Chỉ còn chưa đầy hai tuần nữa, một chương mới trong quản lý thuế sẽ chính thức bắt đầu - từ ngày 1/1/2026. Tại các trung tâm giao thương sầm uất như chợ Đồng Xuân hay phố cổ Hà Nội, câu chuyện về việc "khai tử" thuế khoán để chuyển sang kê khai đang là chủ đề nóng nhất. Những tiểu thương như bà Nguyễn Thu Hà, người gắn bó với sạp hàng khô hơn hai thập kỷ, không giấu nổi vẻ lo âu: "Nhập hàng từ người nông dân hay các hộ nhỏ lẻ làm gì có hóa đơn đỏ. Nếu cứ ép phải có đủ chứng từ đầu vào thì chúng tôi lấy đâu ra lãi để nộp thuế?".
Từ 1/1/2026: Doanh thu dưới 500 triệu đồng/năm: Được miễn thuế hoàn toàn. Doanh thu từ 500 triệu - 3 tỷ đồng: Linh hoạt lựa chọn tính thuế theo thu nhập thực tế hoặc theo tỷ lệ % doanh thu. Doanh thu trên 3 tỷ đồng: Chuyển hẳn sang phương pháp kê khai để minh bạch hóa dòng tiền và hồ sơ tín dụng.
Nỗi sợ về việc chi phí thực tế không được thừa nhận đang trở thành tâm lý chung, nhưng thực tế, quy định mới đã tính toán rất kỹ các phương án "mở" để bảo vệ quyền lợi chính đáng của người nộp thuế.
Giải mã nỗi lo chi phí: Khi bảng kê thay thế hóa đơn đỏ
Thực tế, rào cản về hóa đơn đầu vào không "đáng sợ" như nhiều hộ kinh doanh đang lầm tưởng. Theo quy định tại Luật thuế TNCN (sửa đổi), Nhà nước đã thiết kế các tầng nấc quản lý linh hoạt để phù hợp với đặc thù của từng quy mô kinh doanh. Đối với những hộ có doanh thu dưới 500 triệu đồng/năm, quyền lợi lớn nhất là được miễn thuế hoàn toàn. Với nhóm doanh thu từ 500 triệu đến 3 tỷ đồng, hộ kinh doanh có quyền tự do lựa chọn phương pháp tính thuế theo thu nhập thực tế hoặc theo tỷ lệ phần trăm trên doanh thu. Điều này giúp giải phóng áp lực về việc phải chứng minh mọi hóa đơn đầu vào cho các mặt hàng nhỏ lẻ, hàng tồn kho cũ hay hàng mua từ nguồn sản xuất trực tiếp.
Phương thức kê khai giúp các hộ kinh doanh chủ động kiểm soát "sức khỏe" tài chính.
Thay vì lo lắng về việc mất quyền lợi khi chuyển từ thuế khoán sang kê khai, quy định mới đang mở ra hành lang thông thoáng để hộ kinh doanh minh bạch hóa chi phí mà không bị trói buộc bởi rào cản hóa đơn đầu vào truyền thống.
Bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội Tư vấn thuế Việt Nam khẳng định rằng, việc chuyển đổi này không đồng nghĩa với việc tăng thuế mà là thay đổi phương thức để phản ánh đúng bản chất dòng tiền. Đối với các mặt hàng nông, lâm, thủy sản mua trực tiếp từ người nông dân – những đối tượng không thuộc diện đăng ký kinh doanh, hộ kinh doanh chỉ cần lập bảng kê kèm chứng từ thanh toán là đủ điều kiện để hạch toán chi phí hợp lý. Cơ chế này giúp những tiểu thương như bà Hà gạt bỏ gánh nặng "phải có hóa đơn đỏ" khi giao dịch với các vùng nguyên liệu nhỏ lẻ. Chính sách không thay đổi bản chất mức thuế nộp mà chỉ tập trung vào việc minh bạch hóa dữ liệu, giúp hộ kinh doanh tránh được các rủi ro pháp lý về sau khi doanh thu thực tế biến động.
Từ "ngại thay đổi" đến tự nguyện tuân thủ: Cuộc cách mạng trong quản lý
Việc thay thế phương thức thuế khoán vốn đã tồn tại hơn 40 năm là một thách thức về mặt tâm lý hơn là kỹ thuật. Theo ông Nguyễn Tiến Minh, Phó trưởng Cục Thuế TP Hà Nội, mục tiêu cốt lõi của ngành Thuế không phải là dùng các quy định để làm khó người dân, mà là giúp họ hiểu đúng để đồng thuận. Thực tế tại Hà Nội cho thấy, thay vì ngồi chờ người dân đến hỏi, các tổ công tác đã triển khai chiến dịch "60 ngày cao điểm", trực tiếp xuống từng ngõ phố để "cầm tay chỉ việc". Sự kết nối qua các nền tảng số như Zalo hay ứng dụng eTax Mobile giúp cán bộ thuế và hộ kinh doanh tương tác tức thời, giải đáp mọi vướng mắc về cách lập bảng kê hay kê khai trực tuyến.
Hộ kinh doanh sẽ không còn thấy mình "đơn độc" trong cuộc chơi tài chính minh bạch.
Hệ thống quản lý mới không chỉ mang lại sự minh bạch cho ngân sách mà còn bảo vệ chính hộ kinh doanh. Thuế khoán trước đây thường đi kèm rủi ro khi doanh thu thực tế tăng trưởng nóng nhưng không được cập nhật kịp thời, dẫn đến nguy cơ bị truy thu và xử phạt nặng nề khi thanh tra. Ngược lại, phương thức kê khai giúp các hộ kinh doanh chủ động kiểm soát "sức khỏe" tài chính, tạo hồ sơ tín dụng sạch để dễ dàng tiếp cận nguồn vốn ngân hàng khi cần mở rộng quy mô. Với những hộ kinh doanh lớn, doanh thu từ trên 3 tỷ đồng, ngành Thuế còn phối hợp chặt chẽ với các đơn vị tư vấn để hỗ trợ tối đa quy trình kế toán, đảm bảo việc chuyển đổi diễn ra mượt mà nhất.
Sự chuyển dịch này không chỉ là một yêu cầu về mặt quản lý hành chính, mà là xu thế tất yếu trong kỷ nguyên kinh tế số. Khi mọi rào cản về hóa đơn đầu vào được tháo gỡ bằng những giải pháp thực tế và khoa học, hộ kinh doanh sẽ không còn thấy mình "đơn độc" trong cuộc chơi tài chính minh bạch. Sự đồng thuận từ những tiểu thương ở các khu chợ truyền thống chính là viên gạch đầu tiên xây dựng nên một hệ thống thuế hiện đại, công bằng và bền vững cho tương lai./.
Giải mã nút thắt hóa đơn: Cơ chế bảng kê "giải cứu" hộ kinh doanh nhỏ lẻ
Thực tế, rào cản về hóa đơn đầu vào không hề "đáng sợ" như nhiều hộ kinh doanh đang lầm tưởng khi chuyển sang phương thức kê khai. Theo quy định mới, cơ chế bảng kê được xem là giải pháp "vàng" giúp tháo gỡ khó khăn cho các tiểu thương. Đối với các mặt hàng nông, lâm, thủy sản mua trực tiếp từ người sản xuất – những đối tượng không thuộc diện đăng ký kinh doanh, hộ kinh doanh chỉ cần lập bảng kê kèm chứng từ thanh toán là đủ điều kiện để hạch toán chi phí hợp lý. Cơ chế linh hoạt này giúp tiểu thương gạt bỏ hoàn toàn gánh nặng phải có "hóa đơn đỏ" khi giao dịch với các vùng nguyên liệu nhỏ lẻ hay các hộ nông dân.
Song song với việc nới lỏng chứng từ, ngành Thuế cũng đẩy mạnh hệ thống hỗ trợ kỹ thuật đa nền tảng để đồng hành cùng người dân. Mọi vướng mắc về cách lập bảng kê hay quy trình kê khai trực tuyến đều được giải đáp tức thời thông qua tương tác 24/7 trên các nền tảng số như Zalo và ứng dụng eTax Mobile. Việc chuyển đổi sang phương thức kê khai không chỉ dừng lại ở nghĩa vụ thuế, mà còn mang lại lợi ích chiến lược cho doanh nghiệp. Một hệ thống sổ sách minh bạch sẽ giúp hộ kinh doanh xây dựng được "hồ sơ tín dụng sạch", từ đó dễ dàng chứng minh năng lực tài chính và tiếp cận các nguồn vốn ngân hàng ưu đãi để mở rộng quy mô kinh doanh trong tương lai.
Bạn không thể gửi bình luận liên tục.
Xin hãy đợi 60 giây nữa.