Syria tiếp tục đối mặt với căng thẳng quân sự

Căng thẳng quân sự bùng phát đã làm nổi bật những khó khăn lớn trong tiến trình sáp nhập SDF vào quân đội quốc gia Syria, khi thời hạn cuối năm 2025 đang đến gần.

Giao tranh bùng phát từ chiều 22/12 tại Aleppo, trùng với thời điểm Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Hakan Fidan thăm khu vực. Tuy nhiên, các cuộc đụng độ đã nhanh chóng chấm dứt trong tối cùng ngày sau khi hai bên đạt được thỏa thuận ngừng bắn tạm thời.

Theo các nhà phân tích, căng thẳng leo thang không phải là diễn biến bất ngờ, trong bối cảnh Damascus và SDF đang rơi vào thế bế tắc về cách thức hội nhập lực lượng vũ trang người Kurd vào cơ cấu quân đội Syria mới. Nếu không đạt được thỏa thuận mang tính thực chất, nguy cơ tái diễn xung đột hoặc đối đầu quân sự giữa hai bên vẫn hiện hữu.

Ngày 10/3/2025, chính phủ mới của Syria do Tổng thống lâm thời Ahmed al-Sharaa đứng đầu đã ký thỏa thuận lịch sử với SDF, theo đó lực lượng này sẽ được sáp nhập vào quân đội Syria trước cuối năm 2025. Thỏa thuận được kỳ vọng sẽ ngăn chặn nguy cơ đối đầu trực tiếp giữa Damascus và SDF - lực lượng từng được Mỹ huấn luyện và hậu thuẫn trong cuộc chiến chống tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS).

Tuy nhiên, sau gần 10 tháng, tiến trình thực hiện thỏa thuận hầu như không đạt được bước tiến đáng kể. Một trong những bất đồng cốt lõi là việc SDF mong muốn giữ nguyên các đơn vị hiện có và được sáp nhập theo mô hình tập thể với mức độ tự chủ nhất định, trong khi chính quyền Damascus chủ trương tích hợp từng cá nhân binh sĩ vào quân đội quốc gia nhằm bảo đảm sự thống nhất chỉ huy.

Thổ Nhĩ Kỳ - quốc gia coi lực lượng nòng cốt của SDF là YPG có liên hệ với đảng Công nhân người Kurd (PKK) - đã công khai ủng hộ lập trường của Damascus và cảnh báo có thể can thiệp quân sự nếu tiến trình đàm phán thất bại. Tuy vậy, giới phân tích cho rằng Ankara khó có khả năng hành động cứng rắn trong bối cảnh đang thúc đẩy tiến trình hòa giải với PKK.

Sau sự sụp đổ của chính quyền Assad cuối năm 2024, cộng đồng người Kurd tại Syria kỳ vọng vào một tương lai bình đẳng hơn. Trong hơn 1 thập kỷ xung đột, SDF đã kiểm soát phần lớn khu vực Đông Bắc Syria và xây dựng được một mức độ tự trị nhất định, điều khiến lực lượng này không muốn dễ dàng từ bỏ quyền kiểm soát.

Ngoại trưởng Syria Asaad al-Shaibani cho rằng SDF chưa thể hiện thiện chí hội nhập vào bộ máy trung ương. Trong khi đó, các chuyên gia nhận định Damascus cũng chưa tận dụng đầy đủ cơ hội để xây dựng lòng tin, như giải quyết các vấn đề về quyền công dân của người Kurd hay cải thiện dịch vụ hành chính tại các khu vực do SDF kiểm soát trước đây.

Dù thỏa thuận ngày 10/3 đã góp phần hạn chế xung đột trực tiếp, song triển vọng hoàn tất việc sáp nhập SDF vào quân đội Syria trước thời hạn đề ra vẫn còn xa vời, và nhiều khả năng cần thêm thời gian cũng như các vòng đàm phán tiếp theo.