Phường Hoàng Liệt (Hà Nội): Nhìn thẳng vào điểm nóng đô thị

Hà Nội những năm gần đây không còn ở ngưỡng "đô thị hóa nhanh" mà đã bước vào thời kỳ chịu tải lớn. Dân số cơ học tăng mạnh, chung cư cao tầng mọc dày đặc, hạ tầng bị kéo căng, dịch vụ công không phải lúc nào cũng đáp ứng kịp. Ở tuyến cơ sở – cấp phường – mọi áp lực của đời sống đô thị đều đổ xuống như một phép thử đối với năng lực điều hành và tinh thần phục vụ. Không phải phường nào cũng dám đặt những vấn đề gai góc nhất lên bàn để đối thoại công khai với dân. Vì vậy, cuộc trao đổi giữa lãnh đạo Đảng ủy, UBND phường Hoàng Liệt với Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị – xã hội và người dân những ngày giữa tháng 11 vừa qua cho thấy một cách tiếp cận khác, đó là chính quyền cơ sở đã dám nhìn thẳng, dám nhận diện vấn đề và dám hành động.

Hoàng Liệt là một trong những phường có mật độ dân cư cao nhất Hà Nội, với 83 tòa chung cư và hơn 80.000 dân sinh sống. Sự phát triển nóng của chung cư trong nhiều năm khiến nơi đây trở thành mô hình thu nhỏ của các thách thức đô thị hiện đại như pháp lý dự án kéo dài, cư trú phức tạp, hạ tầng xuống cấp cục bộ, áp lực trật tự đô thị và thiếu vắng không gian sinh hoạt cộng đồng. Khi một phường có tải trọng lớn như Hoàng Liệt chủ động mở diễn đàn đối thoại, đó không chỉ là hành động giải quyết kiến nghị, mà là cách thực hiện tinh thần "phục vụ" theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp – trao thêm quyền cho cơ sở đi kèm trách nhiệm lớn hơn trước dân.

Những vấn đề người dân nêu ra tại cuộc đối thoại phản ánh đúng bức tranh đô thị đang diễn ra ở nhiều khu vực của Hà Nội, nhưng hiếm khi được đặt ra trực diện như vậy. Trọng tâm lớn nhất là pháp lý dự án. Cư dân VP6 và Bán đảo Linh Đàm cho biết đã nhiều năm chờ đợi nhưng chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở do vướng mắc hồ sơ từ chủ đầu tư. Đây là câu chuyện kéo dài ở nhiều khu đô thị mới, khi quy trình pháp lý không hoàn tất tạo ra tâm lý bất an, khó khăn trong giao dịch và nhiều hệ lụy dân sinh khác. Thay vì né tránh, UBND phường khẳng định sẽ đôn đốc chủ đầu tư hoàn thiện hồ sơ và báo cáo thành phố để tháo gỡ. Người dân cũng yêu cầu công khai tình trạng pháp lý dự án – một đòi hỏi chính đáng trong bối cảnh cư dân đô thị ngày càng quan tâm tới tính minh bạch và trách nhiệm giải trình.

Cùng với pháp lý, quản lý cư trú là thách thức không nhỏ. Nhiều cư dân chưa có giấy chứng nhận phải dùng hợp đồng mua bán hoặc hợp đồng thuê nhà để làm thủ tục tạm trú, tạm vắng, khiến quy trình trên cổng dịch vụ công quốc gia trở nên khó tiếp cận đối với những nhóm cư dân ít sử dụng công nghệ. UBND phường giải thích quy trình, khẳng định thực hiện toàn trình trực tuyến nhưng cũng nhận thấy mong muốn của người dân về thủ tục đơn giản hơn. Đây là đòi hỏi chính đáng trong bối cảnh Hà Nội tăng tốc cải cách hành chính, chuyển từ "quản lý" sang "phục vụ".

Hạ tầng vẫn là điểm nóng kéo dài. Cư dân VP6 nêu hàng loạt vấn đề, từ chiếu sáng công cộng xung quanh tòa nhà nhiều bóng đèn hỏng chưa thay thế; hệ thống thoát nước xuống cấp khiến ngập úng khi mưa lớn; rác thải thu gom chưa đủ tần suất gây ứ đọng, ảnh hưởng mỹ quan. Đây không phải tình trạng riêng của một khu dân cư mà là biểu hiện chung của các khu vực có mật độ dân số tăng nhanh hơn hạ tầng. Điều đáng chú ý là phường không chỉ tiếp thu mà đã đưa các hạng mục cần thiết vào kế hoạch đầu tư công 2026–2030, đồng thời phối hợp với đơn vị duy tu, thoát nước xử lý các vị trí ngập úng ngay trước mắt. Một chính quyền cơ sở muốn giữ niềm tin của dân không thể chỉ giải thích mà phải đưa ra lộ trình ngắn hạn – dài hạn song song.

An ninh ban đêm – nỗi lo thường trực ở các phường đông dân – cũng được đề cập mạnh mẽ. Cư dân VP6 và Bán đảo Linh Đàm đề nghị tăng cường tuần tra từ 21h đến 23h, đặc biệt quanh công viên và bãi gửi xe. Công an phường cho biết lực lượng đang tuần tra xuyên đêm từ 19h đến 6h sáng, kết hợp xử lý vi phạm, nhắc nhở và răn đe. Việc đề xuất lắp thêm camera tại các điểm giáp ranh giữa các tòa chung cư được đánh giá là cần thiết, vừa hỗ trợ phòng ngừa tội phạm, vừa tạo công cụ cho lực lượng chức năng trong quá trình điều tra khi cần thiết. Đây là hướng tiếp cận phù hợp với yêu cầu quản trị đô thị hiện đại, dựa trên công nghệ và sự hiện diện thực chất của lực lượng chức năng.

Không gian sinh hoạt cộng đồng – yếu tố quan trọng của đời sống đô thị – là vấn đề khác được cư dân đề cập. Nhiều khu như VP6 hoặc HH–Linh Đàm thiếu phòng sinh hoạt hoặc diện tích quá nhỏ, xuống cấp. Người dân mong muốn được hỗ trợ nâng cấp hoặc xây mới, trong khi lãnh đạo phường thẳng thắn chỉ ra rằng nhiều khu đô thị cũ không bố trí quỹ đất cho nhà văn hóa. UBND phường đề nghị rà soát quỹ đất và đẩy mạnh xã hội hóa. Điều này phản ánh nhu cầu rất thực: trong các phường đông dân, không gian công cộng quyết định chất lượng sống và khả năng gắn kết cộng đồng.

Câu chuyện lấn chiếm vỉa hè, lòng đường để bán hàng hoặc đỗ xe tiếp tục là vấn đề nhức nhối ở nhiều tổ dân phố, đặc biệt khu vực D1CT2, CX1, ngã tư Văn Tân – Linh Đàm. UBND phường đã xử phạt nhiều trường hợp nhưng yêu cầu "giải quyết dứt điểm" vẫn được người dân nhắc lại. Việc này cho thấy bài toán trật tự đô thị không thể chỉ được xử lý bằng các đợt ra quân, mà phải bằng sự phối hợp liên tục giữa chính quyền, lực lượng chức năng và chính cộng đồng cư dân.

Giá trị lớn nhất của cuộc đối thoại tại Hoàng Liệt không nằm ở số lượng kiến nghị, mà ở thái độ. Chính quyền địa phương đã chọn cách đối diện, không né tránh, không đẩy trách nhiệm. Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND phường Nguyễn Trường Sơn nhấn mạnh: đối thoại là thước đo niềm tin của dân. Trong mô hình chính quyền địa phương 2 cấp hiện nay, khi phường được phân quyền mạnh hơn và chịu trách nhiệm nhiều hơn trước dân, đối thoại càng trở thành công cụ quan trọng để nhận diện vấn đề và củng cố lòng tin.

Từ những kiến nghị được nêu ra, có thể thấy Hoàng Liệt đang đứng trước cả thách thức và cơ hội. Nếu được giải quyết thấu đáo, phường có thể trở thành hình mẫu của quản trị đô thị cấp cơ sở trong bối cảnh Hà Nội quá tải. Ngược lại, nếu chậm trễ, những vấn đề hôm nay có thể tích tụ thành khiếu kiện, làm xói mòn niềm tin. Điều người dân mong chờ không chỉ là lắng nghe, mà là các thay đổi cụ thể trong đời sống. Một chính quyền mạnh không phải là chính quyền không có vấn đề, mà là chính quyền dám nhận diện, dám đối thoại và dám chịu trách nhiệm đến cùng. Hoàng Liệt đã chọn cách làm đó – cách làm cần được nhân rộng trong quản trị đô thị hiện nay.