OPEC và IEA - Đằng sau những dự báo trái chiều về dầu mỏ

Tổ chức Các nước xuất khẩu dầu mỏ (OPEC) đã công bố Báo cáo triển vọng dầu mỏ thế giới, dự báo nhu cầu dầu mỏ toàn cầu sẽ tăng tới 23% vào năm 2025. Tuy nhiên, báo cáo của OPEC lại trái ngược với dự báo của Tổ chức Năng lượng thế giới (IEA), khi IEA dự báo thị trường sẽ dư cung lớn trong năm sau, nhu cầu tăng chậm và sẽ sớm đạt đỉnh vào khoảng năm 2029-2030, sau đó suy giảm. Vậy tại sao những dự báo của các tổ chức năng lượng này lại mâu thuẫn lẫn nhau?

Theo dự báo mới nhất công bố hôm qua của OPEC, dầu mỏ sẽ tiếp tục là nguồn năng lượng đơn lẻ lớn nhất cho đến năm 2050, chiếm gần 30% tổng cơ cấu năng lượng toàn cầu. Trong khi đó, dự báo của Tổ chức Năng lượng quốc tế (IEA) lại hoàn toàn trái ngược với dự báo của OPEC.

Nhìn lại quá khứ, vào năm 1960, Tổ chức Các nước Xuất khẩu Dầu mỏ (OPEC) ra đời với mục tiêu rất rõ ràng: Phối hợp sản xuất và đẩy giá dầu lên cao hơn. Ngày nay, OPEC có 12 quốc gia thành viên và mục tiêu vẫn như vậy.

Gs. Jeff colgan - Giám đốc Phòng thí nghiệm giải pháp khí hậu, Đại học Brown đánh giá: "OPEC có chương trình nghị sự chính trị rõ ràng. Họ đại diện cho các nhà sản xuất dầu, chủ yếu ở các nước đang phát triển. Nhưng tương lai nhu cầu dầu giờ đây phụ thuộc rất lớn vào các quyết định chính trị - đặc biệt là tốc độ giảm phát thải carbon".

Trong khi đó, đối trọng của OPEC là Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) được thành lập năm 1974 với 32 quốc gia công nghiệp là thành viên chính thức. Tổ chức này chủ yếu đại diện cho các nền kinh tế phát triển, với tư cách là cơ quan liên kết của OECD.

Các dự báo mâu thuẫn giữa OPEC và IEA đến từ sự khác biệt trong sứ mệnh và vai trò của hai cơ quan này. OPEC thường đưa ra mức dự báo nhu cầu dầu mỏ cao và kéo dài vài chục năm, vì điều này sẽ làm tăng giá dầu, đem lại lợi ích cho các thành viên. Trong khi IEA chỉ dự báo tiêu thụ sản phẩm dầu mỏ toàn cầu sẽ đạt đỉnh vào cuối thập kỷ này, do căn cứ vào chính sách của các chính phủ nhằm giảm phát thải CO2. Vậy Ai đúng?

Ông Narendra Taneja - Chủ tịch Viện Chính sách năng lượng độc lập nhận định: "Cả hai đều sai. Bạn thấy đấy, Cơ quan Năng lượng Quốc tế là một cơ quan của các nước phát triển. Dự báo của IEA rằng nhu cầu dầu sẽ đạt đỉnh vào năm 2029 là không khoa học".

"Việc áp dụng các phương tiện như xe điện, công nghệ năng lượng tái tạo như điện mặt trời và điện gió, hiện là các hình thức năng lượng rẻ nhất ở hầu hết mọi nơi trên thế giới. Vì vậy, xu hướng thị trường đang tự thúc đẩy chúng ta hướng tới các hình thức sử dụng năng lượng sạch này", bà Rachel Cletus - Tổ chức Union of Concerned Scientists cho hay.

Khi năng lượng tái tạo ngày càng rẻ, đỉnh dầu mỏ có thể đến sớm hơn dự kiến. Nhưng những lợi ích về chính trị và thị trường, sẽ quyết định tốc độ chuyển dịch đó.