tính, lại chưa có giáo viên Tin học. Nếu không sớm bổ sung nhân sự và thiết bị, việc chuyển đổi số sẽ gặp trở ngại lớn".

Ở Trường THCS Minh Lộc 2 (xã Vạn Lộc), việc dạy và học trên nền tảng số cũng gặp nhiều rào cản. Nhiều giáo viên lớn tuổi chưa quen sử dụng công nghệ, học sinh chủ yếu là con em nông dân, thiếu thiết bị học tập hiện đại. Ông Ngô Văn Thiện, Hiệu trưởng nhà trường, kiến nghị cần được tập huấn kỹ năng số thường xuyên hơn và đầu tư phần mềm quản lý, dạy học để giáo viên có thể tiếp cận và áp dụng hiệu quả hơn.

Những nỗ lực ấy cho thấy, dù còn khó khăn, nhưng tinh thần đổi mới trong giáo dục vùng nông thôn, miền núi đang dần được thắp lên bằng sự kiên trì, sáng tạo của thầy và trò.

Cần Thơ: Tiên phong trong mô hình "giáo dục thông minh"

Nếu các địa phương vùng khó đang nỗ lực vượt qua giới hạn hạ tầng, thì ở Cần Thơ, công cuộc chuyển đổi số trong giáo dục đã bước sang giai đoạn phát triển đồng bộ và có chiều sâu.

Là một trong 10 địa phương được Bộ Giáo dục và Đào tạo chọn thí điểm chương trình "Giáo dục kỹ năng công dân số", thành phố Cần Thơ hiện đã số hóa gần như toàn bộ công tác quản lý và giảng dạy. 100% học sinh tiểu học có học bạ điện tử, các nền tảng như thư viện số, sổ liên lạc điện tử, hệ thống văn bằng số được vận hành ổn định, giúp giảm đáng kể thời gian và chi phí hành chính.

Trung tâm điều hành giáo dục thông minh của thành phố được ví như "bộ não số", kết nối toàn bộ dữ liệu về học sinh, giáo viên, cơ sở vật chất, giúp nhà quản lý theo dõi, đánh giá và ra quyết định kịp thời, chính xác.

Theo bà Dương Thị Mai Trâm, Hiệu trưởng Trường Mầm non 2/9, chuyển đổi số đã làm thay đổi hoàn toàn cách dạy và học: "Giáo án điện tử, thiết bị dạy học số giúp giáo viên tiết kiệm thời gian, còn học sinh được học qua hình ảnh, âm thanh sinh động, dễ hiểu và nhớ lâu hơn".

Tuy nhiên, thành phố vẫn đang đối mặt với tình trạng thiếu gần 2.000 giáo viên, đặc biệt ở bậc mầm non và tiểu học, gây áp lực trong việc triển khai chương trình giáo dục số. Một số trường vùng ven còn thiếu thiết bị, đường truyền Internet chưa ổn định. Trước thực tế đó, Cần Thơ đang phối hợp với doanh nghiệp công nghệ và các viện nghiên cứu để triển khai các giải pháp số phù hợp với điều kiện thực tế của từng khu vực.

Hưng Yên: Công nghệ làm thay đổi cách dạy và học

Tại Hưng Yên, công cuộc chuyển đổi số trong giáo dục được triển khai mạnh mẽ ở tất cả các cấp học. Ở Trường THCS Nguyễn Tất Thành (phường Sơn Nam), toàn bộ công tác quản lý, giảng dạy, thu chi đều được số hóa. 100% giáo viên sử dụng thành thạo học bạ điện tử, chữ ký số và các phần mềm quản lý học tập.

Hiệu trưởng Vũ Thị Thanh cho biết: "Chuyển đổi số không chỉ giúp tiết kiệm thời gian mà còn khiến học sinh chủ động hơn, phát triển tư duy phản biện và khả năng tự học". Nhà trường khuyến khích giáo viên sử dụng các công cụ AI để làm phong phú thêm bài giảng, khiến học sinh hứng thú hơn trong học tập.

Tại Trường Tiểu học An Vinh (xã Quỳnh An), 100% giáo viên đều có laptop, 17/17 lớp học được trang bị TV màn hình lớn. Học sinh thích thú khi vừa học, vừa chơi qua các nền tảng tương tác. Nhà trường thường xuyên tổ chức chuyên đề, tập huấn để giáo viên thành thạo kỹ năng số, đồng thời phối hợp với phụ huynh thông qua các kênh số như website, fanpage hay Zalo.

Còn ở Trường Tiểu học và THCS Thái Dương, mỗi tiết học tiếng Anh hay Khoa học đều trở nên hấp dẫn hơn nhờ hình ảnh, video trực quan. Thầy Lưu Đức Nhật, Hiệu trưởng nhà trường, chia sẻ: "Nhờ công nghệ, giờ học không còn là truyền đạt một chiều. Học sinh được tương tác, được trải nghiệm và được sáng tạo. Đó mới là mục tiêu thật sự của chuyển đổi số".

Từ những nỗ lực của Thanh Hóa, Hưng Yên đến sự tiên phong của Cần Thơ, có thể thấy chuyển đổi số trong giáo dục Việt Nam đang chuyển mình mạnh mẽ. Tuy còn chênh lệch giữa các vùng miền, nhưng điểm chung là tinh thần đổi mới, quyết tâm vượt khó để mang lại môi trường học tập hiện đại, linh hoạt, lấy người học làm trung tâm.

Chuyển đổi số trong giáo dục không chỉ là việc đưa máy tính, phần mềm vào trường học, mà là quá trình đổi mới tư duy quản lý, phương pháp giảng dạy và cách học. Khi công nghệ được sử dụng như một công cụ để khơi dậy sáng tạo, mở rộng cơ hội học tập, đó cũng là lúc nền giáo dục Việt Nam tiến gần hơn tới mục tiêu xây dựng "trường học thông minh – công dân số" trong tương lai.