Ma Ly Pho: Những người thầy bền bỉ thắp chữ giữa lưng trời

Từ nhiều năm nay, Trường PTDTBT THCS Ma Ly Pho, tỉnh Lai Châu đã trở thành điểm tựa của hàng trăm đứa trẻ người Mông, Dao, Hà Nhì sống rải rác ở những bản làng xa xôi. Năm học 2025-2026, trường có 322 học sinh và 22 cán bộ, giáo viên, nhân viên; con số không lớn nếu ở miền xuôi, nhưng giữa nơi núi đồi sương giăng, mỗi lớp học sáng đèn là cả một hành trình bền bỉ của những người gieo chữ.

Cô giáo Vàng Thị Ngọc Châu, hơn mười năm gắn bó với Ma Ly Pho, kể rằng học trò đi học phải vượt hàng cây số đường dốc. Có em phải đi bộ từ tinh mơ, đôi dép lấm bùn, chiếc áo khoác cũ co ro trong gió núi. 

"Mỗi lần nhìn các em đến trường, dù trời mưa rét hay đường trơn trượt, tôi lại thấy mình có thêm động lực để tiếp tục đứng lớp", cô nói. Với nhiều giáo viên, gieo chữ ở Ma Ly Pho không chỉ là công việc, mà là một sự lựa chọn để đổi lấy niềm tin rằng tri thức có thể mở ra một tương lai khác cho trẻ em vùng cao.

Trường có khu bán trú, nhưng điều kiện còn thiếu thốn. Phần lớn học sinh ở lại trường cả tuần, thầy cô vì vậy cũng trở thành cha mẹ thứ hai. Bữa cơm nóng, giấc ngủ yên, chiếc áo ấm cho ngày đông… đều gắn với sự chăm lo của họ. Có hôm học sinh ốm giữa đêm, thầy giáo lại cõng xuống trạm y tế; có hôm trời rét đậm, cô giáo tự tay nhóm bếp sưởi để học trò bớt lạnh. Những điều ấy không nằm trong giáo án, nhưng lại là thứ giữ chân các em đến trường bền bỉ nhất.

Thầy giáo Nông Hải Tường cho biết vài năm trở lại đây, nhiều học sinh đã chủ động hơn trong học tập. "Không ít em có hoàn cảnh khó khăn nhưng quyết tâm theo đuổi con đường học vấn. Các em tin rằng đi học có thể giúp thay đổi cuộc sống sau này", thầy chia sẻ. Điều đáng quý là sự thay đổi không chỉ đến từ học sinh, mà từ cả gia đình. Tuy nhiên, công tác vận động trẻ đến lớp vẫn là thách thức lớn. 

Ở vùng cao, chuyện cha mẹ cho con nghỉ học để phụ làm nương, trông em hay đi rừng vẫn còn phổ biến. Có hôm thiếu vài học sinh, thầy cô lại phải vượt đèo, đến từng nhà để thuyết phục phụ huynh. Những cuộc vận động ấy không hề đơn giản, nhưng bằng sự chân thành, giáo viên Ma Ly Pho dần giúp nhiều gia đình hiểu rằng đến trường là cánh cửa duy nhất dẫn các em ra khỏi cái vòng luẩn quẩn của nghèo khó.

Nỗ lực không ngừng ấy đã mang lại trái ngọt. Năm học 2024-2025, tỉ lệ chuyên cần của trường đạt tới 98%. Các em có mặt đầy đủ hơn, mạnh dạn hơn, tham gia hoạt động văn nghệ, thể thao, phong trào thi đua học tập. Khu bán trú tuy còn thiếu thốn, nhưng đã trở thành điểm tựa để học sinh yên tâm ở lại trường, không phải vượt hàng chục cây số đường đèo mỗi ngày.

Hiệu trưởng Trần Ngọc Giang cho biết nhà trường luôn chủ động phối hợp chính quyền địa phương để tuyên truyền, vận động phụ huynh. "Chúng tôi cố gắng để bà con hiểu được ý nghĩa của việc học, nắm được chủ trương, đường lối, và đồng hành cùng nhà trường trong việc đưa con em đến lớp", thầy chia sẻ. 

Với vùng biên, mỗi học sinh đến trường không chỉ là một đứa trẻ được học chữ, mà còn là một bước tiến nhỏ trong hành trình giữ gìn an ninh, ổn định cộng đồng. Trường học sáng đèn là dấu hiệu của cuộc sống yên bình hơn, văn minh hơn.

Em Tẩn Kim Thu, học sinh lớp 9A, tâm sự rằng mình may mắn khi được học ở khu bán trú. "Tuy nhà cháu xa và việc đi lại rất khó khăn, nhưng được Đảng, Nhà nước quan tâm xây cho khu ở bán trú nên chúng cháu có thể ở lại trường sau giờ học", Thu nói. Trong ánh mắt em là sự biết ơn và khát vọng vươn lên – những điều khiến hành trình của thầy cô càng trở nên ý nghĩa.

Giữa nơi phên dậu của Tổ quốc, những giáo viên Ma Ly Pho vẫn lặng lẽ thực hiện sứ mệnh gieo chữ. Họ không mong ước gì lớn lao, chỉ cần học sinh trưởng thành, biết ước mơ và dám theo đuổi ước mơ ấy. Và chính ở những lớp học nhỏ bé nơi chân núi, những hạt giống tri thức đang âm thầm nảy mầm, góp phần vun đắp cho một vùng biên vững chãi trong tương lai.