Châu Âu xây dựng "bức tường" phòng thủ thiết bị bay không người lái

Sau nhiều vụ gián đoạn tại các sân bay Brussels, Copenhagen hay Munich do thiết bị bay không người lái không xác định, châu Âu cho rằng những mối đe dọa nhỏ bé này có thể làm tê liệt một quốc gia chỉ trong thời gian ngắn. Vì vậy, chiến lược “Bức tường phòng thủ thiết bị bay không người lái” được triển khai với mục tiêu chuyển từ ứng phó bị động sang chủ động phòng vệ.

Chiến lược này không phải là một bức tường vật lý, mà là mạng lưới phòng thủ hợp nhất lần đầu tiên của EU, kết nối radar, cảm biến, các thiết bị bay không người lái đánh chặn và trung tâm chỉ huy từ biển Baltic đến Địa Trung Hải. Mạng lưới gồm các khâu nhận diện mục tiêu, phân tích đường bay bằng trí tuệ nhân tạo, vô hiệu hóa bằng gây nhiễu hoặc đánh chặn, cùng cơ chế phản ứng liên biên giới thông qua chia sẻ dữ liệu thời gian thực giữa các nước EU và NATO.

Mắt xích đầu tiên trong mạng lưới phòng thủ mới đang được thí điểm tại Bỉ. Từ ngày 1/1 năm sau, Trung tâm An ninh Không phận NASC tại Beauvechain sẽ vận hành, hợp nhất mọi dữ liệu radar, camera và cảm biến trước khi kết nối với hệ thống chung của EU. Theo Bộ trưởng Nội vụ Bỉ Bernard Quintin, mục tiêu là xây dựng mô hình phát hiện, nhận dạng và vô hiệu hóa thiết bị bay không người lái, qua đó giảm tình trạng phải huy động máy bay chiến đấu trị giá cao để đối phó thiết bị giá rẻ.

Tại sườn phía Đông, NATO đang thử nghiệm hệ thống Merops, giải pháp sử dụng thiết bị bay không người lái để đánh chặn thiết bị bay đối phương. Đây được xem là phương án linh hoạt và tiết kiệm hơn trong bối cảnh yêu cầu phản ứng nhanh ngày càng tăng. Nhà báo Emma Burrows từ hãng tin AP cho biết hệ thống này từng được thử nghiệm tại Ukraine và có khả năng phát hiện, vô hiệu hóa mục tiêu ngay cả khi tín hiệu liên lạc bị gây nhiễu.

Song song với các giải pháp chung, nhiều quốc gia châu Âu đang phát triển hệ thống phòng thủ riêng. Thổ Nhĩ Kỳ đã thử nghiệm thành công TOLGA, hệ thống phòng không tầm gần tích hợp radar, chiến tranh điện tử và vũ khí trong một tổ hợp duy nhất, phù hợp với việc đối phó thiết bị bay không người lái và các loại vũ khí tuần tra. Hy Lạp cũng tiến hành thử nghiệm hàng loạt thiết bị bay và công cụ chống thiết bị bay do nước này tự nghiên cứu trong một cuộc diễn tập chiến thuật quy mô lớn.

Không chỉ tăng cường giải pháp quân sự, châu Âu còn xây dựng “lớp phòng thủ mềm” từ doanh nghiệp và cộng đồng. Tại Đan Mạch, các công ty như MyDefence và Weibel đang phát triển thiết bị gây nhiễu và radar Doppler để phát hiện thiết bị bay từ xa. Theo ông Peter Røpke, Tổng giám đốc Weibel, xung đột ở Ukraine đã làm nhu cầu về công nghệ này tăng mạnh, đồng thời sự cố gần đây tại Đan Mạch càng thúc đẩy sự quan tâm đến các giải pháp giám sát bầu trời.

Một yếu tố quan trọng khác nằm ở việc trang bị kiến thức cho người dân. Tại Litva, giáo dục về thiết bị bay không người lái đã được đưa vào chương trình học từ lớp 3 đến lớp 12, bao gồm lắp ráp, điều khiển và lập trình phần mềm. Em Emilis Benko cho biết các bài học mô phỏng giúp học sinh hiểu rõ cách vận hành thiết bị bay không người lái thông qua các đường đua ảo. Theo Thứ trưởng Quốc phòng Litva Tomas Godliauskas, đây là một phần trong chiến lược chuẩn bị xã hội và dân sự để nâng cao khả năng phòng thủ tổng thể.

Theo đánh giá chung, châu Âu đang bước vào một giai đoạn phòng thủ mới, nơi thiết bị bay không người lái tạo ra mặt trận tầm thấp đầy thách thức. “Bức tường phòng thủ” mà châu Âu đang xây dựng thể hiện cách tiếp cận đa tầng và đa diện, kết hợp giữa công nghệ, hợp tác liên minh và tri thức xã hội nhằm đối phó kịp thời với các nguy cơ đang gia tăng.