Chính sách đãi ngộ cho nhà giáo phải thực chất và bền vững

Giữa không khí tri ân Ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11, Quốc hội dành trọn một ngày làm việc để thảo luận các dự thảo luật và nghị quyết quan trọng liên quan đến Luật Giáo dục, Luật Giáo dục đại học, Luật Giáo dục nghề nghiệp và các cơ chế đặc thù nhằm tạo đột phá cho giáo dục – đào tạo. Đây được xem là bước điều chỉnh lớn, trực tiếp tác động đến đời sống giáo viên và môi trường làm nghề trong thời gian tới.

Chính sách phụ cấp cần thực chất, phù hợp đặc thù nghề

Tại nghị trường, phụ cấp ưu đãi nghề là nội dung nhận được nhiều ý kiến. Đại biểu Lý Thị Lan (Tuyên Quang) đề nghị bổ sung quy định về nguồn lực, trong đó ngân sách trung ương cần bảo đảm phần kinh phí tăng thêm cho giáo viên tại các vùng đặc biệt khó khăn, nhất là ở những địa phương không tự cân đối được ngân sách. Nếu thiếu nguồn lực, các chính sách đào tạo và đặt hàng nhân sự vùng núi khó thực hiện đúng tinh thần "ưu tiên người thầy miền núi, dân tộc thiểu số".

Đại biểu Hà Thị Ánh Phượng (Phú Thọ) đề xuất lộ trình tăng mạnh phụ cấp ưu đãi nghề: từ 1/1/2026, áp dụng mức 65% cho giáo viên mầm non, phổ thông; 100% cho giáo viên ở vùng đặc biệt khó khăn, biên giới, hải đảo; đồng thời tăng thêm 5% mỗi năm và điều chỉnh theo tình hình kinh tế – xã hội từ sau năm 2030.

Riêng với khối ngành sức khỏe, các đại biểu Lê Thị Thanh Lam (Cần Thơ) và Trần Thị Nhị Hà (Hà Nội) đề nghị bổ sung cơ chế phối hợp giữa Bộ GD&ĐT và Bộ Y tế trong thẩm định chương trình đào tạo để bảo đảm thống nhất chuyên môn; đồng thời bổ sung quy định về nhà giáo đồng cơ hữu tại các bệnh viện – nơi giảng dạy lâm sàng gắn liền với thực tiễn khám chữa bệnh.

Đề xuất "hệ số lương đặc thù" cho nhà giáo từ 2026

Song song với quá trình sửa luật, Bộ GD&ĐT vừa công bố dự thảo Nghị định quy định chính sách tiền lương và phụ cấp đối với nhà giáo. Theo đề xuất, từ ngày 1/1/2026, tất cả giáo viên sẽ được hưởng "hệ số lương đặc thù", tính theo công thức:

Theo Cục Nhà giáo, mức điều chỉnh này giúp lương khởi điểm của giáo viên mới ra trường đạt khoảng 10 triệu đồng/tháng. Bộ GD&ĐT cũng đề xuất phụ cấp lưu động cho giáo viên phải di chuyển dạy liên điểm trường, liên trường hoặc biệt phái.

Dẫn số liệu hiện tại, Bộ cho biết chỉ 12% giáo viên được xếp lương theo các nhóm cao A1 – A2.1 – A3.1; thấp hơn nhiều so với viên chức các ngành khác, trong khi tính chất công việc luôn áp lực.

Tranh luận: Hệ số đặc thù có phá vỡ hệ thống lương chung?

Bộ Nội vụ nhận định việc bổ sung "hệ số lương đặc thù" chưa có đủ cơ sở chính trị, pháp lý và có nguy cơ làm phá vỡ cấu trúc hệ thống tiền lương. Theo Bộ GD&ĐT, nhà giáo hiện đang hưởng tổng thu nhập từ lương và phụ cấp cao so với các nhóm sự nghiệp khác, và lương ngành giáo sẽ tiếp tục được điều chỉnh theo đề án cải cách tiền lương của Chính phủ.

Tuy nhiên, Bộ GD&ĐT phản hồi rằng hệ số lương đặc thù không liên quan đến tính phụ cấp và không ảnh hưởng đến hệ số chênh lệch bảo lưu, do đó sẽ không phá vỡ cấu trúc hệ thống. Khi cải cách tiền lương được thực hiện, việc chuyển đổi vẫn đảm bảo giữ nguyên hệ số đặc thù cho giáo viên.

Dự thảo này hiện tiếp tục được lấy ý kiến rộng rãi trên Cổng thông tin điện tử của Bộ GD&ĐT.

Đổi mới để không tụt hậu – áp lực nhưng là trách nhiệm

Trong lúc các chính sách còn chờ hoàn thiện, nhiều thầy cô đã chủ động thay đổi để phù hợp yêu cầu mới. Ở Trường Phổ thông Dân tộc Bán trú Tiểu học Dào San (Lai Châu), nơi còn nhiều khó khăn, giáo viên đã mạnh dạn áp dụng giáo án điện tử, sử dụng AI trong thiết kế bài giảng nhằm tạo hứng thú cho học sinh vùng biên.

Tại Tây Ninh, thầy  Lê Hồng Phước – giáo viên Hóa học – đưa thí nghiệm thực tế, công nghệ thông tin và các trò chơi khoa học vào giờ học. Thầy còn vận động học sinh quyên góp sách vở gửi tặng bạn bè vùng lũ, giúp các em hình thành tinh thần sẻ chia.