EU kích hoạt điều khoản khẩn cấp để vô hiệu hóa vô thời hạn tài sản của Nga

Việc sử dụng tài sản của Nga là một yếu tố then chốt trong khoản vay bồi thường chiến tranh cho Ukraine - hiện vẫn đang được đàm phán căng thẳng trước thềm Hội nghị thượng đỉnh EU mang tính quyết định vào tuần tới.

Bằng cách kích hoạt điều khoản khẩn cấp, EU sẽ "khóa chặt" các tài sản thuộc quyền tài phán của khối này trong tương lai gần. Việc kích hoạt điều khoản khẩn cấp được thực hiện trong bối cảnh lo ngại rằng Mỹ có thể tìm cách kiểm soát các tài sản của Nga và sử dụng chúng trong một thỏa thuận dàn xếp với Moscow trong tương lai để chấm dứt cuộc chiến ở Ukraine.

Việc phong tỏa tài sản của Nga trong dài hạn đã được các đại sứ EU nhất trí vào chiều 11/12 theo Điều 122 của các hiệp ước EU - chỉ yêu cầu đa số đủ điều kiện từ các quốc gia thành viên và bỏ qua Nghị viện châu Âu.

Luật này cấm chuyển trả lại 210 tỷ Euro tài sản cho Ngân hàng Trung ương Nga. Phần lớn tài sản của Nga (185 tỷ Euro) được giữ tại Euroclear - trung tâm lưu ký chứng khoán ở Brussels, Bỉ. 25 tỷ Euro còn lại được giữ trong các ngân hàng tư nhân.

Cho đến nay, các khoản tiền này đã bị đóng băng theo một chế độ trừng phạt tiêu chuẩn, phụ thuộc vào sự nhất trí của tất cả 27 quốc gia EU và dễ bị phủ quyết bởi các quốc gia thành viên riêng lẻ.

Vào tuần trước, Ủy ban châu Âu đã đề xuất viện dẫn Điều 122 để giữ các tài sản này tránh xa Nga trong tương lai gần. Điều 122 trước đây đã được sử dụng để ứng phó với các tình huống khẩn cấp về kinh tế - chẳng hạn như trong thời kỳ đại dịch COVID-19 và khủng hoảng năng lượng.

Trong một cách giải thích mới, Ủy ban châu Âu lập luận rằng cuộc xung đột Nga - Ukraine đã dẫn đến nhiều tác động kinh tế nghiêm trọng cho toàn bộ EU. Thực trạng này dẫn đến sự gián đoạn nguồn cung trầm trọng, tình trạng bất ổn cao hơn, phí bảo hiểm rủi ro tăng, đầu tư và chi tiêu tiêu dùng thấp hơn, cũng như hàng loạt vụ tấn công hỗn hợp dưới hình thức xâm nhập bằng máy bay không người lái, phá hoại và các chiến dịch thông tin sai lệch.

"Việc ngăn chặn việc chuyển tiền cho Nga là cần thiết và khẩn cấp để hạn chế thiệt hại cho nền kinh tế của Liên minh châu Âu" - đề xuất nêu rõ.

Theo lệnh cấm, 210 tỷ Euro sẽ được giải ngân khi các hành động của Nga "đã chấm dứt một cách khách quan những rủi ro đáng kể" đối với nền kinh tế châu Âu và Moscow đã bồi thường cho Ukraine mà không gây ra hậu quả kinh tế và tài chính cho khối.