Hàng loạt quốc gia phản ứng trước Chiến lược An ninh Quốc gia mới của Mỹ

Những điều chỉnh chiến lược của Mỹ dưới thời Tổng thống Donald Trump đang định hình lại quan hệ xuyên Đại Tây Dương, đồng thời tạo ra các tín hiệu mới trong tương quan giữa Washington với các đối tác và đối thủ trên trường quốc tế, trong bối cảnh môi trường an ninh quốc tế tiếp tục nhiều biến động và cuộc xung đột Nga - Ukraine kéo dài hơn 3 năm chưa tìm thấy lối thoát.

Trong hai ngày 6 và 7/12, các lãnh đạo Liên minh châu Âu (EU), Đức, Italy và Nga đã lần lượt đưa ra phản ứng chính thức đối với định hướng an ninh mới của Mỹ. Dù với mức độ và nhận định khác nhau, tất cả đều cho thấy những tính toán chiến lược riêng khi Washington tái định hình các ưu tiên toàn cầu.

Tại Diễn đàn Doha diễn ra ở Qatar, Đại diện cấp cao phụ trách đối ngoại và an ninh của Liên minh châu Âu (EU) Kaja Kallas cho rằng dù văn kiện mới của Mỹ có chứa đựng nhiều nội dung chỉ trích các thể chế châu Âu, Washington vẫn là "đồng minh quan trọng nhất" của EU. Bà nhấn mạnh rằng không phải lúc nào hai bên cũng đồng thuận trong mọi vấn đề, nhưng mối quan hệ xuyên Đại Tây Dương vẫn được xây dựng trên những nguyên tắc chung và các lợi ích chiến lược lâu dài. Đây là thông điệp nhằm duy trì sự gắn kết đồng minh trong bối cảnh châu Âu cố gắng củng cố sức mạnh tự chủ về an ninh - quốc phòng.

Bà Kallas cũng đề cập vòng đàm phán Mỹ - Ukraine đang diễn ra tại Miami, nơi Washington thúc đẩy kế hoạch hòa bình mới, theo đó Kiev có thể phải chấp nhận một số nhượng bộ để đổi lấy các bảo đảm an ninh từ phía Mỹ và phương Tây. Tuy nhiên, bà cảnh báo việc áp đặt các giới hạn quá mức lên Ukraine có nguy cơ không đem lại hòa bình bền vững. Quan điểm của bà phản ánh sự lo ngại ngày càng tăng trong EU về việc cân bằng giữa giải pháp ngoại giao với việc bảo vệ chủ quyền và lợi ích chiến lược của Kiev.

Cùng ngày, tại Rome, Thủ tướng Italy Giorgia Meloni cũng đưa ra đánh giá thận trọng nhưng mang tính xây dựng đối với NSS mới của Mỹ. Theo bà, nhiều nội dung trong văn kiện lần này vốn đã được thảo luận từ lâu giữa Washington và Brussels. Bà Meloni khẳng định việc Mỹ yêu cầu châu Âu tăng cường trách nhiệm trong lĩnh vực quốc phòng không đồng nghĩa quan hệ hai bên xấu đi; ngược lại, đây là "tiến trình lịch sử tất yếu" trong bối cảnh trật tự an ninh quốc tế đang thay đổi.

Theo Thủ tướng Italy, châu Âu cần chủ động xây dựng năng lực phòng thủ riêng, không chỉ để giảm gánh nặng cho Mỹ mà còn nhằm tạo ra không gian tự do chính trị, giúp EU có khả năng đưa ra quyết định độc lập hơn trong tương lai. Tuyên bố này phù hợp với định hướng mà Rome và nhiều quốc gia EU khác đang theo đuổi - thúc đẩy tự chủ chiến lược song hành với duy trì liên minh với Mỹ.

Từ Berlin, Ngoại trưởng Đức Johann Wadephul tiếp tục gửi đi tín hiệu củng cố quan hệ đồng minh với Washington. Ông khẳng định Mỹ vẫn là "đồng minh quan trọng nhất" của Đức trong NATO, đồng thời nhấn mạnh rằng liên minh xuyên Đại Tây Dương được xây dựng trên nền tảng các giá trị và cam kết chung.

Trước những chỉ trích mà chính quyền Mỹ nêu ra trong NSS mới, Ngoại trưởng Wadephul cho biết những vấn đề nội bộ của Đức, như tự do ngôn luận hay tổ chức xã hội, sẽ được xử lý thông qua hệ thống pháp lý quốc gia, không phải bởi sức ép từ bên ngoài. Tuyên bố này thể hiện nỗ lực của Berlin nhằm duy trì quan hệ cân bằng với Mỹ, vừa tiếp nhận các góp ý của đồng minh, vừa bảo vệ độc lập chính trị của mình.

Trong khi đó, phản ứng từ Mosow lại mang màu sắc hoàn toàn khác. Ngày 7/12, Điện Kremlin đánh giá tích cực đối với văn kiện NSS mới. Người phát ngôn Dmitry Peskov cho biết Nga hoan nghênh việc Mỹ không còn coi Moscow là "mối đe dọa trực tiếp" trong văn kiện chiến lược lần này.

Ông Peskov nhận định cách tiếp cận của chính quyền Tổng thống Donald Trump khác với các chính quyền trước đây, đặc biệt ở việc kêu gọi khôi phục ổn định chiến lược giữa hai nước. Đây là tín hiệu hiếm hoi mang tính hòa dịu trong quan hệ Nga - Mỹ vốn căng thẳng sâu sắc từ khi xảy ra xung đột tại Ukraine.

Dù vậy, Điện Kremlin cho biết sẽ tiếp tục xem xét chi tiết NSS mới trước khi đưa ra đánh giá toàn diện. Trong bối cảnh Nga đang đối mặt với các lệnh trừng phạt nặng nề từ phương Tây, bất kỳ dấu hiệu thay đổi nào từ phía Mỹ cũng đều có thể tác động đến các tính toán chiến lược của Moscow.