Cực quang có thể xuất hiện trên Trái Đất do bão Mặt Trời

Các nhà thiên văn lần đầu quan sát một vụ nổ sao khổng lồ từ một sao lùn đỏ ngoài hệ Mặt Trời, hiện tượng tương tự bão Mặt Trời tạo cực quang trên Trái Đất nhưng mạnh và nguy hiểm hơn nhiều. Nghiên cứu cho thấy vụ việc đủ sức thổi bay khí quyển của một hành tinh quay gần ngôi sao này.

Vụ nổ được xác định là một đợt phun trào khối lượng vành nhật hoa, hay CME, gồm đám mây plasma và từ trường thoát ra từ lớp ngoài của sao. Trong hệ Mặt Trời, các CME đủ lớn có thể gây nhiễu từ trường Trái Đất, tạo cực quang, đồng thời làm gián đoạn liên lạc, lưới điện và hoạt động vệ tinh.

Sự kiện này được mô tả trong nghiên cứu đăng trên tạp chí Nature. Ngôi sao gây ra vụ nổ, StKM 1-1262, là một sao lùn đỏ cách Trái Đất khoảng 130 năm ánh sáng. Vật chất bị hất ra di chuyển với tốc độ khoảng 2.400 km/s và theo các tác giả, vụ nổ mạnh gấp 10 - 100.000 lần những gì Mặt Trời có thể tạo ra.

Khối vật chất dày đặc phóng đi đủ sức tước bỏ khí quyển của một hành tinh nằm gần, để lại bề mặt trơ trọi giống sao Hỏa. Hiểu rõ những cơn bão sao như vậy là chìa khóa để đánh giá khả năng tồn tại sự sống trên các ngoại hành tinh quay quanh sao lùn đỏ, vốn chiếm phần lớn số sao trong Ngân hà.

Các nhà khoa học phát hiện sự kiện khi dùng phần mềm mới để rà lại dữ liệu thu từ kính thiên văn vô tuyến LOFAR gần 10 năm trước. Hệ thống ăng ten đặt tại Hà Lan và nhiều nước châu Âu đã ghi lại một tín hiệu vô tuyến chỉ xuất hiện khi vật chất thoát khỏi vùng từ trường mạnh bao quanh ngôi sao. Nhóm áp dụng kỹ thuật RIMS để theo dõi sự thay đổi theo thời gian của tín hiệu.

Tín hiệu là một đợt bùng phát vô tuyến loại II, cho thấy khí nóng đang bị cuốn ra không gian. Dữ liệu tia X từ sứ mệnh XMM-Newton được dùng để đo nhiệt độ, độ sáng và tốc độ quay của sao, giúp đặt sự kiện vào bối cảnh tương tự các CME từ Mặt Trời. Theo các nhà khoa học, đây là bằng chứng rõ ràng nhất từ trước đến nay cho thấy CME cũng xảy ra bên ngoài hệ Mặt Trời và có thể phổ biến quanh các sao lùn đỏ.