Nhiều bạn trẻ dành 9-13 tiếng/ngày cho điện thoại và mạng xã hội

Việt Nam là một trong những quốc gia đứng đầu thế giới về tỷ lệ người dùng internet và mạng xã hội. Theo báo cáo điều tra thường niên về thanh thiếu niên Việt Nam của Viện Nghiên cứu Thanh niên (Trung ương Đoàn), gần 17% thanh niên nước ta sử dụng internet và mạng xã hội từ 8 giờ mỗi ngày trở lên. Con số này là lời cảnh báo về nguy cơ nghiện mạng xã hội, tác động sâu sắc đến tâm lý, hành vi và quá trình học tập của người trẻ.

Nhiều bạn trẻ đang dành từ 9 đến 13 tiếng mỗi ngày cho điện thoại và các trang mạng xã hội. Trong đó, phần lớn thời gian được dùng cho mục đích giải trí.

Bạn Nguyễn Hoàng Anh Thư, sinh viên cho biết: “Thời gian cho giải trí khoảng 5-6 tiếng, chiếm nhiều nhất. Khi sử dụng thiết bị điện tử lâu, mình hơi nhức mắt, nghỉ một chút rồi lại tiếp tục dùng điện thoại. Kiểu như đó là thói quen rồi". 

Bạn Lê Ngọc Như Băng, sinh viên chia sẻ: “Vui chơi giải trí chắc tầm 5-6 tiếng/ngày. Dùng mạng xã hội thời gian dài khiến mình hơi chóng mặt khi đi lại và giảm thị lực". 

Mạng xã hội giúp nhiều học sinh mở rộng kiến thức và kết nối bạn bè, nhưng đồng thời cũng làm thay đổi thói quen giao tiếp trong đời sống thực. Nhiều em thừa nhận trò chuyện qua điện thoại dễ hơn nói chuyện với cha mẹ.

Em Trần Thiện Nhân, học sinh lớp 8 cho biết: “Từ khi sử dụng điện thoại, tần suất giao tiếp với cha mẹ ít hơn nhiều, vì cảm giác mạng xã hội thú vị hơn so với nói chuyện với ba mẹ". 

Em Trần Xuân Thùy, học sinh lớp 8 chia sẻ: “Xung quanh em bây giờ cũng không có ai chơi nhiều với em. Thường em liên lạc với bạn bè qua mạng xã hội. Nếu bị cấm, em cũng chỉ nằm dài ở nhà nhìn trần thôi". 

Theo khảo sát của UNICEF, 82% trẻ 12-13 tuổi và 93% trẻ 14-15 tuổi tại Việt Nam sử dụng internet mỗi ngày, với thời lượng trung bình từ 5 đến 7 giờ. Trong khi đó, các tổ chức y tế khuyến cáo trẻ chỉ nên dùng thiết bị điện tử tối đa 2-3 giờ/ngày.

Mới đây, tại Bệnh viện Nhi đồng 2, một bệnh nhi 13 tuổi phải nhập viện vì mắc bệnh trầm cảm, nguyên nhân bắt nguồn từ việc bị bắt nạt online trên mạng xã hội.

Bác sĩ Trần Quang Huy, Bệnh viện Nhi đồng 2, TP Hồ Chí Minh cho biết: “Đối với các bạn ở độ tuổi thanh thiếu niên, những lời nói trên mạng chỉ là ảo thôi, nhưng đối với các bạn là cả một quá trình. Các em rất quan trọng trên mạng và sống trong một môi trường ảo, tự tách biệt với các mối quan hệ ngoài xã hội". 

Khi việc online trở thành thói quen, nhiều em rơi vào trạng thái cô lập, mất ngủ, lo âu, thậm chí trầm cảm.

Bác sĩ Trần Quang Huy cho biết: “Lúc đầu chỉ là thu rút, từ chối giao tiếp với gia đình và xã hội, nhưng lâu ngày dẫn đến bệnh trầm cảm". 

Mạng xã hội mở ra cho thanh thiếu niên một thế giới tri thức rộng lớn, nhưng khi sử dụng quá nhiều giờ mỗi ngày, chúng cũng gây ra những tác động tiêu cực, ảnh hưởng trực tiếp đến tâm lý, hành vi và quá trình học tập của các em.

Trường học “Không điện thoại trong giờ ra chơi”

Những bậc phụ huynh ắt hẳn sẽ giật mình khi nghe các con nói cảm giác dùng mạng xã hội thích thú hơn so với trò chuyện với ba mẹ. Thực tế này không hề hiếm gặp. Theo báo cáo điều tra thường niên về thanh thiếu niên Việt Nam, đa phần các bạn cho biết hoạt động chiếm nhiều thời gian rỗi nhất là tham gia các nhóm giải trí như xem video trên Facebook, YouTube, TikTok, ưu tiên hơn việc giúp bố mẹ làm việc nhà hay rèn luyện thể chất.

Chỉ một màn hình điện thoại và thao tác lướt quen thuộc, nhưng nếu không kiểm soát, việc sử dụng mạng xã hội có thể ảnh hưởng lớn đến sự phát triển toàn diện của thanh thiếu niên. Đây cũng là vấn đề được nhiều quốc gia trên thế giới quan tâm và tìm cách ngăn chặn.

Tại Việt Nam, dù không cấm, nhiều trường học và địa phương đang nỗ lực kéo học sinh ra khỏi màn hình điện thoại. Sở Giáo dục và Đào tạo TP.Hồ Chí Minh dự kiến triển khai hạn chế sử dụng điện thoại và thiết bị điện tử trong giờ ra chơi tại các cơ sở giáo dục trên địa bàn, bắt đầu từ tháng 1/2026. Các trường đã chủ động tổ chức nhiều hoạt động thú vị để “kéo” học sinh rời xa thiết bị điện tử.

Tại THPT Bùi Thị Xuân (TP.Hồ Chí Minh), giờ ra chơi không còn là khoảng lặng với điện thoại. Thay vào đó, các em được hòa mình vào không gian âm nhạc, vũ đạo và những tràng pháo tay cổ vũ.

Ở một góc khác, hơn 200 học sinh tận hưởng các chương trình truyền hình thực tế yêu thích trong phòng xem phim được trang bị âm thanh, màn hình chất lượng cao, cùng không gian thoáng mát. Nhờ đó, nhiều em quên hẳn thói quen lướt điện thoại mỗi giờ giải lao.

Em Phạm Nguyễn Mai Thy, học sinh cho biết: “Trước đây giờ ra chơi em hay lướt điện thoại hoặc đi căn tin với bạn. Giờ có rạp phim tại trường, chúng em có thêm hoạt động, tách biệt khỏi điện thoại, được xem phim và bàn luận cùng các bạn". 

Thầy Huỳnh Thanh Phú, Hiệu trưởng cho biết: “Chúng tôi cũng ngồi cùng khán phòng với các em. Có những phim các em đong đầy nước mắt, cho thấy nhận thức chạm tới trái tim các em, tạo những rung động tích cực. Tôi cho rằng việc này rất tốt". 

Thay vì cấm hay đưa ra quy định cứng nhắc, trường tổ chức nhiều hoạt động thú vị vào giờ ra chơi để thu hút học sinh. Với hơn 2.000 học sinh, các không gian từ nghệ thuật đến thể thao như gym, yoga… được bố trí đồng thời.

Thầy Huỳnh Thanh Phú, Hiệu trưởng cho biết: “Chúng ta phải xây dựng sân chơi cho tuổi trẻ. Khi có những sân chơi phù hợp, các em sẽ rời xa màn hình, nạp năng lượng tích cực". 

Khi học sinh buông màn hình, giờ ra chơi trở nên rôm rả, sôi động. Mô hình “Không điện thoại trong giờ ra chơi” đã và đang tạo ra khoảng không gian quý giá, giúp học sinh giải phóng bản thân khỏi giới hạn công nghệ, thay vào đó vận động, giao lưu và kết nối trực tiếp với bạn bè, thầy cô.