Quốc hội Việt Nam - 80 năm với công tác lập hiến

Qua 80 năm hình thành và phát triển, Quốc hội Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu nổi bật trong hoạt động lập hiến, lập pháp, cùng với đó là những đổi mới không ngừng trong hoạt động giám sát, hướng tới nâng cao chất lượng, hiệu lực, hiệu quả của cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất.

Trong đó, công tác lập hiến là đặc biệt quan trọng. Kể từ năm 1945 đến nay, Quốc hội đã thông qua 5 bản Hiến pháp, khẳng định vai trò của Quốc hội trong thực hiện quyền hiến định, giúp thể chế hóa đường lối của Đảng, phản ánh ý chí, nguyện vọng của nhân dân, tạo nền tảng cho đất nước phát triển.

Nhà hát Lớn, Hà Nội - nơi bản Hiến pháp đầu tiên được Quốc hội khóa I thông qua. Chỉ hơn 3.000 từ, Hiến pháp năm 1946 ra đời trong bối cảnh lịch sử đầy cam go, nhưng phù hợp với xu thế tiến bộ của thế giới thời điểm đó. Hiến pháp xác định chính thể của Nhà nước là dân chủ cộng hòa, có nghĩa là chính quyền phải do dân bầu ra.

"Chủ tịch Hồ Chí Minh đề cao chủ thể của Hiến pháp là Nhân dân. Quá trình nghiên cứu bản Hiến pháp 46 rút ra nhiều bài học để xây dựng Hiến pháp năm 2013, rất ngắn gọn và quyền con người, quyền công dân đưa lên chương đầu, để nói rằng chủ quyền Nhân dân là hết sức quan trọng", GS.TS. Trần Ngọc Đường (nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội) cho biết.

Tiếp nối bản Hiến pháp đầu tiên, các bản hiến pháp và Hiến pháp sửa đổi sau này là tấm gương phản chiếu tiến trình cách mạng Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng.

Trong Hiến pháp năm 1980, vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam được quy định trong điều 4. Còn Hiến pháp năm 1992 thừa nhận kinh tế nhiều thành phần, phản ánh tư duy đổi mới.

"Hiến pháp năm 1992 đã đặt vấn đề coi trọng kinh tế tư nhân và cho phép các thành phần kinh tế, kể cả kinh tế nhà nước, kinh tế tư nhân, trung ương cũng như địa phương được trực tiếp có quan hệ với bên ngoài", PGS.TS. Đinh Xuân Thảo (nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu lập pháp (trước đây) cho hay.

Đặc biệt, trong nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV, Quốc hội đã sửa 5/120 điều của Hiến pháp năm 2013. Lần sửa đổi này tuy khiêm tốn về số lượng điều khoản, nhưng đánh dấu sự nhanh nhạy, kịp thời của Quốc hội nhằm thể chế hóa chủ trương của Đảng về sắp xếp tinh gọn tổ chức bộ máy, thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, tạo không gian mới, động lực mới cho giai đoạn phát triển mới của đất nước.

"Việc sửa đổi một số điều của Hiến pháp năm 2013 có ý nghĩa, là một dấu mốc lịch sử, chính trị rất quan trọng để thay đổi mô hình quản trị nhà nước và tạo luồng gió mới cho đất nước Việt Nam của chúng ta cất cánh", ông Hà Sỹ Đồng (Đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Trị) nhận định.

5 bản Hiến pháp trong lịch sử và những lần sửa đổi, bổ sung cho phù hợp với thực tiễn. Gần 80 năm hình thành và phát triển, Quốc hội Việt Nam đã khẳng định vai trò trung tâm qua công tác lập hiến, góp phần quan trọng vào sự phát triển toàn diện, nâng cao tiềm lực, vị thế của đất nước.