Phát hiện khảo cổ mới tại Hoàng thành Thăng Long

Chỉ từ một viên gạch với vài dòng chữ mộc mạc, những lớp trầm tích lịch sử kéo dài gần 600 năm đã dần được hé lộ. Đây là một trong nhiều phát hiện quan trọng vừa được các nhà khoa học công bố từ cuộc khai quật khảo cổ năm 2025 tại nền điện Kính Thiên, Hoàng thành Thăng Long.

Cuộc khai quật khảo cổ năm 2025 được tiến hành tại khu vực nền điện Kính Thiên, thuộc trục Trung tâm Hoàng thành Thăng Long, trên diện tích khoảng 580 m². Nhiều phát hiện mới đã mang lại thêm những cứ liệu khoa học quan trọng về quy mô, kết cấu và vị trí của công trình trung tâm quan trọng bậc nhất này.

PGS.TS Tống Trung Tín, Chủ tịch Hội Khảo cổ học Việt Nam, người đã nhiều năm theo sát các đợt khai quật tại Hoàng thành Thăng Long, cho biết, năm nay lần đầu tiên các nhà khảo cổ phát hiện những móng cột có quy mô đặc biệt lớn. Đơn cử, một móng cột được tạo bởi 81 lớp đầm, dày khoảng 4 m, với diện tích bề mặt từ 15–18 m², tương đương diện tích một căn nhà nhỏ. Đây được xác định là loại móng cột có kích thước lớn nhất từng được ghi nhận trong lịch sử kiến trúc Việt Nam.

Những phát hiện này tiếp tục củng cố cơ sở khoa học để khẳng định điện Kính Thiên từng có quy mô rất lớn, kiến trúc lộng lẫy, gồm 9 gian, trong đó gian giữa có kích thước lớn nhất, các gian hai bên nhỏ dần.

Cùng với đó, đường ngự đạo dẫn thẳng lên chính điện – lối đi dành riêng cho nhà vua – vốn đã được xác định từ những năm trước. Tuy nhiên, trong đợt khai quật năm nay, các nhà khảo cổ lần đầu tiên tìm thấy 7 viên gạch lát nền màu xám còn khá nguyên vẹn, có hình dáng vuông vức, góp phần làm rõ hơn cấu trúc không gian của chính điện.

GS.TS, NGND Nguyễn Quang Ngọc, Phó Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam, nhận định, dù trải qua nhiều lần thay tên, trùng tu và thậm chí bị tháo dỡ, công trình trung tâm quan trọng nhất của Hoàng thành Thăng Long vẫn ổn định tại đúng vị trí này qua các triều đại.

Đáng chú ý, khu vực khai quật nằm dưới nền tòa nhà Pháo binh, công trình vừa được hạ giải trong năm 2025. Theo ông Nguyễn Thanh Quang, Giám đốc Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long – Hà Nội, nếu không có sự đồng ý của các cơ quan chức năng và UNESCO trong việc hạ giải công trình này, thì những phát hiện mang tính đột phá nói trên sẽ khó có thể thực hiện.

Từ các kết quả khảo cổ mới, các nhà khoa học bày tỏ sự tin tưởng vào triển vọng sớm phục dựng lại chính điện Kính Thiên. Hiện hồ sơ báo cáo trình UNESCO đang được hoàn thiện và dự kiến sẽ được xem xét tại kỳ họp thường niên vào tháng 7/2026.

Song song với đó, UBND TP Hà Nội đã chủ động chuẩn bị nguồn lực cho dự án phục dựng chính điện Kính Thiên – công trình được xem là “trái tim” của Hoàng thành Thăng Long. Khi dự án được triển khai, di tích đặc biệt quan trọng này được kỳ vọng sẽ hồi sinh, mở ra thêm những giá trị mới cho du lịch di sản của Thủ đô và cả nước.