Dùng AI biến người thường thành người khuyết tật để lừa đảo

Chiêu lừa tinh vi

Thời gian gần đây, các nền tảng mạng xã hội đang rung lên hồi chuông cảnh báo về một hình thức lừa đảo mới, sử dụng công nghệ AI để biến hình ảnh người bình thường thành người khuyết tật, hoặc tạo ra các video bán hàng. Mục đích duy nhất của chiêu trò này là lợi dụng lòng trắc ẩn của cộng đồng để kiếm tiền.

Theo ghi nhận từ nhiều người dùng và các chuyên gia công nghệ, trên các nền tảng như Facebook, TikTok,... đã xuất hiện tràn lan các tài khoản đăng tải video bán hàng với hình ảnh một người được cho là bị khuyết tật (thiếu tay, thiếu chân, bị biến dạng cơ thể, hoặc đang trong tình trạng đau ốm, gặp khó khăn).

Sự khác biệt của chiêu trò này so với những hình thức lừa đảo trước đây nằm ở chỗ: Kẻ xấu không chỉ đơn thuần sử dụng hình ảnh người khuyết tật thật mà còn dùng công nghệ AI để chỉnh sửa, biến dạng hình ảnh của một người bình thường hoặc của người khác thành người khuyết tật. Thậm chí, công nghệ Deepfake còn có thể tạo ra các đoạn video hoàn chỉnh với kịch bản đau thương, lời kêu gọi thảm thiết để chiếm được lòng tin và sự thương hại của người xem.

Các sản phẩm được rao bán thường là những mặt hàng phổ thông, giá rẻ nhưng lợi nhuận cao, được bán với lý do "kiếm thêm thu nhập vượt qua nghịch cảnh" hoặc "ủng hộ người kém may mắn". Khi người xem chuyển tiền hoặc mua hàng vì lòng thương, kẻ lừa đảo sẽ thu được lợi nhuận khổng lồ dựa trên sự đồng cảm của cộng đồng.

Người khuyết tật thật thì bị "ném đá" là AI

"Sốc" và "không thể tin được" - đó là phản ứng của chị Nguyễn Hồng Giang (45 tuổi, TP Hồ Chí Minh) khi biết được sự thật đằng sau những món đồ chị mua ủng hộ cho một tài khoản trên TikTok được cho là sản phẩm AI.

Một tài khoản mạng xã hội bình luận rằng: "Bố mình và gia đình mình vẫn hay mua hàng ủng hộ những người khuyết tật, nhưng có những người dùng AI để làm giả với mục đích bán hàng thế này thì thế giới còn gì là công bằng nữa. Tình người đặt nhầm chỗ rồi".

Ngay sau khi bị cộng đồng mạng vạch trần, tài khoản trên đã khoá trang cá nhân. Tuy vậy, ở trang cá nhân của một người khuyết tật "thật" thì lại bị ném đá vì bị nghi ngờ là sử dụng công nghệ AI.

Trên thực tế, nhiều người khuyết tật đang sử dụng mạng xã hội một cách chân chính để mưu sinh, bán hàng hoặc lan tỏa câu chuyện tích cực nay lại trở thành nạn nhân. Khi chiêu trò AI lừa đảo xuất hiện quá nhiều, cộng đồng bắt đầu hoài nghi và cảnh giác với tất cả các hình ảnh người khuyết tật trên mạng.

Nhiều hoàn cảnh éo le thật sự đã bị hiểu nhầm, bị gán ghép là "AI giả mạo", "diễn kịch kiếm tiền". Điều này không chỉ gây tổn thương sâu sắc đến tinh thần của họ mà còn tước đi cơ hội mưu sinh chính đáng của những người đang thực sự cần sự hỗ trợ từ cộng đồng.

Nên làm gì để phân biệt giữa AI và người thật?

Các cơ quan chức năng và chuyên gia an ninh mạng khuyến cáo người dân cần hết sức tỉnh táo trước các nội dung kêu gọi lòng thương trên mạng xã hội:

Xác minh thông tin: Cần kiểm tra kỹ lưỡng nguồn đăng tải, lịch sử hoạt động, và các bình luận liên quan. Hãy tìm kiếm thông tin xác thực từ các tổ chức thiện nguyện uy tín hoặc báo đài chính thống.

Cẩn trọng với AI: Các công nghệ AI ngày càng khó phân biệt. Nếu video hoặc livestream có hình ảnh, cử động, hoặc âm thanh bất thường, bạn cần đặt dấu hỏi lớn và nghi ngờ về hoạt động trên.

Báo cáo vi phạm: Khi phát hiện các dấu hiệu lừa đảo, hãy báo cáo ngay cho nhà quản lý nền tảng mạng xã hội và các cơ quan chức năng để kịp thời ngăn chặn hành vi trục lợi.