Giá trị bản sắc Việt trong xây dựng chuẩn mực đạo đức, văn hóa kinh doanh

Xác định giá trị bản sắc cốt lõi

Đó cũng là quan điểm được nhấn mạnh tại Hội thảo Chuẩn mực đạo đức, văn hoá kinh doanh gắn với bản sắc văn hoá dân tộc và tiếp cận được tinh hoa văn hoá kinh doanh thế giới do Bộ VHTTDL - Viện Văn hoá, Nghệ thuật, Thể thao và Du lịch Việt Nam tổ chức chiều 1/12 tại Hà Nội. Cất lên tiếng nói thiết thực từ hội thảo không chỉ là các nhà quản lý, chuyên gia, nhà khoa học mà còn có gần 70 doanh nghiệp thuộc nhiều lĩnh vực trong cả nước.

Thứ trưởng Thường trực Bộ VHTTDL Lê Hải Bình cho biết, Nghị quyết 68 - NQ/TW ngày 4/5/2025 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân đã tạo động lực mạnh mẽ cho cộng đồng doanh nghiệp và đội ngũ doanh nhân; đặt ra yêu cầu phải có giải pháp cụ thể để Nghị quyết thực sự đi vào cuộc sống. Nhiệm vụ quan trọng là xây dựng chuẩn mực đạo đức của doanh nghiệp và doanh nhân – những chuẩn mực vừa thấm đẫm bản sắc văn hoá dân tộc, vừa tiếp thu tinh hoa văn hoá thế giới.

"Văn hoá kinh doanh của Việt Nam được xây dựng trên nền tảng phong phú với nhiều bài học giá trị từ cha ông, đó là tinh thần vượt khó và tư duy thị trường của Mai An Tiêm, hay chí lớn làm thương nghiệp của doanh nhân Bạch Thái Bưởi… Nhưng bên cạnh đó vẫn còn những hạn chế cần khắc phục", Thứ trưởng Lê Hải Bình nhấn mạnh.

Nhấn mạnh bộ khung chuẩn mực đạo đức, văn hoá kinh doanh gắn với bản sắc văn hoá dân tộc, tiếp cận tinh hoa văn hoá kinh doanh thế giới cần được xây dựng có tính khả thi, thực sự đi vào đời sống, theo ông Lê Hải Bình, cần làm cho mỗi doanh nhân, doanh nghiệp khi tham gia thực hiện bộ khung chuẩn mực này, đều thấy rõ lợi ích của chính mình.

Thứ trưởng Lê Hải Bình cho rằng, cần xác định rõ bộ chuẩn mực gồm những nội dung gì, đâu là giá trị cốt lõi của Việt Nam, những gì cần học hỏi từ thế giới… Nội hàm của bộ khung chuẩn mực đạo đức và văn hoá kinh doanh bao gồm những giá trị như minh bạch, hiệu quả, thượng tôn pháp luật, đạo đức nghề nghiệp và trách nhiệm xã hội.

Cũng theo Thứ trưởng Lê Hải Bình, văn hoá kinh doanh không chỉ thể hiện ở việc tạo ra công ăn việc làm hay giá trị kinh tế, mà còn ở sự đóng góp vào việc duy trì và củng cố môi trường văn hoá, môi trường kinh doanh lành mạnh. Đặc biệt, đó còn là tinh thần trách nhiệm xã hội, sẵn sàng chung tay khi đất nước gặp khó khăn. Tinh thần này thể hiện rõ trong những hoàn cảnh cụ thể, như trong những đợt bão lũ vừa qua.

"Đã đến lúc chúng ta phải trăn trở về những sản phẩm "made in Việt Nam" cần phải thể hiện những gì? Cần phải tự hào, tự trọng, tự ái để suy nghĩ câu chuyện này…", Thứ trưởng Lê Hải Bình lưu ý.

PGS TS Nguyễn Thị Thu Phương, Viện trưởng Viện Văn hoá, Nghệ thuật, Thể thao và Du lịch Việt Nam cho biết, trong bối cảnh hội nhập sâu rộng và cạnh tranh toàn cầu ngày càng gay gắt, nền kinh tế Việt Nam đang chuyển mình mạnh mẽ nhằm nâng cao vị thế trong chuỗi giá trị quốc tế.

Yêu cầu đặt ra không chỉ dừng lại ở tăng trưởng nhanh mà đòi hỏi chuyển dịch sang tăng trưởng chất lượng, sáng tạo, bền vững, dựa trên nền tảng thể chế minh bạch, quản trị hiện đại và giá trị văn hóa – đạo đức trong kinh doanh.

Đặc biệt, khu vực kinh tế tư nhân đang đứng trước yêu cầu cấp thiết phải nâng cao năng lực cạnh tranh, củng cố niềm tin xã hội và xây dựng văn hoá doanh nghiệp phù hợp tiêu chuẩn quốc tế. Điều này trở nên càng quan trọng trong bối cảnh Việt Nam đối mặt nguy cơ rơi vào bẫy thu nhập trung bình nếu không phát triển dựa trên nền tảng đạo đức kinh doanh, trách nhiệm xã hội và bản sắc văn hóa dân tộc.

Hình ảnh con người, văn hóa Việt Nam

Bà Nguyễn Thị Bích Phượng, Phó Giám đốc BHD cho rằng, điện ảnh là ngành có đặc thù kép, vừa là sản phẩm văn hóa, vừa là lĩnh vực sản xuất thương mại - giải trí. Chuẩn mực đạo đức và văn hóa kinh doanh không chỉ ảnh hưởng nội bộ doanh nghiệp mà còn tác động tới hình ảnh con người Việt Nam và uy tín quốc gia ngoài khu vực.

Đại diện doanh nghiệp điện ảnh này đề xuất, cần làm rõ trách nhiệm về nội dung như một phần của văn hóa kinh doanh. Điện ảnh định hình nhận thức và giá trị xã hội nên đạo đức nghề nghiệp phải được phản ánh trong bộ chỉ số.

Bên cạnh đó, chuẩn mực cần tính đến đặc thù sáng tạo của điện ảnh như tính linh hoạt, thử nghiệm, đổi mới và chấp nhận rủi ro. Hệ thống chỉ số nên mang tính định hướng, tránh tạo ràng buộc cứng khiến doanh nghiệp điện ảnh mất đi sự sáng tạo.

Tích hợp các yếu tố hợp tác và minh bạch quốc tế, nhất là trong tài chính, bản quyền, quyền sở hữu trí tuệ, tiêu chuẩn lao động và bảo vệ môi trường - những yêu cầu bắt buộc khi tham gia sản xuất xuyên biên giới.

Đại diện BHD tin tưởng, xây dựng chuẩn mực đạo đức, văn hóa kinh doanh gắn với bản sắc văn hóa dân tộc sẽ góp phần nâng cao uy tín doanh nghiệp Việt nói chung và ngành điện ảnh nói riêng, giúp hình thành môi trường sáng tạo chuyên nghiệp, văn minh và đậm bản sắc Việt.

Đại diện Yeah1 - đơn vị tổ chức nhiều concert nổi tiếng lại chia sẻ góc nhìn từ thực tiễn hợp tác quốc tế, theo đó yếu tố văn hóa kinh doanh của mỗi quốc gia tạo ra ấn tượng rất rõ ràng. Làm việc với doanh nghiệp Đức gợi lên sự đúng giờ, kỷ luật và đôi khi cứng nhắc; trong khi các tập đoàn Hàn Quốc đề cao thứ bậc, tôn trọng trên dưới.

Theo đại diện Yeah1, doanh nghiệp Việt có nhiều giá trị đáng tự hào: văn hóa chào cờ - hát Quốc ca vẫn được duy trì ở nhiều đơn vị, văn hóa chia sẻ, tương trợ cộng đồng mạnh mẽ. Tuy nhiên, để hình thành hệ giá trị chung, cần có đề án với các tiêu chí cụ thể.

Cũng tại hội thảo, nhiều ý kiến từ các nghệ sĩ, nhà thiết kế, người thực hành sáng tạo đồng thuận cho rằng, chuẩn mực đạo đức kinh doanh gắn với bản sắc văn hóa dân tộc là vấn đề thiết thực trong bối cảnh hiện nay. Khi giàu có về văn hóa, chúng ta sẽ giàu có về vật chất.

Thứ trưởng Lê Hải Bình cho biết, Bộ VHTTDL sẽ tiếp thu ý kiến, hoàn thiện Đề án Chuẩn mực đạo đức, văn hóa kinh doanh gắn với bản sắc văn hóa dân tộc và tiếp cận tinh hoa văn hóa thế giới để trình Chính phủ xem xét, quyết định. Khi được thông qua, Đề án sẽ có những tác động trực tiếp, lan tỏa giá trị tích cực trong xã hội, góp phần xây dựng môi trường kinh doanh văn minh, hiện đại và thấm đẫm bản sắc Việt.