Chuyển hồ sơ sang Bộ Công an điều tra hàng loạt sai phạm của Nhà máy xi măng Quang Sơn

Đáng chú ý, Thanh tra Chính phủ (TTCP) đã quyết định chuyển hồ sơ vụ việc có dấu hiệu tội phạm sang Bộ Công an để chỉ đạo Cơ quan điều tra xác minh. Kết luận thanh tra chỉ rõ Tổng công ty Vinaincon đã phê duyệt điều chỉnh vượt tổng mức đầu tư không đúng thẩm quyền, vi phạm Luật Đấu thầu, Luật Xây dựng, gây nguy cơ thiệt hại hơn 1.000 tỷ đồng, đồng thời thu lợi bất chính từ khai thác tài nguyên gần 47 tỷ đồng.

Theo thông báo kết luận thanh tra toàn diện quá trình đề xuất, triển khai thực hiện Dự án Nhà máy xi măng Quang Sơn (tại Đồng Hỷ và Võ Nhai, Thái Nguyên) và hoạt động sản xuất kinh doanh do Phó Tổng Thanh tra Chính phủ Dương Quốc Huy ký ngày 11/12, dự án này đã phát sinh nhiều sai phạm nghiêm trọng.

Đến ngày 31/12/2021, kết quả hoạt động kinh doanh của Nhà máy xi măng Quang Sơn đã ghi nhận khoản thua lỗ kỷ lục, lên đến gần 1.950 tỷ đồng.

Trước tính chất nghiêm trọng của vụ việc, Thanh tra Chính phủ đã quyết định chuyển hồ sơ vụ việc có dấu hiệu tội phạm sang Bộ Công an để chỉ đạo Cơ quan điều tra xác minh, làm rõ.

Kết luận thanh tra chỉ rõ Tổng công ty Vinaincon đã phê duyệt điều chỉnh vượt tổng mức đầu tư dự án là không đúng thẩm quyền, không đúng quy định, vi phạm Luật Đấu thầu, Luật Xây dựng, và không đúng với chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

Hành vi này có nguy cơ gây thiệt hại số tiền đặc biệt lớn, hơn 1.000 tỷ đồng.

Ngoài ra, doanh nghiệp này còn có hành vi thu lợi bất chính trong hoạt động thăm dò, khai thác tài nguyên với số tiền trên 46 tỷ đồng.

Căn cứ hồ sơ, tài liệu và kết quả xác minh, Thanh tra Chính phủ cho rằng việc triển khai, thực hiện dự án có dấu hiệu vi phạm các tội danh:

Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng (Điều 222 Bộ Luật hình sự 2015, sửa đổi 2017).

Vi phạm quy định về đầu tư công trình xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng (Điều 224 Bộ Luật hình sự).

Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng (Điều 360 Bộ Luật hình sự).

Các dấu hiệu vi phạm này được ghi nhận cụ thể tại các gói thầu số 01, 02 và 03.

Cụ thể tại Gói thầu số 01: Kế hoạch đấu thầu được phê duyệt không đúng thẩm quyền.

Giá chào thầu cao hơn kế hoạch gần 18 triệu USD (tương đương 322 tỷ đồng) nhưng vẫn được cho trúng thầu.

Việc ký hợp đồng ghi nhận khối lượng cung cấp thấp hơn so với yêu cầu hồ sơ mời thầu, nhưng giá hợp đồng không giảm, nguy cơ thất thoát gần 4 triệu Euro (tương đương 79 tỷ đồng tại thời điểm 9/9/2005).

Phát sinh chi phí chuyên gia giám sát vượt hơn 1,3 triệu Euro (tương đương hơn 34,5 tỷ đồng).

Tại Gói thầu số 02 và 03:

Vinaincon và Công ty TNHH MTV Xi măng Quang Sơn không tự mua sắm thiết bị mà chuyển sang hình thức thuê Công ty Cổ phần Khai thác đá vôi Quang Sơn khai thác, không đúng kế hoạch được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

Năm 2008, Vinaincon không tổ chức đấu thầu lựa chọn nhà thầu khai thác. Đến năm 2023 mới tổ chức đấu thầu, với kết quả trúng thầu giảm 47,5 tỷ đồng, qua đó làm lộ nguy cơ gây thiệt hại số tiền này trong thời gian dài.

Doanh nghiệp còn khai thác trái phép hơn 806.000 tấn đá, bán ra thị trường làm đá xây dựng, thu lợi bất chính gần 47 tỷ đồng.

Ngoài ra, Thanh tra Chính phủ cũng chuyển thông tin để Bộ Công an xác minh đối với một số gói thầu tư vấn và xây lắp khác (gói thầu 32A, 13, 14, 19).

Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Công an tiếp nhận hồ sơ, tài liệu vụ việc để xử lý theo quy định của pháp luật.

Đồng thời, Thanh tra Chính phủ đề nghị Bộ Công Thương, Bộ Tài chính, một số bộ liên quan và UBND tỉnh Thái Nguyên tổ chức kiểm điểm trách nhiệm tập thể, cá nhân qua các thời kỳ đã thiếu kiểm tra, tham mưu, đề xuất để xảy ra thiếu sót, sai phạm tại dự án.

Thanh tra Chính phủ nhấn mạnh: "Trong quá trình tổ chức thực hiện, nếu phát hiện có dấu hiệu vi phạm pháp luật thì chuyển cơ quan điều tra để xử lý theo quy định của pháp luật".