Nghệ An: Bản nghèo Na Ngân ‘khát’ điện lưới sau mưa lũ

Những ngày cuối tháng 10, từ trung tâm xã bên quốc lộ 48C, chúng tôi vượt hơn 20km đường đồi dốc sạt lở và bị chia cắt bởi nhiều khe suối để về với Na Ngân, bản xa xôi và khó khăn nhất của xã Nga My (tỉnh Nghệ An).

Tại đây, bản Nga My hiện ra giữa những núi đồi trùng điệp cùng dòng suối Nậm Ngân uốn lượn bao quanh. Cùng với sự khó khăn, cách trở về giao thông, y tế, suốt hơn 2 tháng qua, Na Ngân lâm cảnh "đói" điện lưới khi đường điện 35KV cấp điện cho cả bản bị gãy cột, đứt dây truyền tải điện.

Do ảnh hưởng của nhiều trận bão, lũ dịp cuối tháng 7 và tháng 8, đường truyền tải điện vào bản đứt gãy, hơn 150 hộ dân với 800 nhân khẩu nằm lọt thỏm giữa đại ngàn Pù Huống lại trở về với những ngọn đèn dầu leo lét bên ô cửa nhà sàn. Điểm sáng nhất giữa màn đêm của bản nghèo những ngày "đói" điện lưới là những ngọn đèn đường chiếu sáng bằng năng lượng mặt trời do khu bảo tồn trao tặng. Không điện lưới, việc sản xuất, sinh hoạt đặc biệt là học hành của con em trong bản bị xáo trộn.

Suốt hơn 2 tháng nay, cả bản nghèo thay phiên nhau đến nhà trưởng bản Lương Văn Ủn – nơi có chiếc máy phát điện duy nhất chạy bằng xăng được đơn vị viễn thông cấp cho bản nhằm cung cấp điện cho trạm thu phát sóng điện thoại. Trong khi đó, một số người còn phải sửa lại máy tua bin nhỏ dọc khe suối để phục vụ điện thắp sáng. Đang cùng con trai loay hoay sửa tua bin điện bên suối Nậm Ngân, ông Lương Đình Việt cho biết: máy tua bin này chúng tôi mua 5 triệu gia đình sử dụng đã lâu, từ khi có điện lưới chúng tôi không dùng đến. Tuy nhiên suốt mấy tháng nay điện không có, dầu thắp sáng cũng khó vận chuyển vào nên gia đình tôi tính sửa lại máy tua bin này, nếu được cũng có thể chạy 3-4 bóng điện thắp sáng trong nhà để phục vụ sinh hoạt và con cháu học bài.

Trong khi đó, với những thầy cô giáo cắm bản, sự thiếu thốn điện lưới đã ảnh hưởng không nhỏ đến việc soạn giáo án, quá trình liên lạc, trao đổi chuyên môn với lãnh đạo điểm trường chính. Cô Kha Thị Minh, giáo viên dạy lớp 1 ở khối bản Na Ngân, trường Phổ thông DTBT Tiểu học Nga My than thở: Thầy cô cắm bản ở nơi đây đã khó khăn, thiếu thốn đủ đường, từ đầu năm học mới đến nay đã gần 2 tháng trôi qua, chúng tôi phải tranh thủ giờ nghỉ trưa hoặc nhờ những ngọn đèn pin năng lượng mặt trời để soạn giáo án. Nhưng thời tiết mưa lũ nhiều, số giờ nắng không đủ để pin tích điện sử dụng buổi tối. Không có điện, sóng điện thoại chỉ có lúc trưởng bản nổ máy phát điện nên nhiều lúc không liên lạc được với bên ngoài."

Không chỉ vậy, do điện lưới bị cắt đứt, việc xây dựng nhà cửa của nhiều hộ trong bản bị ngưng trệ. Ông Lữ Văn Phong, bản Na Ngân cho biết: gia đình tôi dựng nhà cho con trai từ tháng 7 năm nay nhưng vì mưa bão, đường điện bị cắt đứt khiến mấy tháng qua việc dựng nhà không thể thực hiện, vợ chồng tôi cùng cháu trai phải sống tạm bợ trong lều.

Cách đó không xa, gia đình bà Trình Thị Ngân cũng chịu cảnh tương tự. Tuy dựng được khung nhà bằng gỗ từ đầu tháng 8/2025 nhưng do đường giao thông vào bản bị chia cắt kết hợp với điện lưới bị gián đoạn khiến việc lợp mái nhà của gia đình bà Ngân đã kéo dài hơn 2 tháng nay. Để vừa tránh gây hư hỏng phần khung gỗ và có chỗ che mưa nắng tạm thời, vợ chồng bà Ngân đành dùng bạt làm mái che căn nhà đã dựng rồi chờ khi có điện sẽ hoàn thiện phần mái. "Vợ chồng tôi tích góp mãi cũng dựng được căn nhà nhưng giờ dựng xong không có điện và giao thông chia cắt, xe ô tô không thể đi lại nên mái lợp cũng chưa được vận chuyển vào. Không biết khi nào mới có điện, đường thông để hoàn thiện căn nhà mơ ước.

Không chỉ việc sinh hoạt, xây dựng nhà cửa, làm ăn bị đình trệ do mất điện lưới, nhiều đồ đạc, vật dụng điện tử của của các hộ dân ở bản Na Ngân cũng dần bị hư hỏng theo thời gian. Anh Lương Văn Ủn, trưởng bản Na Ngân cho biết: "Nhiều năm qua, Na Ngân luôn là bản khó khăn nhất của xã, sau những đợt mưa lũ, đường sạt lở, giao thông chia cắt và điện lưới hư hỏng đã khiến đời sống bà con trong bản thêm cùng cực. Giờ điều bà con mong mỏi nhất là sớm khắc phục đường điện, đường giao thông vào bản để người dân ổn định sản xuất, sinh hoạt".

Ông Lô Khăm Kha, Chủ tịch UBND xã Nga My cho biết: Vấn đề cấp thiết nhất với bản Nga Ngân hiện nay là khắc phục đường giao thông và hệ thống lưới điện. Trước mắt xã đã chi 500 triệu đồng thuê máy xúc tiến hành khắc phục những điểm sạt lở nghiêm trọng trên tuyến đường độc đạo để ô tô có thể vào bản. Có như vậy mới vận chuyển được máy móc, thiết bị và cột điện vào sửa chữa hệ thống điện lưới phục vụ sản xuất, sinh hoạt cho bà con.