“Cánh tay phải” của Tổng thống Ukraine Zelensky từ chức sau khi bị khám xét nhà

Diễn biến này xảy ra chỉ vài giờ sau khi cơ quan chống tham nhũng tiến hành khám xét nơi ở của ông Yermak. Việc ông Andriy Yermak từ chức được đánh giá là gây ra cú sốc chính trị nghiêm trọng trong bối cảnh Ukraine chịu sức ép ngày càng lớn từ Mỹ liên quan tới thỏa thuận hòa bình nhằm chấm dứt xung đột với Nga.

Ông Yermak từ lâu được coi là nhân vật quyền lực thứ hai tại Ukraine, đồng thời đóng vai trò trưởng đoàn đàm phán của chính quyền Kiev trong các cuộc tiếp xúc gần đây với phía Mỹ tại Geneva. Việc ông Yermak rời nhiệm sở được Tổng thống Zelensky công bố trong bài phát biểu hàng ngày phát trên truyền hình tối 28/11.

"Tôi muốn không ai có bất kỳ nghi ngờ nào về Ukraine lúc này. Vì vậy, chúng tôi tiến hành tái cơ cấu Văn phòng Tổng thống. Chánh văn phòng Andriy Yermak đã gửi đơn xin từ chức", ông Zelensky nhấn mạnh.

Trước đó cùng ngày, ông Yermak xác nhận trên mạng Telegram rằng cuộc khám xét đang diễn ra và ông hợp tác đầy đủ với lực lượng chức năng. Hai cơ quan chủ trì là Cục Chống tham nhũng Quốc gia Ukraine (NABU) và Văn phòng Công tố viên Chống tham nhũng (SAPO), chưa công bố lý do cụ thể. Động thái này diễn ra 2 tuần sau khi các cơ quan điều tra mở rộng vụ án nghi nhận hối lộ liên quan đến hạ tầng năng lượng trọng yếu của Ukraine - vụ việc đã dẫn tới việc hai Bộ trưởng trong chính phủ bị miễn nhiệm.

Giới quan sát nhận định sự ra đi của ông Yermak xảy ra đúng thời điểm nhạy cảm, khi Kiev chuẩn bị bước vào vòng đàm phán mới với Washington về kế hoạch hòa bình. Hiện chưa rõ ai sẽ thay thế ông Yermak trong đoàn đàm phán. Tổng thống Zelensky cho biết sẽ tham vấn các ứng viên cho vị trí Chánh văn phòng trong ngày hôm nay.

Phía Ukraine khẳng định đoàn làm việc với Mỹ sắp tới sẽ gồm Tổng Tham mưu trưởng, đại diện Bộ Ngoại giao, Thư ký Hội đồng An ninh và Quốc phòng cùng các cơ quan tình báo.

Trong khi đó, Washington đang thúc đẩy kế hoạch hòa bình 28 điểm do chính quyền Tổng thống Donald Trump đề xuất, trong đó có những yêu cầu được cho là sát với "danh sách mong muốn" của Nga, bao gồm việc Ukraine phải từ bỏ một số lãnh thổ, thu hẹp quy mô quân đội và không gia nhập NATO. Ukraine và nhiều nước châu Âu phản đối mạnh mẽ các điều khoản này. Đoàn của ông Yermak trước đó đã thuyết phục Mỹ điều chỉnh lại bản kế hoạch.

Nga tuyên bố theo dõi sát tình hình sau khi ông Yermak từ chức. Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cho rằng vụ bê bối "làm gia tăng bất ổn chính trị" tại Ukraine và khó dự đoán diễn biến tiếp theo.

Trong nhiều năm, tham nhũng là thách thức lớn nhất đối với Ukraine trên con đường gia nhập Liên minh châu Âu. Tổng thống Zelensky từng cam kết chống tham nhũng khi tranh cử năm 2019 và đã sa thải nhiều quan chức cấp cao trong thời chiến. Tuy nhiên, những bê bối gần đây liên quan đến các cộng sự thân cận tiếp tục đặt ông vào áp lực lớn khi Ukraine phải đồng thời xử lý đàm phán với Mỹ và Nga, cũng như duy trì sự ủng hộ của phương Tây.