Phú Nghĩa (Hà Nội): Chuyển đổi số từ nền tảng cơ sở

Từ "bình dân học vụ số" đến phong trào học tập kỹ năng số của toàn dân

Chuyển đổi số được xác định là một trong những động lực quan trọng thúc đẩy đổi mới mô hình quản trị, phát triển kinh tế – xã hội và nâng cao chất lượng phục vụ nhân dân. Nhưng để chủ trương lớn thực sự đi vào cuộc sống, không thể chỉ trông chờ vào những trung tâm công nghệ hay các đô thị lớn; điều kiện tiên quyết chính là năng lực tổ chức và sự hưởng ứng của cơ sở. Nhìn vào xã Phú Nghĩa (Hà Nội) có thể thấy rõ thực tế, bộ máy tinh gọn chỉ thực sự hiệu quả khi gắn chặt với công nghệ số.

"Ngay trong giai đoạn đầu vận hành đơn vị hành chính mới, khối lượng thủ tục chuyển giao từ xã cũ về xã mới là rất lớn. Lực lượng cán bộ mỏng hơn nhưng phải xử lý khối công việc nhiều hơn. Chúng tôi xác định chuyển đổi số là giải pháp then chốt để giảm tải áp lực và cải thiện chất lượng phục vụ nhân dân. Đến nay 100% cán bộ, công chức đã sử dụng phần mềm quản lý văn bản, chữ ký số; toàn bộ thủ tục hành chính được xử lý trực tuyến, gắn với các chỉ số đo lường công khai về số hóa hồ sơ, tiến độ giải quyết, thanh toán điện tử và mức độ hài lòng của người dân." - Ông Nguyễn Đình Sỹ thông tin với VTV Times.

Những kết quả bước đầu ấy cho thấy tinh thần chủ động, không trông chờ, ỷ lại của một địa phương vừa chuyển sang mô hình mới. Điều đáng nói hơn tại Phú Nghĩa, chuyển đổi số không dừng ở phạm vi công sở, mà đã lan rộng vào cộng đồng dân cư.

Việc ứng dụng công nghệ số không thể bền vững nếu chỉ có cán bộ nhà nước hiểu và làm được. Để tiếp cận từng người dân – đặc biệt là nhóm yếu thế như người cao tuổi – xã Phú Nghĩa triển khai các mô hình "Bình dân học vụ số", "Toàn dân học tập số", với phương châm "đi từng ngõ, gõ từng nhà, hướng dẫn từng người dân kỹ năng số".

"Các chi bộ thôn, đoàn thanh niên, hội phụ nữ cùng tham gia hỗ trợ cài đặt dịch vụ công trực tuyến, thanh toán không dùng tiền mặt, sử dụng danh tính số và các tiện ích cơ bản trên điện thoại thông minh."- Một cán bộ phòng Văn hóa xã Phú Nghĩa cho biết.

Nhờ cách làm gần dân, sát dân, đến nay 36/36 thôn đều có Tổ chuyển đổi số cộng đồng, đảm bảo bất kỳ người dân nào có nhu cầu đều được hỗ trợ trực tiếp. 19/19 trường học đã số hóa học bạ, quản lý giáo dục trên nền tảng số, đưa kỹ năng số đến với học sinh ngay trong môi trường học đường.

Những chỉ số này cho thấy, chuyển đổi số ở nông thôn hoàn toàn có thể phát triển song hành cùng đô thị nếu có phương thức tổ chức phù hợp.

Đặc biệt, Phú Nghĩa coi thi đua là động lực thúc đẩy đổi mới. Cuộc thi trực tuyến tìm hiểu về khoa học công nghệ và chuyển đổi số đã thu hút hơn 1.000 lượt thí sinh, gắn nhận thức với ứng dụng thực tiễn và tạo khí thế lan tỏa trong cộng đồng

Dưới góc độ quản trị nhà nước, chính quyền xã đã ban hành các kế hoạch cụ thể triển khai Nghị quyết 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học – công nghệ và chuyển đổi số quốc gia. Điều này cho thấy sự quán triệt chủ trương chính trị từ sớm, từ cơ sở, thay vì đợi hướng dẫn từ cấp trên rồi mới triển khai bước nhỏ về sau.

Nền tảng tạo đột phá

Điểm nhấn đáng chú ý nhất trong phong trào chuyển đổi số của Phú Nghĩa chính là nguồn lực xã hội hóa. Chỉ trong vòng 20 ngày, chính quyền địa phương đã vận động được 37 bộ máy tính, máy in và máy scan với tổng giá trị 950 triệu đồng, lắp đặt tại tất cả 36 nhà văn hóa thôn để người dân tiện sử dụng dịch vụ công trực tuyến

"Các doanh nghiệp, tổ chức và đông đảo con em quê hương cùng tham gia không phải vì phong trào ngắn hạn, mà nhận thấy chuyển đổi số thực sự đem lại lợi ích thiết thực, thúc đẩy phát triển địa phương." – Ông Nguyễn Đình Sỹ - Chủ tịch UBND xã Phú Nghĩa chia sẻ.

Tinh thần "Nhà nước kiến tạo – Doanh nghiệp đồng hành – Nhân dân chủ thể chuyển đổi số" đã được thể hiện rõ trong nghi thức cam kết đẩy mạnh chuyển đổi số giữa lãnh đạo xã, đại diện doanh nghiệp và đại diện các thôn tại Hội nghị tổng kết phong trào thi đua ngày 25/10/2025

Theo đại diện xã Phú Nghĩa, đây không phải hình thức, mà là cam kết về trách nhiệm và hành động trong giai đoạn mới.

Tuy nhiên, chính quyền Phú Nghĩa cũng thẳng thắn nhìn nhận những hạn chế còn tồn tại: cơ sở hạ tầng mạng ở một số khu vực chưa đảm bảo; một bộ phận người dân lớn tuổi chưa có thói quen sử dụng dịch vụ số; một số thôn còn lúng túng trong quản lý, vận hành thiết bị vừa tiếp nhận. Đây là những vấn đề phản ánh đúng thực trạng ở nhiều địa phương nông thôn hiện nay.

Điều quan trọng là họ dám chỉ ra vấn đề và đề xuất giải pháp, thay vì chỉ báo cáo thành tích. Đó cũng là chiều sâu cần có của một phong trào chuyển đổi số thực chất.

Chuyển đổi số không phải cuộc chạy đua thành tích theo đợt, mà là hành trình dài hạn đòi hỏi sự bền bỉ. Những gì Phú Nghĩa đang làm mới chỉ là khởi đầu. Mục tiêu giai đoạn tới được địa phương xác định rất rõ ràng: triển khai mô hình điểm "thôn thông minh", nâng cao kỹ năng số của toàn dân, phấn đấu trên 90% dân số trưởng thành có điện thoại thông minh và đẩy mạnh thanh toán điện tử trong đời sống hàng ngày

Thực tế tại một số địa phương, trong đó có xã Phú Nghĩa (Hà Nội) không khó để nhìn ra một thực tế, đó là khi nghị quyết của Đảng được quán triệt đến tận cơ sở; khi chuyển đổi số trở thành yêu cầu nội tại của chính quyền và nhu cầu thực sự của người dân; khi sức dân được huy động đúng cách; thì khoảng cách số giữa đô thị và nông thôn hoàn toàn có thể được thu hẹp.