Suy giảm lượng nước ngọt tái tạo trên toàn cầu

Báo cáo Tổng quan về Dữ liệu Nước AQUASTAT năm 2025 do Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên hợp quốc (FAO) công bố cung cấp cái nhìn tổng quan toàn cầu về sự phát triển của nguồn nước ngọt và việc sử dụng nước. Báo cáo trình bày các dữ liệu mới về thủy lợi, hiệu quả sử dụng và tình trạng thiếu nước, nước ngọt tái tạo được báo cáo trong chu trình AQUASTAT năm 2024.

Nước ngọt tái tạo là nước ngọt được bổ sung tự nhiên thông qua chu trình thủy văn - bao gồm bốc hơi, ngưng tụ và nước mưa.

Các số liệu mới nhất cho thấy một số khu vực - đặc biệt là Bắc Phi và Tây Á - vẫn đang hoạt động trong điều kiện nguồn nước ngọt tái tạo cực kỳ hạn chế. Các quốc gia như Kuwait và Qatar nằm trong số những nước có nguồn nước ngọt tái tạo bình quân đầu người thấp nhất trên thế giới.

Lượng nước ngọt khai thác đã tăng lên ở một số khu vực trong những năm gần đây, gây thêm áp lực lên các lưu vực sông và tầng chứa nước vốn đã khan hiếm. Nông nghiệp vẫn là lĩnh vực tiêu thụ nhiều nước nhất trên toàn cầu - chiếm 72% lượng nước khai thác ở nhiều khu vực trên thế giới.

Báo cáo này sử dụng các ví dụ rõ ràng, dễ hiểu để minh họa thực trạng thay đổi về nguồn cung và nhu cầu nước giữa các khu vực.

Lượng nước ngọt bình quân đầu người tại Bắc Phi vẫn thấp nhất toàn cầu, trong khi lượng nước sử dụng đã tăng 16% trong 10 năm qua. Tại Tây Á - khu vực được đề cập trong báo cáo bao gồm hầu hết các quốc gia Trung Đông, sự tăng trưởng dân số nhanh chóng và nhu cầu sử dụng nước trong nông nghiệp đang góp phần làm gia tăng áp lực lên nguồn cung nước ngọt hạn chế. Ngược lại, một số khu vực có nguồn nước dồi dào hơn vẫn phải đối mặt với sự cạnh tranh ngày càng tăng giữa các ngành, đặc biệt là vùng đô thị hóa và nông nghiệp tưới tiêu đang thúc đẩy nhu cầu.

Dữ liệu cũng nêu bật sự chênh lệch lớn về tưới tiêu và hiệu quả sử dụng nước. Báo cáo lưu ý rằng mức độ căng thẳng về nước cao hoặc rất cao ở những quốc gia mà lượng nước khai thác thường xuyên vượt quá nguồn cung tái tạo.

Theo đó, ở một số khu vực của Mỹ Latinh và châu Á, tưới tiêu hỗ trợ một phần lớn sản lượng cây trồng. Trong khi đó, ở châu Phi cận Sahara, đất canh tác được tưới tiêu chỉ chiếm một phần nhỏ tổng diện tích đất canh tác, phản ánh những khoảng cách dai dẳng trong việc tiếp cận cơ sở hạ tầng nước. Báo cáo cho thấy sự cải thiện về hiệu quả sử dụng nước ở một số khu vực, trong khi tình trạng căng thẳng về nước ngọt vẫn ở mức cao hoặc rất cao ở các quốc gia - nơi lượng nước sử dụng thường xuyên vượt quá nguồn cung nước ngọt tái tạo.