“Đu concert” hay cuộc đua tìm bản ngã?

Từ chỗ là một hoạt động giải trí thuần túy, “đu concert” - việc săn vé và tham gia các đại nhạc hội - giờ đây đã trở thành hiện tượng văn hóa mang đậm dấu ấn bản sắc của giới trẻ. Với họ, việc tham dự một đêm concert không chỉ để thưởng thức các tiết mục âm nhạc mà là cuộc đua tìm bản ngã.

Tấm vé đi tìm bản ngã

Nếu như thế hệ trước từng mơ đến một đêm nhạc chỉ thấy trong băng cassette hay truyền hình, thì với người trẻ hôm nay, concert không còn là cuộc dạo chơi âm nhạc. Đó là tuyên ngôn cá nhân, là không gian thể hiện bản sắc thế hệ. Họ không chỉ đến để nghe nhạc, mà còn để “định vị mình” giữa cộng đồng.

Một phần lý do nằm ở những thay đổi mang tính hệ thống: từ sự phát triển mạnh mẽ của hạ tầng tổ chức sự kiện, các nền tảng đặt vé trực tuyến, cho tới chiến lược truyền thông nhắm đích rất “trúng tệp” Gen Z. Những điều từng xa xỉ như vé xem idol Hàn, DJ quốc tế hay nghệ sĩ indie giờ không còn quá tầm tay. Bên cạnh đó, xu hướng tiêu dùng cũng chuyển dịch: người trẻ ngày nay sẵn sàng chi cho trải nghiệm hơn là vật chất. Và concert - với âm nhạc sống động, thời trang bắt mắt, hình ảnh đẹp cùng kỷ niệm khó quên - chính là một sự lựa chọn lý tưởng.

Nhưng đằng sau cú click chuột đặt vé và bộ trang phục rực rỡ còn là những nhu cầu sâu thẳm mang đậm tính thời đại số. Trong thế giới mạng, việc “tôi đã ở đó” - trong một đêm concert đình đám - trở thành dấu mốc để khẳng định bản thân. Một tấm vé không đơn thuần là giấy thông hành vào khán phòng, mà là chiếc huy hiệu danh dự trên mạng xã hội. Với nhiều bạn trẻ cảm thấy lạc lõng trong nhịp sống hiện đại, fandom và concert đã trở thành “ngôi làng cảm xúc” - nơi họ được gắn kết, được gào thét, được thoải mái thể hiện cảm xúc.

Không thể phủ nhận, concert mang lại nhiều giá trị tích cực. Đó có thể là khoảnh khắc thăng hoa cảm xúc - khi người tham dự lần đầu được sống thật, không phải trong vai con ngoan, nhân viên kiểu mẫu hay người yêu lý tưởng. Đó cũng là không gian sáng tạo thời trang và biểu đạt cá tính, nơi mỗi người đều là một “bản phối” độc bản. Hơn thế, concert dần trở thành “tượng đài ký ức” của cả một thế hệ - như rock từng là của thế hệ 7x, 8x, thì K-pop, EDM hay indie hiện là “nhịp đập” của Gen Z.

Concert, xét cho cùng, không chỉ là âm nhạc. Đó là một hiện tượng văn hóa, một nhu cầu tâm lý, một thị trường đầy tiềm năng - nhưng cũng tiềm ẩn không ít góc khuất. Việc “đu” hay không “đu” có thể là lựa chọn cá nhân, nhưng điều đáng quan tâm hơn là: Bạn tìm thấy điều gì cho mình trong những đêm cháy sáng ấy? Bạn có đang sống thật, hay chỉ đang cố bắt kịp một đám đông?

Đằng sau ánh đèn: Mặt trái của cơn sốt

Tuy nhiên, như mọi trào lưu khác, “đu concert” cũng có mặt trái. Mỗi lần một concert đình đám diễn ra, mạng xã hội lại tràn ngập hình ảnh lung linh: từ sân khấu rực rỡ, tiếng hò reo phấn khích, những bộ cánh được đầu tư kỹ lưỡng, cho đến những dòng trạng thái đầy cảm xúc. Nhưng ít ai kể đến phần khuất phía sau ánh đèn - nơi người trẻ phải đánh đổi không ít thứ chỉ để được sống vài tiếng đồng hồ thăng hoa.

Đầu tiên là chuyện tiền bạc. Một tấm vé concert hạng thường có thể chỉ vài trăm nghìn, nhưng để có được chỗ đẹp, gần sân khấu, hoặc đặc quyền giao lưu với nghệ sĩ, người ta sẵn sàng bỏ ra tiền triệu, thậm chí chục triệu đồng. Đó là chưa kể chi phí ăn ở, di chuyển nếu concert tổ chức ở thành phố khác, cộng với khoản không nhỏ cho trang phục, trang điểm, phụ kiện - những thứ giúp người tham dự “lên hình” chỉn chu, không bị “quê” giữa biển người lộng lẫy. Với nhiều bạn trẻ, khoản chi này vượt xa thu nhập cá nhân, buộc họ phải vay mượn, xin tiền người thân, hoặc cắt giảm chi tiêu sinh hoạt hàng tháng.

Thứ hai là thời gian - một thứ tài nguyên tưởng chừng vô hình nhưng ngày càng trở nên hữu hạn trong cuộc sống hiện đại. Để có một đêm đu concert thành công, bạn phải mất hàng tuần, thậm chí hàng tháng trước đó để cập nhật tin tức, săn vé sớm, offline cùng fanclub, chọn trang phục, lên lịch trình. Những “chuỗi ngày đếm ngược” ấy có thể rất hào hứng, nhưng cũng tiêu tốn không ít thời gian học tập, làm việc và nghỉ ngơi. Có người sẵn sàng xin nghỉ làm, nghỉ học để được đi concert - một lựa chọn có thể dẫn đến những hậu quả dài hạn nếu không kiểm soát.

Các nhà tâm lý học chỉ ra rằng, dopamine - hoóc-môn tạo khoái cảm - thường tăng vọt trong các buổi biểu diễn, nhưng cũng dễ gây nghiện. Khi đêm nhạc qua đi, không ít người rơi vào trạng thái “hụt chân cảm xúc” (cảm giác trống rỗng sau cao trào), lại lao vào tìm vé concert tiếp theo như một cách… lấp đầy khoảng trống. Tâm lý FOMO (sợ bỏ lỡ) khiến người không đi thì buồn bã, người chỉ có vé thường lại cảm thấy “kém sang”… đã tạo ra một cuộc đua ngầm về trải nghiệm: ai có vé VIP, ai được đứng gần sân khấu, ai có ảnh chụp với idol… Tất cả tạo ra một áp lực ngầm nhưng dữ dội, khiến người ta dần đánh mất niềm vui ban đầu.

Cùng với cơn say đu concert là những câu chuyện không mấy dễ chịu. Những vụ cãi vã, chia rẽ vì bất đồng trong fandom, tranh cãi nảy lửa chỉ vì bảo vệ idol, hay thậm chí là chen lấn, ngất xỉu tại buổi biểu diễn. Có người vì quá cuốn vào các drama fandom mà xao nhãng việc học, mất bạn bè, thậm chí thay đổi tính cách. Họ dần sống trong một thế giới ảo tưởng, nơi idol là trung tâm và mọi chuyện xoay quanh concert, trong khi chính bản thân họ ngày càng rời xa những giá trị cốt lõi và mục tiêu cá nhân.

Concert có thể là liều thuốc tinh thần - nhưng nếu lạm dụng, nó dễ trở thành thứ gây nghiện. Điều quan trọng không nằm ở số concert bạn đã dự, mà là bạn đã tìm thấy gì cho chính mình từ trải nghiệm ấy?

Các nhà nghiên cứu văn hóa cho rằng concert có thể là một trạm dừng cảm xúc cần thiết, nhưng không nên trở thành điểm đến duy nhất của đời sống tinh thần. Cần phân biệt giữa nhu cầu thật sự và tâm lý chạy theo xu hướng. Việc đu concert lành mạnh không nằm ở số lượng vé đã mua, mà nằm ở mức độ kiểm soát tài chính và cảm xúc của mỗi người.

“Đu concert” là một biểu hiện sống động của đời sống văn hóa đương đại, đặc biệt trong giới trẻ. Nó chứa đựng cả khao khát sống thật, nhu cầu kết nối và cả những khoảng trống nội tại chưa được lấp đầy.