Lào Cai: Có hay không vi phạm trong tổ chức và điều hành tại HTX Dịch vụ Tổng hợp Hương Giang?

Một số thành viên Hợp tác xã Dịch vụ Tổng hợp Hương Giang (HTX Hương Giang) vừa gửi đơn tới Thời báo VTV – Đài Truyền hình Việt Nam đề nghị xác minh, làm rõ những vấn đề có dấu hiệu vi phạm kéo dài trong hoạt động tổ chức và quản trị tại đơn vị này. Theo đơn, trong nhiều năm qua, ông Nguyễn Việt Hùng, Chủ tịch HĐQT kiêm Giám đốc HTX Hương Giang đã tự ý điều hành toàn bộ hoạt động của HTX, không tổ chức Đại hội thành viên, không công khai tài chính, kết nạp thành viên và bổ nhiệm nhân sự trái quy định. Những hành vi này không chỉ vi phạm nghiêm trọng Điều lệ HTX, mà còn xâm phạm trực tiếp quyền hợp pháp của các thành viên.

Tám năm không tổ chức Đại hội thành viên – tước bỏ quyền cao nhất của thành viên

Theo Luật Hợp tác xã năm 2012 (sửa đổi 2023) và Điều lệ HTX Hương Giang (ban hành ngày 14/9/2017), Đại hội thành viên là cơ quan có quyền quyết định cao nhất của HTX, được tổ chức thường niên mỗi năm một lần. Tuy nhiên, từ năm 2017 đến nay (2025), ông Nguyễn Việt Hùng – với tư cách Chủ tịch HĐQT kiêm Giám đốc HTX Hương giang chưa từng triệu tập bất kỳ kỳ Đại hội nào, bất chấp nhiều đề nghị bằng văn bản của các xã viên. Việc không tổ chức đại hội khiến các thành viên không được cung cấp thông tin, không có quyền biểu quyết, giám sát tài chính hay định hướng hoạt động – vi phạm Điều 6 của Điều lệ HTX về quyền và nghĩa vụ thành viên.

Ông Nguyễn Trọng Hùng, thành viên của HTX bức xúc: " Tôi là thành viên góp vốn nhưng từ năm 2017 tới nay tôi không được mời họp Đại hội thành viên thường niên, cũng không được thông báo kết quả kinh doanh, cũng không được chia lãi, mặc dù HTX Hương Giang vẫn hoạt động trong thời gian vừa qua".

Bà Đỗ Thị Kim Oanh thành viên góp vốn của HTX Hương Giang cho biết: " Việc không tổ chức Đại hội là hành vi cố tình nhằm duy trì quyền lực cá nhân, gạt bỏ tập thể ra khỏi quyền giám sát và quyết định. Đây không còn là sơ suất hành chính, mà là hành vi có chủ đích nhằm độc chiếm quyền điều hành."

Về vấn đề này, trao đổi với phóng viên ngày 28/10, ông Trương Thành Trung – Phó Giám đốc HTX Hương Giang cho biết: "…Do không hoạt động kinh doanh được gì trong giai đoạn từ 2020 đến nay, HTX Hương Giang không tổ chức Đại Hội thành viên thường niên…".

Tuy nhiên, một số thành viên đã cung cấp nhiều thông tin và chứng cứ để chứng minh trong những năm vừa qua HTX vẫn hoạt động và có nguồn thu như: Hợp đồng liên doanh khai thác cát sỏi và bao tiêu sản phẩm giữa HTX Hương Giang với Công ty CP Trường An Phát IB ký vào ngày 1/10/2020 có thời hạn đến hết 1/10/2023; Hợp đồng giao khoán giữa HTX Hương Giang và cá nhân ông Mai Quốc Cường ký ngày 9/5/2023 có thời hạn kết thúc vào 9/5/2026; Giấy biên nhận tiền thuê kho 100.000.000 đ ( một trăm triệu đồng) của ông Nguyễn Việt Hùng – Giám đốc HTX Hương Giang…

Theo nội dung đơn một số thành viên Hợp tác xã gửi tới VTV Times, họ cho rằng, hệ quả của việc không tổ chức họp Đại hội thường niên gây nên trình trạng toàn bộ hoạt động tài chính, kinh doanh của HTX suốt 8 năm qua không có cơ chế kiểm tra – giám sát hợp pháp, gây nguy cơ thất thoát tài sản chung và vi phạm nghiêm trọng Luật HTX.

Tự thay đổi thành viên HĐQT?

Theo khoản 1, Điều 10, Điều lệ của HTX Hương Giang năm 2017, nhiệm kỳ của HĐTQ HTX là 5 năm, thành viên HĐQT là do Hội nghị thành viên, hoặc Đại hội thành viên bầu ra. Tại thời điểm năm 2017, Hội đồng quản trị gồm có 3 người, trong đó ông Nguyễn Việt Hùng là Chủ tịch HĐQT, các thành viên HĐQT là ông Lê Quý Hùng và ông Phạm Văn Tấn. Nhưng không biết từ khi nào thì HĐQT đã có thành viên mới là ông Nguyễn Văn Mạnh thay cho ông Phạm Văn Tấn. Mặc dù trong giai đoạn 2020 cho đến 2025 không tổ chức Đại hội thành viên thường niên, cũng như Hội nghị toàn thể HTX để bầu ra các thành viên của HĐQT HTX Hương Giang.

Trong đơn gửi tới Thời báo VTV, ông Phạm Văn Tấn cho biết: "HĐQT mới được lập lên mà không có sự bầu cử của Đại hội thành viên hoặc Hội nghị thành viên HTX là hoàn toàn trái với Luật HTX cũng như Điều lệ của HTX Hương Giang. Nhiều quyết định của HĐQT mới được bầu một cách không hợp pháp đều không có giá trị pháp lý như: việc bổ sung 6 thành viên mới vào HTX, tăng số lượng thành viên lên 15 người, nhưng không tăng vốn điều lệ, cũng không thành viên cũ nào rút khỏi HTX là hoàn toàn sai so với Điều lệ; Quyết định bổ nhiệm ông Trương Thành Trung làm Phó Giám đốc HTX vào ngày 22/02/2025…".

Cần làm rõ trách nhiệm trong quản lý nhà nước đối với HTX

Để làm rõ những dấu hiệu vi phạm trong hoạt động của HTX Hương Giang, PV đã có buổi làm việc với lãnh đạo UBND xã Mậu A, đơn vị có chức năng quản lý nhà nước đối với các hoạt động của các hợp tác xã trên địa bàn.

Trả lời phóng vấn, ông Chu Chính Sơn – Chủ tịch UBND xã Mậu A (nguyên Trưởng phòng Tài chính – Kế hoạch của UBND huyện Văn Yên cũ), đơn vị cấp giấy đăng ký kinh doanh cho HTX Hương Giang. Ông Sơn cho biết "…phòng không nhận được bất kỳ đơn thư nào của các thành viên của HTX Hương Giang…", còn việc 8 năm không tổ chức Đại hội thành viên thường niên của HTX, ông Sơn cho biết: "Việc 8 năm không tổ chức Đại hội thường niên chúng tôi không biết, doanh nghiệp vẫn hoạt động bình thường".

Cũng với nội dung này, phóng viên đã có buổi làm việc với ông Đinh Mạnh Cường – Phó chủ tịch UBND xã Mậu A (nguyên Chủ tịch UBND thị trấn Mậu A cũ), ông Cường cho rằng: "Việc tổ chức Đại hội thường niên hay không là việc nội bộ của HTX Hương Giang, UBND xã không can thiệp".

Để làm rõ chức năng trong công tác quản lý nhà nước về hoạt động của HTX, phóng viên đã có buổi làm việc với ông Nguyễn Đức Lâm – Phó Chủ tịch Liên minh HTX Lào Cai, ông Lâm cho biết: " Việc 8 năm HTX Hương Giang không tổ chức Đại Hội thành viên thường niên để thông qua báo cáo hoạt động kinh doanh, báo cáo tài chính và kế hoạch sản xuất kinh doanh năm tiếp theo là sai so với Luật HTX. Cơ quan nào có chức năng cấp Giấy đăng ký kinh doanh cho HTX phải chủ trì để thực hiện kiểm tra, xử lý. Nếu HTX tiếp tục không thực hiện tổ chức Đại hội theo luật thì Phòng kinh tế của UBND xã Mậu A nên có văn bản đình chỉ hoạt động của HTX để HTX thực hiện đúng theo quy định của Luật HTX, Điều lệ Hợp tác xã và có công văn đề nghị với sở Nông nghiệp và Môi trường, cơ quan công an đình chỉ hoạt động khai thác để HTX Hương Giang tổ chức lại hoạt động theo quy định của Luật HTX".

Như vậy, việc lãnh đạo của UBND xã Mậu A trả lời phóng viên như trên khiến chúng tôi rất bất ngờ, bởi thực tế UBND xã có quyền cũng như có trách nhiệm trong công tác quản lý nhà nước ở địa phương, nhưng có thể thờ ơ hoặc không biết "cái quyền, cái trách nhiệm" đó là của mình.

HTX được hình thành để phát huy sức mạnh tập thể và đảm bảo lợi ích công bằng giữa các xã viên. Tuy nhiên, khi người đứng đầu lạm quyền và bỏ qua cơ chế dân chủ nội bộ, thì mô hình HTX – vốn mang bản chất "của xã viên, do xã viên, vì xã viên" – sẽ bị biến tướng, đánh mất niềm tin và ý nghĩa ban đầu.Vụ việc tại HTX Dịch vụ Tổng hợp Hương Giang đang đặt ra yêu cầu cấp thiết về tăng cường giám sát, chấn chỉnh hoạt động HTX, bảo đảm pháp luật được thực thi và quyền lợi hợp pháp của xã viên được tôn trọng.

Điểm c khoản 2 Điều 7 Luật Hợp tác xã 2023: Nghiêm cấm thực hiện không đúng các nguyên tắc tổ chức, quản lý và hoạt động theo quy định của Luật này. Điểm e khoản 1 Điều 103 Luật Hợp tác xã 2023: HTX bị thu hồi Giấy chứng nhận đăng ký nếu không tổ chức Đại hội thành viên thường niên trong 18 tháng liên tục kể từ kỳ gần nhất, trừ trường hợp bất khả kháng.