Sông Nhuệ ô nhiễm kéo dài nhiều năm, ảnh hưởng cuộc sống người dân

Sông Nhuệ (Nhuệ Giang) là một trong những con sông lớn của hệ thống sông Hồng, chảy qua địa phận Hà Nội và Ninh Bình. Dòng sông không chỉ có ý nghĩa quan trọng trong tưới tiêu nông nghiệp mà còn gắn bó mật thiết với đời sống sinh hoạt và sản xuất của các hộ dân địa phương. Tuy nhiên, đã nhiều năm trôi qua, tình trạng ô nhiễm của sông Nhuệ hầu như không có chuyển biến tích cực.

Rác thải chất đống ngập sông

Sáng 28/10, Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Lê Quang Mạnh đã trình bày Báo cáo của Đoàn giám sát của Quốc hội về việc thực hiện chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường kể từ khi Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 có hiệu lực thi hành. Trong đó, Báo cáo chỉ ra chất lượng môi trường một số đoạn sông tập trung tại khu vực đông dân cư, cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, làng nghề trên lưu vực sông Cầu, sông Nhuệ - Đáy, hệ thống thủy lợi Bắc Hưng Hải chậm được cải thiện, chưa hoàn thành chỉ tiêu về tỷ lệ cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng được xử lý.

Theo ghi nhận của phóng viên, nước sông Nhuệ tại khu vực Cầu Đen (Hà Nội) đục ngầu, mang sắc xám đen. Bùn dày đặc tích tụ dưới lòng sông cùng cỏ và bèo mọc um tùm, cản trở dòng chảy tự nhiên. Trên mặt sông, bãi lầy rêu xanh ẩm ướt trải rộng, xen lẫn những cành cây gãy nằm la liệt. Hai bên bờ vỉa hè cũng ẩm thấp và xuất hiện rêu xanh.

Rác thải sinh hoạt cùng vật liệu xây dựng như gạch vữa, túi nilon, cốc nhựa, vỏ thực phẩm… rải rác khắp nơi, chất thành đống tràn ra sông. Hệ thống trạm bơm và các đường ống dẫn nước thải trực tiếp vào sông kéo dài tình trạng ô nhiễm trong nhiều năm.

Dù xe thu gom rác thường xuyên đi qua, lượng rác dưới sông vẫn tích tụ liên tục. Một lượng nhỏ cá vẫn sinh sống, nhưng môi trường này rõ ràng không còn lý tưởng cho các loài sinh vật, đồng thời ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng nước và nguồn thực phẩm cung cấp cho người dân ven sông.

Ông Nguyễn Hoàng, người sinh ra và lớn lên trên phố Nhuệ Giang, chia sẻ: “Trước đây, cái sông này rất sạch. Hội mình ngày nào cũng tắm, cũng bơi, nhưng bây giờ thì quá ô nhiễm rồi.”

Ông cho biết thêm, tình trạng ô nhiễm đã xuất hiện từ hơn chục năm trước, nhưng lúc đó mức độ chưa nghiêm trọng. Khi phường Hà Đông (trước là thị xã Hà Đông) còn ít dân cư, sông vẫn giữ được phần nào sự trong lành. Tuy nhiên, cùng với quá trình mở rộng thành phố, nhiều khu chung cư và khu cao tầng ra đời, lượng nước thải sinh hoạt tăng lên và hầu hết được xả trực tiếp ra sông, khiến ô nhiễm ngày càng nghiêm trọng.

Nguyên nhân nào gây ô nhiễm?

Người dân cho biết, nguyên nhân chính kéo dài tình trạng ô nhiễm sông Nhuệ là do lượng lớn nước thải sinh hoạt từ các khu dân cư ven hai bên bờ sông, được xả thẳng vào lưu vực sông mà chưa qua xử lý đầy đủ.

Bên cạnh nước thải sinh hoạt, hệ thống thoát nước của các khu dân cư và đường ống trạm bơm hiện nay vẫn dẫn trực tiếp ra sông mà không qua xử lý, khiến các chất ô nhiễm dễ dàng tràn vào lòng sông. Lòng sông lại bị bồi lắng, thiếu nước bổ sung, dòng chảy bị thu hẹp do tình trạng lấn chiếm và rác thải tích tụ lâu ngày, làm giảm đáng kể khả năng tự làm sạch của dòng sông.

Thêm vào đó, việc sử dụng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật trong nông nghiệp, cùng hoạt động chăn nuôi ven sông, cũng góp phần gia tăng các chỉ tiêu ô nhiễm hữu cơ và dinh dưỡng trong nước, làm chất lượng nước tiếp tục suy giảm.

Sự kết hợp của nhiều yếu tố này đã khiến sông Nhuệ ô nhiễm nghiêm trọng trong nhiều năm. Mặc dù một số nhà máy hiện nay đã xử lý nước thải tốt hơn, tác động tích lũy từ lâu vẫn chưa thể khắc phục.

Nước bốc mùi hôi thối ảnh hưởng cuộc sống người dân

Ô nhiễm sông Nhuệ không chỉ ảnh hưởng đến môi trường mà còn làm suy giảm chất lượng cuộc sống của người dân sống ven sông. Nhiều hộ kinh doanh, đặc biệt là các quán ăn, buộc phải dừng hoạt động vì mùi hôi nồng bốc lên. Mùi này đặc biệt khó ngửi vào mùa nóng hoặc khi trời mưa, khiến việc sinh hoạt hàng ngày của người dân gặp nhiều bất tiện.

Chị Phạm Hoa, nhân viên bán hàng tại một cửa hàng trà sữa trên phố Nhuệ Giang, cho biết khi đi qua khu vực sông Nhuệ hoặc tới đây làm việc, thỉnh thoảng chị vẫn nhận thấy mùi chất thải. Chị cũng chia sẻ về tác động trực tiếp tới công việc: “Mùi không hẳn khó chịu nhưng mà ảnh hưởng đến trạng thái làm việc và trải nghiệm của khách. Công việc của mình cũng hơi mệt nên khi có mùi lên thì không được thoải mái một chút. Ngoài ra, khách tới mua đồ mà thấy mùi thì họ cũng cảm thấy đỡ hứng thú đi.”

Mặc dù ô nhiễm sông Nhuệ tác động không nhỏ đến sinh hoạt, các hoạt động ven bờ vẫn diễn ra đều đặn. Người dân từ nhiều lứa tuổi vẫn ra vỉa hè ngồi ghế đá, trong khi trẻ em chơi đùa xung quanh. Các quán nước và cửa hàng nhỏ vẫn mở cửa phục vụ. Nhiều người cũng sử dụng các dụng cụ tập thể dục ven sông. Thậm chí, một số hộ dân còn trồng rau và nuôi gà. Dòng sông tuy ô nhiễm nhưng vẫn là không gian sinh hoạt quen thuộc, gắn bó mật thiết với đời sống hàng ngày của cộng đồng.

Hàng năm, các đoàn thể, ủy ban và các lực lượng như dân quân tự vệ, bộ đội, công an tổ chức các đợt dọn rác và vệ sinh ở hai bên bờ dòng sông. Bên cạnh đó, người dân sống xung quanh khu vực cũng nỗ lực tham gia dọn dẹp vỉa hè và hành lang ven sông, song việc làm sạch dưới lòng sông hầu như không thể thực hiện.

Người dân trên địa bàn kỳ vọng rằng trong thời gian tới, các cơ quan chức năng sẽ có những giải pháp đồng bộ, kiên quyết và bền vững để giảm thiểu ô nhiễm, khôi phục lại dòng chảy trong lành cho sông Nhuệ.