Máy bay không người lái làm thay đổi phương thức giao tranh trong xung đột

Loại được điều khiển bằng sóng vô tuyến đã được thử nghiệm từ Chiến tranh Thế giới I. Nhưng những cuộc giao tranh gần đây mới chứng kiến sự bùng nổ về quy mô triển khai. Drone đã chuyển mình từ việc thực hiện các chức năng chuyên biệt sang trở thành một trong những vũ khí quan trọng và được sử dụng rộng rãi nhất trên chiến trường, với hàng ngàn chiếc được sử dụng để theo dõi lực lượng đối phương, dẫn đường cho pháo binh và không kích.

Việc triển khai các drone nhỏ giờ đây đã trở nên cực kỳ có tổ chức, với việc được tích hợp vào cơ cấu lực lượng vũ trang. Các lữ đoàn chiến đấu đều có một đơn vị drone dùng để tấn công, trong khi hầu hết các bộ phận khác đều có drone trinh sát nhỏ.

Ông Benjamin Wolba (Đồng sáng lập Trung tâm Công nghệ quốc phòng châu Âu) cho biết: "Công nghệ drone đã thay đổi phương thức tiến hành chiến tranh… Ngày nay, trong một vùng tiêu diệt của drone, trong phạm vi từ 5 - 20 km, sẽ không có gì sống sót được. Bất cứ thứ gì cố gắng xâm nhập vào vùng tiêu diệt đó, dù là drone hay xe bọc thép, đều sẽ bị tiêu diệt trong vòng vài phút hoặc vài giờ".

Tuần qua, các máy bay chiến đấu NATO đã được điều động gần biên giới Romania với Ukraine, để đáp trả một cuộc xâm nhập bằng drone vào không phận Romania. Đây đã là vụ thứ 13 mà Romania báo cáo kể từ đầu cuộc xung đột Nga - Ukraine.

Các vụ xâm nhập của drone không rõ nguồn gốc vào các nước NATO ở Châu Âu đã gia tăng kể từ tháng 9 năm nay, từ chỉ vi phạm không phận cho đến làm gián đoạn các hoạt động của các sân bay.

Drone FPV (tức góc nhìn thứ nhất) nhỏ gọn, giá rẻ đã chứng tỏ là một trong những vũ khí mạnh nhất trong các cuộc xung đột quân sự hiện nay.

Tổng chi phí cho các bộ phận của loại drone này, bao gồm cả đầu đạn nổ được cố định bằng dây cáp, có thể chỉ khoảng 500 USD hoặc ít hơn (tức khoảng 13 triệu đồng).

Drone đã thay đổi căn bản cách tính toán chi phí chiến tranh. Những chiếc drone FPV rất rẻ, chỉ vài trăm hoặc 1.000 USD, thay thế cho những hệ thống rất đắt tiền, phải được thiết kế riêng như xe tăng, máy bay chiến đấu, trực thăng. Do đó có một sự bất đối xứng cơ bản về một thứ rẻ hơn gấp bội, thay thế cho những hệ thống phải được thiết kế riêng mà còn không thể dễ dàng sản xuất ở quy mô lớn.

Drone FPV cất cánh từ các bệ phóng tự chế cách tiền tuyến vài km. Tùy thuộc vào kích thước, pin và tải trọng, phạm vi hoạt động thay đổi từ 5 km đến 20 km hoặc hơn. Một người lính vận hành máy bay không người lái bằng bộ điều khiển từ xa và tai nghe cho phép họ nhìn thấy góc nhìn từ camera của drone. Trong khi đó, một người lính khác nhìn vào máy tính bảng có bản đồ và chỉ đường.

Sau khi bay qua tiền tuyến, phi công phát hiện mục tiêu: một chiếc xe tăng. Họ sẽ chọn một trong những bộ phận dễ bị tổn thương nhất của nó - cửa sập mở, động cơ hoặc đạn dược được chứa trong tháp pháo.

Thông thường, mục tiêu đã được phát hiện bởi drone trinh sát trước đó, nên drone FPV sẽ bay thẳng đến vị trí đó với tốc độ cao nhắm thẳng vào mục tiêu.

Ông Benjamin Wolba cho rằng: "Khi xem xét các nghiên cứu về nguồn nhân của các vụ hạ đối phương trong chiến đấu hiện nay, 70% - 80% số vụ gây thương vong đến từ drone FPV. Khoảng 16% là pháo và chỉ 4% là súng nhỏ và các hệ thống vũ khí truyền thống".

Tuy nhiên, công nghệ máy bay không người lái vẫn hiệu quả nhất khi được sử dụng kết hợp với các loại vũ khí khác. Ngay cả những người điều khiển drone FPV đã thực hiện hàng chục lần bắn trúng mục tiêu của đối phương cũng nói rằng họ sẽ gần như bất lực, nếu không có bộ binh và pháo binh giữ vững tiền tuyến.