EU cân nhắc dùng tài sản Nga bị phong tỏa để cho Ukraine vay 90 tỷ Euro

Các lãnh đạo EU nhóm họp tại Brussels ngày 19/12 để thảo luận kế hoạch cho Ukraine vay khoảng 90 tỷ Euro nhằm đáp ứng nhu cầu quân sự và tài chính cấp bách trong 2 năm tới, trong bối cảnh chiến sự với Nga tiếp tục kéo dài.

Phát biểu trước Nghị viện châu Âu trước thềm hội nghị, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen nhấn mạnh việc hỗ trợ Ukraine là ưu tiên hàng đầu về an ninh của châu Âu, đồng thời khẳng định EU phải tự chịu trách nhiệm cho an ninh của mình trong một thế giới ngày càng bất ổn.

Theo đề xuất của bà von der Leyen, EU có thể cấp cho Kiev một khoản vay lớn được bảo đảm bằng tài sản Nga bị phong tỏa trong khối, thường được gọi là “khoản vay bồi thường”. Khoản vay này chỉ được hoàn trả nếu Nga chấp nhận bồi thường thiệt hại cho Ukraine sau chiến tranh.

Hiện EU đang phong tỏa khoảng 210 tỷ Euro tài sản Nga, chủ yếu được lưu giữ tại Euroclear, tổ chức lưu ký tài chính có trụ sở tại Bỉ. Tuy nhiên, Bỉ bày tỏ lo ngại rằng nếu kế hoạch thất bại hoặc vấp phải các vụ kiện pháp lý, nước này có thể phải gánh khoản thiệt hại tài chính rất lớn.

Đức ủng hộ mạnh mẽ đề xuất này. Thủ tướng Friedrich Merz cho biết việc sử dụng tới 90 tỷ Euro tài sản Nga có thể giúp tài trợ cho quân đội Ukraine trong ít nhất 2 năm và gửi thông điệp cứng rắn tới Nga. Tuy nhiên, ông thừa nhận khả năng đạt được đồng thuận chỉ ở mức 50/50.

Italy cũng tham gia thảo luận nhưng cảnh báo việc sử dụng tài sản Nga nếu thiếu cơ sở pháp lý vững chắc có thể mang lại lợi thế cho Moscow. Trong khi đó, Hungary và Slovakia tuyên bố phản đối kế hoạch vay dựa trên tài sản Nga, còn Bulgaria và Malta vẫn chưa đưa ra lập trường rõ ràng.

Ngoài những lo ngại pháp lý, Ngân hàng Trung ương châu Âu cảnh báo rằng việc sử dụng tài sản bị phong tỏa của nước khác có thể làm suy giảm niềm tin vào đồng Euro. Nga cũng phản đối mạnh mẽ, coi đây là hành động “chiếm đoạt” và đã khởi kiện Euroclear tại tòa án Moscow.

Theo Quỹ Tiền tệ Quốc tế, Ukraine cần khoảng 137 tỷ Euro để duy trì nền kinh tế và quốc phòng trong giai đoạn tới. Nếu kế hoạch 90 tỷ Euro của EU không đủ, Anh, Canada và Na Uy được cho là sẽ hỗ trợ phần còn thiếu.

EU hiện đang nỗ lực thu hẹp bất đồng để đạt được thỏa thuận, trong bối cảnh nhiều nhà ngoại giao cảnh báo rằng nếu không tìm được tiếng nói chung, việc huy động nguồn tài chính thay thế cho Ukraine sẽ gặp nhiều khó khăn.