Khả năng Ukraine gia nhập Liên minh châu Âu đến đâu?

Cụ thể, một dự thảo kế hoạch hòa bình mới nhằm chấm dứt xung đột Nga - Ukraine đang được Ukraine và các đối tác châu Âu trình lên Mỹ, trong đó đề xuất Ukraine gia nhập Liên minh châu Âu (EU) từ ngày 1/1/2027. Nếu được thông qua, đây sẽ là bước đi mang tính đột phá, làm thay đổi căn bản cách tiếp cận lâu nay của EU trong việc kết nạp thành viên mới.

Theo các nguồn thạo tin của Financial Times, dự thảo này được xây dựng trên cơ sở điều chỉnh các đề xuất hòa bình trước đó của chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump - vốn từng bị Kiev và các đồng minh châu Âu cho là thiên về phía Nga. Phiên bản mới được đưa ra trong bối cảnh Washington gia tăng sức ép, thúc đẩy Ukraine đạt được một thỏa thuận hòa bình trước cuối năm nay.

Các quan chức ủng hộ nguyện vọng gia nhập EU của Ukraine cho biết Ủy ban châu Âu hiện đã nhận thức rằng việc phản đối lộ trình gia nhập nhanh chóng của Kiev có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến tiến trình hòa bình. Tuy nhiên, đề xuất này cũng đặt ra thách thức lớn đối với EU, khi Ukraine chưa hoàn tất bất kỳ chương đàm phán nào trong hơn 30 chương bắt buộc của tiến trình gia nhập.

Theo giới phân tích, việc chấp thuận mốc thời gian nói trên sẽ buộc Brussels phải xem xét lại toàn bộ chính sách mở rộng, bao gồm các vấn đề then chốt như tiếp cận ngân sách EU, quyền biểu quyết và cơ chế giám sát đối với các thành viên mới. Một số chuyên gia cho rằng khả năng Ukraine trở thành thành viên đầy đủ của EU vào đầu năm 2027 là rất thấp, nhưng cam kết chính trị này có thể tạo động lực mạnh mẽ, thúc đẩy cải cách và đổi mới quy trình kết nạp.

Việc kết nạp một thành viên mới cần sự đồng thuận của toàn bộ 27 quốc gia thành viên EU. Trong bối cảnh đó, sự ủng hộ của Mỹ được cho là yếu tố quan trọng, có thể giúp tháo gỡ những trở ngại, trong đó có sự phản đối của Hungary - quốc gia từng nhiều lần trì hoãn tiến trình gia nhập EU của Ukraine.

Phát biểu tại Kiev, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky nhấn mạnh tương lai gia nhập EU của Ukraine phụ thuộc không chỉ vào châu Âu mà còn vào vai trò của Mỹ. Ông cho rằng, nếu một thỏa thuận hòa bình quy định rõ thời điểm Ukraine gia nhập EU được ký kết, Washington sẽ có trách nhiệm bảo đảm tiến trình này không bị cản trở bởi các bất đồng nội bộ trong EU.

Ukraine nộp đơn xin gia nhập EU ngay sau khi xung đột toàn diện với Nga bùng phát vào tháng 2/2022 và được trao quy chế ứng cử viên chính thức chỉ 4 tháng sau đó. Trong khi đó, EU cũng đang cân nhắc các cơ chế mới, như đặt các thành viên mới vào thời gian thử thách, nhằm bảo đảm tuân thủ các chuẩn mực dân chủ.

Ở chiều ngược lại, giới chức Moscow cho biết chưa tiếp cận được dự thảo mới và khẳng định sẽ không chấp nhận bất kỳ kế hoạch nào đi ngược lại các yêu sách cốt lõi của Nga, đặc biệt liên quan đến vấn đề lãnh thổ và sự hiện diện quân sự của Ukraine.

Trong bối cảnh đàm phán còn nhiều phức tạp, đề xuất Ukraine gia nhập EU từ năm 2027 đang được xem là một trong những điểm then chốt, có thể định hình cục diện an ninh - chính trị châu Âu trong nhiều năm tới.